Từ năm 2000 đến nay Trung tâm ứng dụng tiến bộ (ƯDTB) Khoa học và Công nghệ đã làm chủ hoàn toàn công nghệ nhân giống nấm sò, mộc nhĩ, nấm Linh Chi từ cấp I sang cấp II, III và quy trình kỹ thuật nuôi trồng 3 loại nấm trên ở các giá thể thân gỗ, mùn cưa, rơm rạ. Xác định khâu quan trọng của quy trình sản xuất giống là chọn được chủng giống tốt, tiến hành phân lập và lưu giữ lâu dài, nên thời gian qua Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái đã nhập giống cấp I từ Trung tâm công nghệ sinh học thuộc Viện di truyền nông nghiệp Việt Nam, do đó gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định được chất lượng giống, chủng giống, số lượng giống cấp I và không chủ động được lịch cung cấp cho người dân trồng nấm.

Từ thực tế trên Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái đã xây dựng dự án: “Ứng dụng công nghệ sinh học trong phân lập giống cấp 1 nấm mộc nhĩ, nấm sò, nấm Linh Chi”. Qua một năm thực hiện, Trung tâm đã tiếp thu công nghệ phân lập giống nấm sò, mộc nhĩ, nấm Linh Chi, tiến hành thực hành nhân chuyển giống cấp I và lưu giữ nấm sò, mộc nhĩ, nấm Linh Chi tại Phòng nuôi cấy mô tại của Trung tâm. Đồng thời, xây dựng mô hình đối chứng nấm sò, mộc nhĩ, nấm Linh Chi tại nhà nuôi trồng của đơn vị. Kết quả phân lập tại đơn vị đạt từ 13 đến 18 % của cả 3 loại đã đạt được với công nghệ chuyển giao. Đối với phân lập giống nấm cấp I của 3 loại tỷ lệ đưa mẫu thành công vào phòng nuôi cấy mô là trên dưới 20%.

Qua thử nghiệm với số lượng nuôi trồng mỗi loại là 200 bịch, trong đó 100 bịch được cấy giống từ kết quả phân lập của đơn vị và 100 bịch được cấy giống nhập từ Trung tâm công nghệ sinh học Hà Nội thuộc Viện Di truyền nông nghiệp Việt Nam làm đối chứng đã cho kết quả tốt. Đối với giống nấm sò năng suất trung bình cho thu hoạch khoảng 450 đến 500kg/1 tấn rơm khô. Đối với giống mộc nhĩ năng suất trung bình cho thu hoạch khoảng 75 đến 80kg khô/1000 bịch (lượng 1,3 đến 1,4kg/ bịch trên mùn cưa). Đối với giống nấm Linh Chi năng suất trung bình cho thu hoạch khoảng 20kg khô/1 tấn nguyên liệu (mùn cưa khô).

Căn cứ theo kết quả quy đổi so sánh với định mức năng suất của viện Di truyền nông nghiệp Việt Nam cho thấy giống nấm sò của trung tâm công nghệ sinh học thực vật Hà Nội năng suất cao hơn  giống nấm sò của Trung tâm ƯDTB khoa học và Công nghệ Yên Bái. Cả hai loại giống đều đạt năng suất theo định mức. Đối với giống mộc nhĩ cho thấy giống mộc nhĩ của Trung tâm Công nghệ sinh học thực vật Hà Nội năng suất thấp hơn nhiều so với giống mộc nhĩ của Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ Yên Bái. Năng suất giống mộc nhĩ của Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ Yên Bái đạt (62kg khô/ 1000 bịch) đạt yêu cầu theo định mức.

Đối với năng suất giống nấm Linh Chi của cả hai nơi là tương đương nhau và đạt năng suất so với định mức. Ông Hồ Đức Hợp - Phó giám đốc Trung tâm cho biết: “Thực hiện dự án này chúng tôi đã làm chủ được toàn bộ công nghệ sinh học về nhân giống nấm ăn, nấm dược liệu. Hiện nay, Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái là đơn vị duy nhất sản xuất các loại giống nấm cung cấp cho người dân trong tỉnh và các tỉnh lân cận...”.  

Kết quả phân lập giống nấm tại phòng nuôi cấy mô thuộc Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ Yên Bái khẳng định việc phân lập và nhân chuyển giống cấp I ba giống nấm đã thành công từ khâu khai thác mẫu khởi nguồn, vào mẫu và nhân chuyển giống cấp I đảm bảo theo đúng công nghệ của cơ quan chuyển giao. Sau khi kết thúc dự án từ nguồn giống gốc được phân lập, Trung tâm ƯDTB Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái sẽ chủ động hoàn toàn về việc phân lập và nhân chuyển giống nấm cấp I, sản xuất giống nấm cấp II, III cung cấp giống nấm cho nhu cầu của thị trường.      

Khánh Linh