Ông Nguyễn Văn Bính - Giám đốc công ty cổ phần xây dựng (CTCPXD) số II cho biết, Công ty đã thiệt hại khoảng 3 tỷ đồng do trượt giá vật liệu xây dựng trong giai đoạn 2007 và quý I năm 2008, tương đương với khoảng 8% doanh thu về hoạt động xây dựng của doanh nghiệp trong năm 2007. Tình trạng trên không chỉ riêng CTCPXD số II mà còn với khá nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, một số công trình nhà thầu đã dừng hẳn thi công để tránh lỗ. Cũng bởi vậy, không ít nhà thầu năm ngoái bức xúc vì không trúng thầu thì năm nay tỏ ra hân hoan vì tránh được cơn “bão giá”! Nếu tính rộng rãi là doanh nghiệp xây dựng cơ bản kiếm được lợi nhuận 5-8% tổng vốn đầu tư thì sự trượt giá như vừa qua, chỉ tính sơ CTCPXD số II đã lỗ vốn vì mất không cả năm lao động của hàng trăm công nhân.

Năm 2007, tăng trưởng của Công ty đạt 40% nhưng thực tế lợi nhuận lại không bằng năm 2006. Theo đánh giá của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh, 20 dự án chuyển tiếp năm 2007 và 15 dự án mới khởi công năm 2008 tiến độ thi công đều chậm so với trong hợp đồng đã ký với chủ đầu tư như các công trình: dự án cải tạo nâng cấp, mở rộng trụ sở Thanh tra tỉnh; công trình hệ thống cấp nước khu trung tâm du lịch hồ Thác Bà, nhà làm việc Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ.... Có công trình đã dừng hẳn thi công như trụ sở Bưu điện thành phố Yên Bái. Đây là cách chọn giải pháp an toàn của các nhà thầu: làm cầm chừng để nghe ngóng, vì nếu tiếp tục làm sẽ lỗ vốn thậm chí có thể phá sản.

Bộ Xây dựng đã có hướng dẫn việc điều chỉnh giá vật liệu xây dựng tại Thông tư số 05/2008/TT-BXD. Thông tư này đã thực sự “mở lối” cho các nhà thầu, song việc điều chỉnh sẽ không thể trong một sớm một chiều. Trượt giá trong xây dựng sẽ khiến số tiền phải bù thêm rất lớn và sẽ càng lớn hơn nếu tính tới những thiệt hại về hiệu quả đầu tư khi các dự án bị chậm đưa vào khai thác và phải tính việc các nhà thầu nai lưng trả lãi ngân hàng. Tuy nhiên theo Thông tư này, không phải công trình, dự án nào cũng được điều chỉnh giá.

Điều chỉnh giá vật liệu xây dựng chỉ được tính cho khối lượng thi công, xây lắp từ năm 2007 chịu ảnh hưởng của biến động giá vật liệu xây dựng làm tăng chi phí xây dựng công trình nằm ngoài khả năng kiểm soát của chủ đầu tư và nhà thầu. Như vậy, các hợp đồng xây dựng đã được thanh toán xong trong năm 2007 thì không được điều chỉnh. Sau khi có Thông tư số 05 của Bộ Xây dựng, ngày 9/4/2008, UBND tỉnh đã có Thông báo số 556 hướng dẫn điều chỉnh giá và hợp đồng xây dựng do biến động giá nguyên liệu, nhiên liệu và vật liệu xây dựng. Tuy nhiên đến nay sau hơn một tháng thực hiện, tiến độ rất chậm.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng – Phó ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh cho biết: “Theo Thông báo số 556/UBND - XD của UBND tỉnh về việc hướng dẫn điều chỉnh giá và hợp đồng xây dựng do biến động giá quy định, chủ đầu tư tổ chức nghiệm thu, xác nhận khối lượng xây lắp theo tiến độ hợp đồng xây dựng đã ký kết và tiến độ điều chỉnh (nếu có) bị ảnh hưởng tăng giá, năm 2007 và quý I năm 2008 có 7 thời điểm điều chỉnh giá. Vì thế, khi các doanh nghiệp khi lập hồ sơ xin điều chỉnh giá thì tiến độ xây lắp theo từng thời điểm phải đúng với tiến độ đã ký trong hợp đồng. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có đơn vị nào nộp dự toán chi phí bổ sung do điều chỉnh giá trong khi quy định thời hạn chót đến 31/5 phải hoàn thành". Vậy còn vướng mắc ở đâu? qua tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay các nhà thầu đang tập trung xác nhận khối lượng xây lắp theo tiến độ hợp đồng đã ký kết với chủ đầu tư, tuy nhiên, việc xác nhận khối lượng thi công, xây lắp thực tế với tiến độ đã ký kết với chủ đầu tư của hầu hết các công trình đều chậm và không đúng tiến độ.

Giải pháp cấp thiết hiện nay là các bên (A và B) phải thoả thuận với nhau, càng sớm càng tốt để các công trình sớm được tiếp tục thực hiện. Nhà thầu cần đẩy nhanh tiến độ thi công tránh những thiệt hại về lãi ngân hàng, thiệt hại khi công trình chậm đưa vào sử dụng. Ngoài ra, để tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng cho các nhà thầu trong thực hiện điều chỉnh giá, tỉnh nên có một tổ chuyên trách do lãnh đạo có thẩm quyền đứng đầu, để xử lý những vướng mắc, quyết định nhanh, dứt khoát các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện.

Anh Dũng