Quả sơn tra khi xanh có màu xanh nhạt, khi chín có màu vàng, ửng đỏ, vị chua dịu, chát, ngọt nhẹ, mùi thơm đặc biệt quyến rũ. Trong đông y, quả sơn tra có rất nhiều công dụng và chữa được nhiều bệnh như: bệnh mạch vành, máu nhiễm mỡ, khó tiêu, chướng bụng, hạ huyết áp, dễ ngủ, giảm béo... Bên cạnh đó, quả sơn tra còn được chế biến thành xi rô, rượu, mứt... Chẳng thế mà mỗi năm hàng vạn tấn quả bà con thu hái, được các tư thương, doanh nghiệp đánh xe lên tận rừng để thu mua đem về xuôi tiêu thụ mà cũng không đáp ứng được thị trường.

Quả sơn tra mua tại rừng có giá từ 2.500-3.000 đồng/kg và giờ đây nó đang là một nguồn thu không nhỏ với nhiều hộ dân vùng cao, nhất là đồng bào dân tộc Mông huyện Trạm Tấu và Mù Cang Chải. Một vài năm trở lại đây, huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải đã đưa cây sơn tra vào trồng, đã và đang trở thành vùng hàng hoá với khối lượng lớn.

Cây sơn tra không chỉ mang lại kinh tế cao mà còn có tác dụng như trồng rừng phòng hộ đầu nguồn, phù hợp với trình độ canh tác của đồng bào Mông. Sơn tra phát triển tập trung ở xã Bản Mù, Bản Công, Xà Hồ, Pá Hu, Pá Lau, Túc Đán, Làng Nhì, Tà Si Láng (Trạm Tấu); La Pán Tẩn, Nậm Khắt (Mù Cang Chải); Tú Lệ, Sùng Đô, Suối Quyền (Văn Chấn). Sản lượng thu hái hàng năm đạt hàng vạn tấn, đáp ứng cho chế biến công nghiệp thực phẩm. 
       
Cứ mỗi độ thu về là bà con dân tộc Mông lại lên đồi, lên núi như trẩy hội thu hái quả về bán cho tư thương mang về thành phố, thị xã. Từ sáng sớm chợ trung tâm huyện lỵ Mù Cang Chải đã tấp nập người mua, người bán, thi thoảng lại có từng tốp người Mông gùi đầy quả sơn tra vừa thu hái từ trên núi xuống bán. Ai mua theo kg thì bán theo kg, ai mua theo gùi cũng bán theo gùi, giá bình quân từ 2500-3000 đồng/kg.

Tác dụng của quả sơn tra đã được khẳng định trong Đông y và chế biến công nghiệp thực phẩm. Nhưng theo các chuyên gia chế biến thực phẩm công nghiệp, thì quả sơn tra rất phù hợp cho sản xuất rượu vang.

Rượu vang được sản xuất từ quả sơn tra uống có mùi vị rất riêng, nếu được chế biến trên dây chuyền hiện đại ngon chẳng kém vang nho của Pháp, vang đỏ của Đà Lạt. Những năm trước, trên địa bàn tỉnh cũng đã có nhà máy chế biến rượu sơn tra, nhưng do dây chuyền lạc hậu, cùng với  cơ chế vận hành không phù hợp đã phải dừng sản xuất. Từ đó đến nay nguồn nguyên liệu quý hiếm này chủ yếu do các tư thương, người dân mua về tự chế biến thủ công. Từ những yếu tố đó, đầu ra cho quả sơn tra không ổn định, người dân thu hái bán chỉ 2-3 nghìn đồng/kg có khi còn bị ép giá, nhưng khi được vận chuyển về thành phố, thị xã có giá bán cả chục ngàn đồng/kg.       

Để người nông dân, đặc biệt đồng bào dân tộc Mông gắn bó với rừng, gắn bó với cây sơn tra, rất mong muốn được các nhà đầu tư xây dựng một nhà mấy chế biến rượu, hay thuốc tạo đầu ra ổn định, tăng thu nhập cũng là giải pháp tốt để vùng cao còn nhiều khó khăn này xóa đói giảm nghèo. 

Tân Phúc