Những con số đó không phải là cao, nhưng với những bất lợi trong sản xuất năm 2008, nhất là lũ lụt tàn phá nặng nề, nhiều diện tích ruộng đồng chưa kịp khôi phục; diện tích gieo trồng cây vụ đông phát triển kém; nhiều hộ dân vẫn còn khó khăn do lũ lụt tàn phá… thì quả là nặng nề.

Vụ đông xuân 2008-2009 là vụ đầu tiên thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/T.Ư về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”, mức đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn tăng khoảng 30% so với năm 2008. Một thuận lợi nữa là Yên Bái tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ sản xuất giai đoạn 2008-2010, cùng với giá phân bón đang có xu hướng giảm đáng kể.

Bên cạnh những thuận lợi đó thì dự báo vụ đông xuân có nhiều khó khăn về thời tiết, khả năng lại xuất hiện rét đậm, rét hại, dịch bệnh phát triển mạnh. Những khó khăn mà bà con nông dân phải hứng chịu trong sản xuất nông nghiệp năm 2008 (đầu năm rét đậm, rét hại làm hàng chục ngàn ha lúa phải gieo cấy lại, trên 7 ngàn con trâu, bò bị chết, rồi lũ lụt làm mất trắng gần 4 ngàn ha lúa và hàng ngàn ha hoa màu, vài chục ha ao cá…), các hộ dân gặp không ít khó khăn về kinh tế, khả năng đầu tư cho thâm canh sẽ bị hạn chế. Chưa kể nhiều công trình giao thông, thủy lợi, diện tích ruộng lúa, hoa màu bị vùi lấp chưa thể khôi phục được.

Mặc dù trong vụ đông, bà con nông dân đã đưa vào gieo trồng được 5.422 ha cây ngô, song thời tiết bất lợi, mưa to kéo dài gây ngập úng cục bộ, làm cho nhiều diện tích bị chết hoặc cây sinh trưởng và phát triển kém. Cây đã trồng gần hai tháng, lẽ ra ngô đã trổ cờ, ra bắp rồi nhưng có rất nhiều diện tích ngô mới ra được 4-5 lá, thân bé như que tăm. Một số hộ dân xã Minh Quân, Giới Phiên (Trấn Yên) đã cắt về cho gia súc ăn. Theo dự báo của các nhà chuyên môn thì may mắn lắm có 70% diện tích ngô đông cho thu hoạch. Những khó khăn đó là rất bất lợi và có tác động trực tiếp đến sản xuất vụ xuân 2009, do vậy đòi hỏi phải có những giải pháp tốt mới hy vọng sản xuất giành thắng lợi. Trước mắt, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ khôi phục đồng ruộng sau lũ để có đủ diện tích đất sản xuất.

Một vấn đề cốt lõi là chỉ đạo bà con nông dân thực hiện tốt vấn đề thời vụ để đảm bảo an toàn và hiệu quả sản xuất. Do năm 2008 sản xuất thiếu hụt gần 10 ngàn tấn lương thực, để bù đắp đảm bảo cân đối an ninh lương thực trên địa bàn, các huyện thị cần mở rộng tối đa diện tích gieo cấy bằng giống lúa lai nhằm tăng năng suất, sản lượng thóc.

Trong điều kiện giá vật tư, nhất là phân hoá học tăng cao, cần áp dụng các biện pháp canh tác cải tiến, giảm thiểu chi phí nhưng vẫn nâng cao hiệu quả sản xuất là giải pháp tối ưu hiện nay. Như đã nói ở trên, vấn đề chỉ đạo gieo cấy đúng thời vụ là rất quan trọng, do thời vụ sản xuất chậm 15-20 ngày từ vụ xuân 2007-2008 do phải cấy lại diện tích lúa chết rét, để đảm bảo thời vụ, khẩn trương thu hoạch ngô đông, thậm chí phải phá bỏ. Nếu không mạnh dạn làm như vậy, sẽ kéo theo một cách hệ thống đến các vụ tiếp theo gây thiệt hại lớn cho sản xuất.

Năm 2009, nhuận 2 tháng 5 nên thời tiết sẽ ấm nếu gieo cấy quá sớm, lúa trỗ sớm vào thời tiết rét dẫn đến năng suất thấp. Về cơ cấu giống, đưa giống lúa lai vào sản xuất là chủ yếu, nguồn giống lúa thuần dự trữ trong dân chất lượng kém bà con không nên sử dụng. Nhu cầu sử dụng lúa, gạo chất lượng cao là rất lớn, nhưng muốn sản xuất phải quy hoạch thành vùng sản xuất hàng hoá, không nên làm lôm côm, hiệu quả thấp, tạo điều kiện cho sâu bệnh phát sinh. Căn cứ vào cơ cấu mùa vụ và cơ cấu giống, cùng với diễn biến thời tiết bố trí gieo cấy 40% diện tích (tập trung ở Mường Lò và các vùng thâm canh) lúa trỗ từ 25-30/4, diện tích còn lại lúa trỗ 5-15/5. Đối với huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải cấy giống lúa lai ngắn ngày gieo mạ muộn hơn và kết thúc cấy trước 5/3. Các huyện, xã còn lại chủ động giải phóng đất gieo mạ vào trung tuần tháng 1.

Đánh giá đúng, tìm ra những giải pháp tốt cùng với sự nỗ lực của bà con nông dân hy vọng sản xuất vụ xuân giành thắng lợi, góp phần quan trọng trong xoá đói giảm nghèo. 

Hiền Lương