Cánh đồng Đại Phác cùng với An  Bình, Yên Phú là một trong 3 cánh đồng được đánh giá là màu mỡ và có nhiều tiềm năng để tiến tới sản xuất hàng hóa tập trung nhất của huyện Văn Yên. Men  theo con đường nhựa chạy thẳng vào trung tâm xã, 152 ha ngô đông của cánh đồng Đại Phác dần hiện ra như một dải lụa xanh bất tận. Nếu như những năm trước diện tích ngô đông ở xã Đại Phác chỉ dừng lại trên 140 ha thì năm nay nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động diện tích này đã  tăng lên 152 ha, trong đó có 110 ha là ngô đông trên đất 2 vụ lúa. Theo Phó bí thư Đảng ủy xã Hoàng Trung Kiên, toàn xã có 10 thôn thì tất cả các thôn đều trồng ngô đông, trong đó nhiều nhất là thôn Ba Luồng (thôn 4) với 17 ha.

 Chị Hoàng Thị Lan, thôn 3 cho biết: “Nhà tôi có 7 sào ruộng đều trồng ngô đông. Đã nhiều năm nay, cả 73 hộ trong thôn nhà nào cũng đưa cây ngô vào sản xuất vụ 3 rồi”. Ngoài diện tích được mở rộng hơn những năm trước, điều đáng mừng là cơ cấu giống cũng đã có sự đồng nhất.

 Gần như 100% diện tích ngô đông đều là giống ngô chất lượng cao C919. Đánh giá của cán bộ nông nghiệp xã cho thấy đến thời điểm này 152 ha ngô đông đều đang thì phun râu, phát triển tốt, không có dấu hiệu của sâu bệnh. Tuy nhiên, trong số này có 50 ha bị hạn, thiếu nước tập trung tại các thôn: 3, 8, 9. Đây là những khu vực có địa hình cao nên nguồn nước không đảm bảo. Biện pháp khắc phục được xã đưa ra là vận động bà con dẫn nước vào kênh mương, đồng thời xây các hố tích nước kết hợp với việc bón phân.

Để có được sự đột phá về diện tích và đồng bộ về cơ cấu giống, ngay từ đầu năm  Đại Phác đã chủ động xây dựng kế hoạch tuyên truyền về kỹ thuật, từ khâu cung ứng giống cho đến làm đất, gieo cấy; phối hợp với cán bộ khuyến nông xuống tận thôn bản để tuyên truyền các kỹ thuật trồng, chăm sóc. Việc cung ứng giống kịp thời cho người dân được đặc biệt chú trọng. Toàn bộ ngô giống đều được cung cấp đến tận tay người dân thông qua Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp nông - lâm nghiệp.

Nhiều hộ khó khăn được Hợp tác xã linh động cung ứng trả chậm trong khoảng thời gian ngắn. Với kinh nghiệm trồng ngô đông lâu năm nên hầu hết người dân đều hiểu được tầm quan trọng của thời vụ gieo trồng, vì thế phương châm “sáng lúa, chiều ngô” được thực hiện một cách nhất quán và đồng bộ.

Để có được thành quả như vậy thì các cấp chính quyền, Đảng ủy, nhân dân Đại Phác đã trải qua một thời gian dài vừa làm, vừa thử nghiệm và vận động nhân dân, từ đó rút ra những kinh nghiệm và dần làm thay đổi tư duy của người dân. Phó bí thư Đảng ủy xã Hoàng Trung Kiên nhớ lại: Ban đầu việc đưa cây ngô đông vào sản xuất vụ 3 gặp rất nhiều khó khăn, đó là khoảng thời gian 1995 - 1997. Khi đó người dân vẫn giữ thói quen sản xuất 2 vụ nên việc đưa sản xuất vụ đông vào đều không mấy người hưởng ứng và nếu có trồng thì lại không đầu tư chăm sóc hoặc trồng sai kỹ thuật.

Đứng trước khó khăn đó, chính quyền xã nhận thấy điều cốt yếu là làm thế nào để dân thấy hiệu quả và tin tưởng vào cây vụ đông. Giải pháp thứ nhất được đưa ra là yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu phải trồng 1 sào ngô đông. Thứ hai là xã tập trung vào xây dựng các thôn trồng điểm (thôn 9, 10) nhằm làm cho người dân thấy được hiệu quả rõ rệt từ cây ngô đông, từ đó tạo nên phong trào thi đua người người trồng ngô, nhà nhà trồng ngô, cứ như vậy diện tích ngô đông đã dần dần được phủ kín.

 Câu chuyện về cây ngô đông trên cánh đồng Đại Phác, về từng bước đi, cách làm để có được sự đột phá về diện tích cũng như sự đồng bộ về cơ cấu giống là bài học kinh nghiệm để nhiều địa phương khác trong tỉnh càng học tập và làm theo.

 Hùng Cường