Trong những ngày qua trên địa bàn tỉnh Yên Bái thời tiết rét đậm, rét hại nhất là các xã vùng cao, vùng sâu có ngày nhiệt độ xuống dưới 70C, nhiệt độ trung bình từ 9-130C. Có những thời điểm ở xã Cao Phạ, Nậm Có (Mù Cang Chải), Tú Lệ (Văn Chấn) nhiệt độ còn xuống dưới 50C. Tính đến ngày 17/1/2011, trên địa bàn toàn tỉnh đã có trên 600 con trâu, bò, ngựa bị chết rét và nhiều diện tích mạ đã gieo bị ảnh hưởng mạnh. Trong đó: huyện Văn Chấn 205 con, Trạm Tấu 180 con, Văn Yên 60 con, Mù Cang Chải 153 con gây thiệt hại lớn về kinh tế và sản xuất.

Ông Nguyễn Văn Toản - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Văn Chấn cho biết, toàn huyện đã có 205 con trâu, bò bị chết rét tập trung ở các xã vùng thượng huyện như: Tú Lệ, Gia Hội, Nậm Lành, Nậm Mười, Sùng Đô, Suối Quyền... số gia súc bị chết này chủ yếu là trâu, bò già và nghé. Theo dự báo trong những ngày tới thời tiết vẫn còn giá rét, thậm chí cường độ còn mạnh hơn. Do vậy huyện đã có công văn chỉ đạo phòng, chống rét cho gia súc và sản xuất, đồng thời cử cán bộ xuống trực tiếp các xã để chỉ đạo bà con nhân dân tạm dừng việc gieo cấy lúa đông xuân, không chăn thả và cho trâu, bò làm việc trong những ngày giá rét. Tập trung nuôi nhốt trâu, bò và che kín chuồng trại, làm áo ấm mặc chống rét, tăng cường cho ăn các loại thức ăn nhiều bột để tăng sức đề kháng cho gia súc.

Trạm Tấu cũng là địa phương có số trâu, bò bị chết rét nhiều với 140 con nằm rải rác ở 12 xã và thị trấn. Xã Nậm Có, huyện Mù Cang Chải có gần ngàn con gia súc thì trong mấy ngày rét vừa qua đã có 16 con chết. Những ngày qua thời tiết rét đậm, rét hại nhưng cường độ và thời gian chưa phải là mạnh và dài ngày so với năm 2008, thế nhưng toàn tỉnh số trâu, bò, ngựa chết đã lên tới trên 600 con, điều đó cho thấy công tác phòng, chống rét cho gia súc chưa hiệu quả và quyết liệt.

Các ngành chức năng và chính quyền cơ sở thiếu kiên quyết trong chỉ đạo, cùng với tập quán thả rông gia súc, sự lơ là của người dân dẫn đến thiệt hại lớn về sản xuất nông nghiệp. Ngay cả khi trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa các bản tin dự báo thời tiết và cảnh báo có rét đậm, rét hại kéo dài, thậm chí có băng tuyết ở vùng cao, nhưng rất nhiều người dân chủ quan và cho rằng rét một vài ngày rồi sẽ qua, để rồi đến khi gia súc chết hàng loạt mới nháo nhào làm chuồng trại và nhốt gia súc.

Nhiều hộ dân, nhất là người dân vùng cao, vùng đồng bào dân tộc chỉ biết ngồi nhìn trâu, bò, ngựa chết vì cỏ hết, chuồng trại thì tạm bợ mà không tìm ra hướng giải quyết tốt nhất, thậm chí vẫn thả rông gia súc trong rừng. Bài học xương máu trong đợt rét đậm, rét hại dài ngày của năm 2008 làm cho trên 4 ngàn con trâu, bò chết và hàng chục tấn lúa mạ bị chết rét dường như vẫn chưa đủ sức cảnh tỉnh ngành hữu quan và người chăn nuôi. Trâu, bò chết làm nhiều gia đình nông dân vùng cao vốn đã nghèo nay càng nghèo thêm.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, tình hình rét đậm, rét hại vẫn kéo dài thậm chí có sương muối ở vùng cao. Do vậy, vấn đề cấp bách hiện nay là các địa phương và bà con nông dân cần chủ động chống rét cho gia súc, gia cầm và cho sản xuất lúa vụ xuân. Trước mắt phải che chắn chuồng trại, không để trâu bò thả rông tự nhiên và chuẩn bị rơm khô, cỏ khô, thân, lá ngô vụ đông làm thức ăn dự trữ cho gia súc. Những ngày nhiệt độ xuống dưới 100C không đi chăn thả và tuyệt đối không cho trâu, bò xuống đồng cày kéo.

Khi chăn thả phải có người chăn dắt và thường xuyên bổ sung cho trâu, bò uống nước muối và ăn các thực phẩm khác để tăng sức đề kháng. Đối với lúa mạ, khi gieo phải che phủ nilon hoàn toàn để chống rét, khi cấy nên cấy mạ già và khuyến cáo người dân không cấy vào những ngày nhiệt độ xuống dưới ^150C để hạn chế thấp nhất thiệt hại do rét đậm, rét hại gây ra. Bên cạnh đó ngành nông nghiệp cũng cần nhanh chóng xây dựng cơ chế, chính sách đề nghị tỉnh hỗ trợ cho những gia đình có trâu, bò bị chết rét để người dân yên tâm ổn định sản xuất.

Thanh Phúc