Gia đình ông Đỗ Thanh Oai, một trong những hộ chăn nuôi lớn ở xã Hợp Minh (thành phố Yên Bái) với quy mô chăn nuôi hàng trăm con lợn nhưng thời điểm này trong chuồng cũng chỉ có 10 đầu lợn.

Dẫn chúng tôi thăm trang trại lợn với quy mô trên 11 ngăn chuồng nhưng còn 9 ngăn bỏ trống, ông cho biết: “Giá thức ăn liên tục tăng, nếu cộng thêm các yếu tố đầu khác như: con giống, thuốc tiêm phòng, chống dịch bệnh cho lợn, hiện giá lợn hơi đã lên trên 40.000 đồng/kg nhưng với tốc độ gia tăng đầu vào như hiện nay thì giá thành nuôi lợn còn tiếp tục lên. Tôi là người tâm huyết với chăn nuôi nhưng đến giờ cũng đang tính xem có nên tiếp tục tăng đàn nữa không. Chỉ sợ đầu tư vào vài tháng nữa giá bán giảm đột ngột thì sạt nghiệp".

Hiện nay, thức ăn chăn nuôi chiếm trên 75% giá thành, tuy nhiên người chăn nuôi lại đang phải gồng mình chịu các đợt tăng giá liên tiếp. Theo các hộ chăn nuôi và các đại lý bán thức ăn gia súc thì từ đầu năm đến nay đã có 6 lần các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thức ăn công bố tăng giá sản phẩm. Mỗi tháng doanh nghiệp điều chỉnh giá một đến hai lần, thậm chí điều chỉnh 4 lần, mỗi lần tăng từ 100 - 300đồng.

Ông Hà Văn Nhi ở xã Hợp Minh than vãn: "Cứ vài ngày lại thấy công ty sản xuất cám gửi bảng giá mới với thông báo do giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, để duy trì sản xuất các doanh nghiệp cung ứng với thức ăn chăn nuôi buộc lòng phải tăng giá… và không biết cái điệp khúc tăng giá thức ăn chăn nuôi bao giờ mới dừng lại để người chăn nuôi chúng tôi được nhờ”.

Trong khi điệp khúc tăng giá thức ăn gia súc chưa có dấu hiệu dừng lại thì giá lợn hơi bán ra lại quá bấp bênh, lên xuống thất thường lắm lúc nằm ngoài dự báo của người chăn nuôi khiến nhiều hộ thua lỗ. Có hộ chỉ trong một tuần mất toi vài triệu đồng vì giá đang ở 37.000 đồng vọt lên trên 40.000 đồng/kg. Đấy là chưa kể đến yếu tố dịch bệnh nếu hộ nào không làm tốt khâu phòng, chống dịch thì việc thua lỗ là khó tránh khỏi.

Gia đình anh chị Chung - Yên vừa chăn nuôi vừa làm đại lý cám cho biết: “Đàn lợn nái 20 con bị viêm phổi của gia đình phải bán, tính ra lỗ trên 10 triệu đồng. Hiện chuồng vẫn rắc vôi bột, đang chờ hết thời gian ủ bệnh mới tính chuyện nuôi tiếp”.

Ngoài việc giá cám tăng cao thì thời gian qua, dịch lở mồm long móng xuất hiện trên địa bàn nên không ít hộ bỏ chuồng không nuôi hoặc giảm đàn, chăn nuôi cầm chừng tránh rủi ro. Riêng thành phố Yên Bái số lượng đàn lợn trong tháng 3 đã giảm hơn 1.150 con so với tháng 2. Xã Tân Thịnh, thành phố Yên Bái có phong trào chăn nuôi lợn khá phát triển, tuy nhiên với việc giá đầu vào tăng cao nhiều hộ dân đang chăn nuôi cầm chừng.

Anh Hoàng Văn Tú ở thôn 1 nhiều năm sống bằng nghề chăn nuôi lợn cho hay: "Giá lợn hơi mấy ngày nay có tăng nhưng không đáng kể, trong khi đó giá cám tăng với tốc độ chóng mặt. Với giá 40.000 đồng/kg lợn hơi thì nuôi lợn có lãi nhưng đó là cái lãi so với vài tháng về trước. Còn bây giờ giá lợn giống tăng cao, giá thức ăn chăn nuôi cũng tăng liên tục, hộ chăn nuôi nào không tự chủ được nguồn giống cầm chắc lỗ”!

Theo quan sát của chúng tôi trong lúc nhiều hộ chăn nuôi bị thua lỗ thì nhiều hộ vẫn có lãi đó là những hộ tự chủ được nguồn giống cùng với đó chăn nuôi an toàn phòng chống dịch tốt. Ông Hoàng Văn Nghiêm ở thôn 3, người gắn bó với nghề chăn nuôi lợn hàng chục năm cho hay: "Với giá thức ăn tăng cao như hiện nay và dịch bệnh bùng phát ở nhiều địa phương, hộ chăn nuôi nào không tự chủ được con giống thì không những mang dịch bệnh về nhà mà còn cầm chắc lỗ”. 

Bà Lê Thị Thanh, thôn 3, cho rằng: "Trong chăn nuôi thì việc đảm bảo nguồn giống tốt và kiểm soát được dịch bệnh thì cầm chắc 90% thắng lợi. Tuy nhiên, hiện nay việc phòng, chống dịch bệnh đang gặp nhiều khó khăn và cùng với đó không phải hộ dân nào cũng tự chủ động nguồn giống tốt. Được biết vài ngày nay giá lợn hơi đã nhích lên đến 50.000 đồng/kg nhưng nhiều hộ chăn nuôi lại đang rất khó khăn mới mua được con giống. Do ảnh hưởng của dịch bệnh thời gian qua người dân đang lao đao vì giống khan hiếm và đẩy lên khá cao 50.000 đồng/kg khiến việc tăng đàn đang gặp khó khăn.

Để chăn nuôi lợn phát triển trong điều kiện thị trường có nhiều biến động bất lợi cho người chăn nuôi như hiện nay, các địa phương cần vận động các chủ trang trại nuôi lợn nái để tự sản xuất và chủ động nguồn giống vừa là giảm bớt chi phí đầu vào vừa hạn chế được dịch bệnh. Công tác thú y phòng trừ dịch bệnh cần đặc biệt quan tâm, tránh rủi ro cho người chăn nuôi.

Cùng với đó, cần sớm ổn định giá thức ăn chăn nuôi và làm tốt khâu dự báo thị trường cho người chăn nuôi tránh rủi ro, có như thế mới sớm khôi phục được đàn lợn và chăn nuôi cũng mới đạt hiệu quả cao vượt qua thời bão giá.

Văn Thông