Những ngày cuối năm, đi dọc vùng đất bãi ven sông Hồng từ Minh Quân (Trấn Yên) lên Hoàng Thắng (Văn Yên) thường bắt gặp hình ảnh nhà nông đang tập trung thu hoạch đao riềng. Trong số các xã trồng đao riềng như: Phúc Lộc, Y Can, Quy Mông, Minh Quân (huyện Trấn Yên) và xã Hoàng Thắng (huyện Văn Yên) thì xã Quy Mông trồng nhiều nhất với khoảng 40 ha, tiếp đến là xã Y Can và Minh Quân, mỗi xã khoảng hơn chục ha.

Giống đao riềng hiện đang trồng là giống nhập từ Trung Quốc, do đó củ nổi trên mặt đất, to mập, ít rễ nên dễ thu hoạch, chế biến. Đặc biệt là giống này nếu đầu tư phân bón đúng yêu cầu kĩ thuật thì năng suất đạt khoảng 4,5 tấn/sào đất bãi (gấp đôi so với giống đao cũ trong nước). Tuy nhiên, người trồng đao riềng cho biết việc đầu tư ở đây chủ yếu là phân bón gồm phân tổng hợp NPK, Ka li, phân chuồng và mức đầu tư hợp lí cũng chỉ vào khoảng 5 trăm ngàn đồng /sào.

Năm nay, giá bán 1 kg củ đao riềng ở thời điểm giữa vụ đang là 1,3 nghìn đồng/kg. Như vậy, mỗi sào đao riềng sau khoảng 9 tháng cho nhà nông khoản thu gần 5 triệu đồng nhưng trước khi thu hoạch đao riềng, nhà nông đã thu được trên dưới 1 triệu đồng từ ngô trồng xen khi đao riềng mới mọc. Số tiền này coi như vừa đủ để chi phí phân bón và công lao động cho người trồng đao riềng.

Ông Đỗ Văn Bảo ở thôn 2, xã Quy Mông (Trấn Yên) năm 2011 thu 50 triệu đồng từ cây đao riềng.

Bà Trần Thị Loan ở thôn 3, xã Phúc Lộc là một trong số ít những người trong xã còn trồng đao riềng cho biết, giá trị kinh tế 1 sào đao riềng cao gấp đôi so với trồng lúa và gấp ba lần so với trồng ngô. Ưu điểm lớn nhất trong trồng đao riềng là không phải mua giống, trồng tận dụng trên những thửa đất bằng to nhỏ quanh nhà, ven đường, ven sông suối lại không phải đầu tư thuốc trừ sâu. Với cây đao riềng là thời gian thu hoạch kéo dài trong vòng 3 đến 4 tháng cuối năm.

Ở xã Quy Mông có gia đình ông Đỗ Văn Bảo, thôn 2 đã khẳng định cây đao riềng là cây xóa nghèo của gia đình. Ông cho biết, nhà có 8 sào đất bãi đều trồng đao riềng, riêng năm nay ông bỏ túi 50 triệu đồng vì không bán củ mà thuê xát thành bột rồi bán lại cho người thu mua. Ông Bảo cho biết thêm, không chỉ có ông mà nhiều gia đình khác trong xã đang có dự định sang năm mới sẽ trồng đao riềng hoặc mở rộng diện tích đao riềng. Về đầu ra cho sản phẩm tinh bột đao riềng, chúng tôi đã gặp hai đầu mối thu mua lớn nhất hiện nay là ông Đỗ Văn Toàn và ông Phí Đức Hùng đều ở xã Quy Mông.

Hai cơ sở này mỗi năm chế biến riêng cho dân xã Quy Mông khoảng 1.600 tấn đao riềng. Ngoài ra, họ còn đầu tư cả trăm triệu đồng cho bà con ở một số xã lân cận trồng đao riềng nhưng sản phẩm thu gom không đủ cung cấp cho các làng nghề ở Hà Nội và các địa phương khác như: Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh...

Những dự báo này đã mở ra một cơ hội nếu Yên Bái làm tốt công tác điều tra nghiên cứu thị trường, quy hoạch đất đai để phát triển cây đao riềng thì nông dân ở nhiều nơi sẽ có thêm đối tượng cây trồng mới  và tăng nguồn thu từ sản xuất nông nghiệp.

Hoàng Nhâm