Nhìn lại chặng đường đã qua mới thấy hết những khó khăn, thử thách trong việc thực hiện chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, đặc biệt trên đất ruộng một vụ.

Từ những năm 1993 - 1994 trở về trước, tổng diện tích ruộng một vụ toàn huyện có gần 1.000ha, chiếm 22,4% diện tích đất nông nghiệp, tập trung ở 14 xã, thị trấn. Nhiều xã có diện tích ruộng một vụ lớn như: Vĩnh Lạc 124ha, Khánh Thiện 91,5ha, Minh Xuân 70,9ha, Mường Lai 80ha, Tân Lĩnh 60,4ha, Mai Sơn 60ha hàng năm vẫn để hoang hoá vụ đông xuân.

Đây là sự lãng phí rất lớn các điều kiện tự nhiên sẵn có ở địa phương. Xuất phát từ đó, huyện Lục Yên đã tập trung chỉ đạo bằng mọi giá phải tăng vụ.

Xác định hoạt động công tác khuyến nông là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp nói chung, thực hiện xoá ruộng một vụ nói riêng, vụ xuân năm 1995, huyện đã khảo nghiệm mô hình đậu tương DT84, qui mô 2ha trên đất ruộng 1 vụ 4 xã: Mai Sơn, Yên Thắng, Lâm Thượng, thị trấn Yên Thế, năng suất đạt 55 - 60kg/sào (1,3 - 1,6 tấn/ha), tăng so với giống địa phương 20 - 30kg/sào.

Vụ xuân năm 1996 xây dựng mô hình thâm canh tập đoàn giống ngô lai, năng suất đạt 180 - 200kg/sào, cao hơn giống ngô địa phương 100 - 150kg/sào. Vụ xuân năm 1997 khảo nghiệm giống lạc Q1, năng suất bình quân 90 - 120kg/sào, vượt so với giống địa phương 35 - 40kg/sào.

Kết quả từ những mô hình trình diễn làm cơ sở khoa học và thực tiễn giúp huyện chỉ đạo mở rộng sản xuất đại trà. Hàng nghìn lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật đến tận các thôn, bản, cụm dân cư cho hàng vạn lượt hộ nông dân tham dự được mở.

Thông qua các lớp tập huấn giúp nhà nông nắm bắt được những kiến thức cơ bản về kỹ thuật sản xuất thâm canh các giống cây trồng, vật nuôi chủ yếu có tại địa bàn, từng bước đẩy lùi tư tưởng bảo thủ trì trệ, bằng lòng với cuộc sống hiện tại của số đông các hộ nông dân, tạo cho họ tư duy sản xuất hàng hoá.

Huyện còn phối  hợp với các phương tiện thông tin đại chúng tuyên truyền hàng trăm điển hình tiên tiến làm kinh tế giỏi nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất.

Nhiều kinh nghiệm sản xuất, nhiều công nghệ mới trong thâm canh tăng năng suất, giảm chi phí, giúp nông dân tăng thêm thu nhập ngay trên mảnh ruộng, mảnh vườn, chuồng trại chăn nuôi của họ được chia sẻ.

Nhờ những giải pháp chỉ đạo đồng bộ có sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành, của nông dân các dân tộc trên địa bàn, diện tích ruộng một vụ được phủ xanh tăng dần.

Vụ đông xuân năm 1996 - 1997 toàn huyện đạt 490,4ha, giá trị sản lượng 4,9 tỷ đồng; vụ đông xuân 1999 - 2000 đạt 720ha; đông xuân 2000 - 2001 toàn bộ diện tích ruộng một vụ huyện Lục Yên cơ bản đã được xóa.

Nối tiếp thành công, năm 2006, Ban chấp hành Đảng bộ huyện tiếp tục ban hành Nghị quyết số 02 về tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích đất canh tác.

Lục Yên đã tiến hành rà soát và quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa với diện tích 1.500ha, làm cơ sở cho các chương trình đầu tư hỗ trợ của tỉnh, huyện.

Đi đôi với công tác quy hoạch, huyện đã xác định được tập đoàn cơ cấu cây, con chủ lực có lợi thế phát triển, giá trị hàng hóa cao, có thị trường tiêu thụ lớn như: lúa, ngô, đậu tương, khoai tím; xây dựng và chỉ đạo thực hiện một số công thức luân canh có thu nhập cao, phát triển bền vững trên từng loại đất: lúa xuân - mùa sớm - ngô đông (trên đất 2 lúa); ngô xuân - đậu tương hè thu (trên đất đồi); lạc xuân - lúa mùa - cây vụ đông (trên đất ruộng không chủ động được nước) kết hợp với các biện pháp kỹ thuật, hỗ trợ đầu tư giống mới, ứng dụng công nghệ sản xuất thâm canh tiên tiến, đầu tư phân bón, chuyển đổi thời vụ sản xuất, đưa năng suất, sản lượng và giá trị thu nhập bình quân năm sau cao hơn năm trước.

Năm 2006, tổng giá trị thu nhập đạt 32,595 triệu đồng/ha/năm, đến năm 2008 đã đạt 51,425 triệu đồng/ha, đến nay đã có 1.400ha đạt giá trị trên 60 triệu đồng/ha/năm.

Kết quả đạt được trong chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp là cả một quá trình phấn đấu của Đảng bộ và nhân dân huyện Lục Yên, kết quả đó tạo tiền đề cho ngành nông nghiệp huyện phát triển, bổ sung thêm những bài học kinh nghiệm trong tổ chức chỉ đạo thực hiện, thêm những cơ hội mới đưa nông nghiệp địa phương phát triển thành những vùng sản xuất hàng hoá lớn.

Anh Dũng