Vùng ven thành phố Yên Bái với các xã: Tuy Lộc, Hợp Minh, Giới Phiên, Văn Phú có rất nhiều điều kiện để phát huy nghề trồng rau xanh như: đất đai màu mỡ được bồ đắp bởi phù sa sông Hồng với hàng trăm ha đất soi bãi; điều kiện về nước tưới cũng rất thuận lợi với nguồn nước sông hồ, hệ thống thuỷ lợi tương đối toàn diện; đường giao thông đi lại dễ dàng; trình độ dân cư khá và nhất là gắn với thị trường thành phố Yên Bái tỉnh lỵ rộng lớn.

Thấy được tiềm năng to lớn đó, bà con nông dân đã tích cực sản xuất, mỗi năm làm ra hàng nghìn tấn rau xanh các loại. Tuy nhiên nông dân thành phố làm rau xanh vẫn theo kiểu manh mún, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác còn hạn chế, nhất là sản xuất chưa gắn với thị trường nên năng suất, chất lượng và hiệu quả chưa cao.

Những ngày này đến các thôn: Xuân Lan, Thanh Sơn xã Tuy Lộc hay thôn 1, 3 và 4 xã Văn Phú những vùng rau trọng điểm của thành phố Yên Bái mới thấy những bãi đất phù sa đã được phủ kín các loại rau cải củ, cải ngọt; nhiều ruộng rau muống vẫn được chăm sóc tốt nhằm hái thêm chật cuối vụ.

Bà Thu đang làm rau trên cánh đồng Thanh Sơn cho biết: “Làm rau không hề dễ, đầu vụ, ít hàng thì dễ bán, giá cao. Khi chính vụ thì ngược lại hoàn toàn dù không nhiều nhưng làm cái nghề này có thu nhập thường xuyên ”.

Nhận xét của bà Thu là rất đúng. Tháng 4, rau muống ở chợ Hồng Hà bán 5.000 đồng/mớ, đến tháng 7 chỉ còn 2.000 đồng. Ngược lại, cải bẹ dịp tháng 7 những 20.000 - 25.000/kg, giờ giá chỉ còn phần ba.

Tìm hiểu kỹ hơn mới thấy nguyên nhân khiến nghề trồng rau không “bứt” lên được là do người nông dân vẫn tuân thủ tập quán “Mùa nào thức nấy” nghĩa là không biết làm trái vụ, sản xuất vẫn phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, canh tác mùa vụ mà không có những giải pháp để vào vụ sớm, kéo dài thời gian thu hoạch.

Cải bẹ là một thí dụ, tháng 5, tháng 6 nếu canh tác bình thường thì không thể làm được loại rau này, lý do là bởi quãi hạt rau xuống hay khi rau mới nảy mầm gặp một trận mưa rào là đất dính chặt hạt không nảy mầm, nếu nảy mầm rồi thì rau non sẽ nát sạch. Giải pháp che ni lon hoặc làm nhà lưới có thể khắc phục hoàn toàn được tình trạng này.

Ở các địa phương khác như Hà Nội, Vĩnh Phúc bà con đã làm rất thành công nhưng Yên Bái chưa thấy ai áp dụng vì thế giữa mùa hè, cải bẹ Đông Dư từ Vĩnh Phúc vẫn theo tàu, ô tô lên Yên Bái bán với giá trên 20.000 đồng/kg, đắt thật những người tiêu dùng vẫn chấp nhận. Một nguyên nhân nữa là do sản phẩm quá đơn điệu, chất lượng thấp.

Như đã nói, vùng trọng điểm rau của tỉnh và thành phố mà phần lớn vẫn là cải ngọt, cải bẹ và những ruộng rau cuối vụ như mồng tơi, rau ngót, rau muống… đó là những loại rau xanh khá phổ biến, không thuộc loại chất lượng cao.

Phát triển nghề trồng rau, tăng thu nhập cho người dân xã Tuy Lộc (thành phố Yên Bái).

Đi khắp các cánh đồng chúng ta sẽ chẳng gặp nhiều loại rau thơm, rau sống như: hành hoa, mùi, húng, xà lách và nhiều loại rau, củ quả khác nông dân Yên Bái ngại trồng, hoặc trồng không nhiều như ớt, cà chua, cà rốt, tỏi, hành củ, đậu Côve… Vì vậy phần lớn các rau này được nhập về từ Trung Quốc và các tỉnh miền xuôi như Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên với giá không hề rẻ mà tình trạng ế hàng hiếm khi diễn ra.

Thứ nữa là vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Dù đã có nhiều chương trình, dự án được triển khai, nhưng vấn đề rau an toàn vẫn chưa được chú trọng, bà con làm rau nhưng chưa quan tâm đến nguồn nước tưới đảm bảo. Một vấn đề không thể không nói tới nữa là trong nghị quyết Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ này ở một số xã không xây dựng phương hướng, mục tiêu và giải pháp để phát triển nghề trồng rau xanh mà chỉ nêu chung chung theo kiểu “…chú trọng phát triển cây rau màu các loại, gắn với thị trường” dù tiềm năng của nghề trồng rau là rất lớn, dù hàng trăm hộ, cả nghìn nhân khẩu đang sống nhờ vào cây rau.

Thực tế cho thấy, những địa phương như Tuy Lộc, Văn Phú, Giới Phiên… cần thấy được tiềm năng to lớn của nghề trồng rau xanh, gắn với thị trường thành phố rộng lớn để có những giải pháp hữu hiệu, có chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng nhất là về vốn, thuỷ lợi; thu hút những nhà đầu tư sản xuất kinh doanh rau quả; đặc biệt là tuyên truyền, hướng dẫn để nông dân thực hiện sản xuất rau an toàn; sản xuất gắn với thị trường nhằm đem lại hiệu quả kinh tế cao. 

Được biết, với sự hỗ trợ của thành phố Yên Bái, xã Văn Phú đang khởi động Đề án xây dựng vùng rau an toàn gắn với thị trường trên diện tích 20 ha thuộc các thôn 1, 3 và 4. Dự án sẽ đầu tư khoảng 3 tỷ đồng cho việc cải tạo, nâng cấp đập nước Khe Đá, cải tạo hệ thông mương máng và xây dựng một trạm bơm điện nhằm đàm bảo cung cấp nguồn nước sạch cho nông dân tưới rau.

Cùng với đó là một chương trình tập huấn kỹ thuật, tuyên truyền phương pháp trồng rau an toàn, sản xuất gắn với thị trường… được triển khai liên tục cho bà con nông dân sẽ là điều kiện giúp cho thành phố Yên Bái có thêm nhiều vùng rau an toàn và hiệu quả.

Lê Phiên