Người dân Yên Bái, Lào Cai có câu: “Rượu Bắc Hà, gà Lục Yên”. Rượu Bắc Hà là thứ rượu ngô mà người Mông ở huyện Bắc Hà (Lào Cai) chưng cất với bí quyết riêng tạo ra loại rượu có vị thơm ngon đặc biệt. Rượu ấy sẽ càng tuyệt hơn khi nhắm với thịt gà Lục Yên có lớp mỡ vàng dưới da hơi dày mà da gà rất giòn, ăn không hề ngậy, vị ngọt thơm.

Hiện vẫn chưa có một nghiên cứu cụ thể nào về việc duy nhất Lục Yên mới có loại gà quen gọi là gà da giòn thuộc hàng gen quý như vậy.

Theo người dân ở đây, sở dĩ gà Lục Yên ngon do vùng này khí hậu có độ ẩm không cao lắm vì địa hình chủ yếu là núi đá vôi. Địa hình núi đá vôi, cả gà, vịt ở đây luôn được bồi bổ từ nguồn nước rất đặc biệt đến nguồn dinh dưỡng gồm các loài côn trùng, nhuyễn thể trong hốc đá, khe suối và ngay trên mặt đất.

Củ sắn, củ khoai, ngô, thóc, đậu tương nơi này cũng đều là đặc sản nên khi trở thành thức ăn của gà, vịt cũng góp phần tạo nên vật nuôi đặc sản.

Nuôi gà thả vườn vừa giảm chi phí thức ăn vừa mang lại chất lượng thịt ngon.

Vì là gà, vịt đặc sản nên hầu như có bao nhiêu cũng không đủ cung cấp cho thị trường. Mai Sơn là nơi có khá đông người miền xuôi lên khai hoang từ mấy chục năm trước đã năng động biến đồng đất thành nơi nuôi gà đặc sản thả vườn.

Theo ông Nguyễn Văn Tình - Phó chủ tịch UBND xã, hầu như nhà nào cũng có từ vài chục đến trăm con gà thịt. Trong 8 thôn, có 4 thôn nuôi nhiều nhất gồm: Sơn Thượng, Đán Đăm, Sơn Tây, Sơn Nam. Những hộ nuôi từ vài trăm con gà cũng khá đông như hộ ông Nguyễn Văn Thậm luôn có từ 1.000 đến 2.000 con/lứa; ông Tống Văn Anh, Tống Văn Đức, Nguyễn Văn Sửu… mỗi nhà duy trì quy mô từ 500 đến 700 con/lứa.

Đặc biệt, Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp xã Mai Sơn đã mạnh dạn tập trung sản xuất gà giống để cung cấp cho nhu cầu chăn nuôi trong toàn huyện và nuôi gà thịt có quy mô mỗi lứa từ 3.000 đến 4.000 con. Cách nuôi gà ở đây thường nuôi nhốt từ khi gà mới nở cho đến lúc được 4 đến 5 lạng mỗi con thì cho ra thả vườn.

Với cách nuôi này, gà sẽ kiếm thêm được nguồn thức ăn tự nhiên nên người chăn nuôi giảm bớt đầu tư nguồn thức ăn. Bởi vậy, không ít hộ ở Mai Sơn đã đưa gà lên nuôi ở các lán trại trên nương hoặc trong trang trại xa khu dân cư. Từ phong trào chăn nuôi này đã làm cho đàn gia cầm tăng nhanh qua những năm gần đây và riêng năm 2012, tổng đàn gia cầm của Mai Sơn đạt tới 33.500 con.

Thúc đẩy phong trào nuôi gà đặc sản thả vườn ở Mai Sơn ngày càng tăng quy mô, xã luôn coi trọng việc khuyến khích các hộ còn khó khăn mạnh dạn chăn nuôi gà để phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương; đẩy mạnh sản xuất cây ngô đồi, ngô vụ đông trên đất 2 vụ lúa nhằm chủ động nguồn thức ăn chăn nuôi.

Khâu chủ động phòng chống dịch bệnh, các biện pháp kỹ thuật chăn nuôi hiệu quả cao luôn được đặc biệt coi trọng. Qua đó, mỗi năm, xã đã mở từ 12 đến 15 lớp chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về chăn nuôi gia cầm cho nông dân. Khi các hộ chăn nuôi thấy có dấu hiệu khác thường với đàn gia cầm và thông báo đến xã, cán bộ thú y sẽ đến ngay để kiểm tra thực tế, tư vấn cách phòng chống dịch bệnh. Dịch vụ thuốc thú y tại xã luôn bảo đảm nguồn thuốc để phòng và trị các loại bệnh thường gặp ở gà.

Nhờ đó, nhiều năm qua, Mai Sơn không có bệnh dịch xảy ra đối với gia cầm. Người dân rất yên tâm ở sự trợ giúp kỹ thuật chăn nuôi. Đầu ra đối với sản phẩm gia cầm được thương lái đến mua ngay tại chợ xã và giá gà luôn ổn định ở mức trên trăm nghìn đồng một ki-lô-gam.

Riêng với gà thiến Mai Sơn, giá bán còn cao hơn khá nhiều nhưng không có đủ bán. Vì thế, nhiều người ở đây đã nhận thấy, chăn nuôi gia cầm đang thực sự mở ra cơ hội xóa đói giảm nghèo và làm giàu, mạnh dạn đầu tư phát triển chăn nuôi.

 Hoàng Nhâm