Do đó, HIV/AIDS đã hạn chế tốc độ lây nhiễm trên địa bàn, giảm ca phát hiện mới. Tuy nhiên, căn bệnh này vẫn đang ở giai đoạn tập trung, đối tượng nhiễm HIV/AIDS chủ yếu là người nghiện chích ma túy, mại dâm....

Những năm gần đây, số người nhiễm HIV mới được phát hiện vẫn tập trung ở độ tuổi lao động, đặc biệt, tăng ở nhóm độ tuổi từ 30 - 49 và giảm ở nhóm từ 20 - 30 tuổi. Phụ nữ được phát hiện nhiễm “H” có xu hướng tăng do chuyển dịch đường lây từ máu sang đường tình dục. HIV/AIDS đang tác động xấu đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Theo số liệu thống kê, năm 2013, đã phát hiện mới 256 người nhiễm HIV/AIDS, giảm 29,8% so với năm 2012.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 4.687 người nhiễm HIV/AIDS đã đươc phát hiện, hiện còn sống 3.248 người, 2.302 bệnh nhân chuyển sang giai đoạn AIDS và 862 người hiện còn sống. HIV/AIDS đã có ở 100% huyện, thị xã, thành phố, 154/180 xã, phường trên địa bàn, tăng thêm 1 xã so với năm 2012. HIV/AIDS cũng đã có ở tất cả các xã vùng cao, vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số.

Trong đó, thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ, huyện Văn Chấn, Trấn Yên là những địa phương có số người nhiễm HIV/AIDS còn sống cao trong tỉnh; người nhiễm HIV có ở tất cả các thành phần trong xã hội.

Năm 2013, phát hiện lây truyền qua đường máu chiếm 38,76%, giảm 6,07% so với năm 2012, đường tình dục chiếm 17,22%, giảm 1,68% so với năm 2012, không rõ nguyên nhân 44,02%. Nhiễm HIV chiếm tỷ lệ cao nhất là nhóm nghiện chích ma túy là 38,28%, giảm 6,38% so với năm 2012, người mắc nhiễm trùng lây qua đường tình dục 2,39%, giảm 16,23% so với năm 2012. Nam giới là đối tượng nhiễm HIV/AIDS chủ yếu, chiếm 71,77% tổng số người nhiễm, nữ giới chiếm 28,23%, tăng 3,02% so với năm 2012.

Trước thực trạng trên, Yên Bái đã triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS và chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống HIV/AIDS, thực hiện Đề án phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh, tham mưu giúp UBND tỉnh chỉ đạo tổ chức các chiến dịch truyền thông về phòng, chống HIV/AIDS, đẩy mạnh phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư tỉnh Yên Bái, giai đoạn 2009 - 2012”...

Hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông thay đổi hành vi được triển khai rộng khắp tại 100% các xã, phường, thị trấn tại các huyện, thị xã, thành phố với nhiều hình thức và nội dung đa dạng, phong phú, kết hợp giữa truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và truyền thông trực tiếp tới mọi tầng lớp nhân dân trong cộng đồng dân cư.

Năm 2013, đã thực hiện 1.894 buổi truyền thông nhóm nhỏ, thảo luận nhóm cho trên 46.700 lượt người nghiện chất ma túy, 1.301 lượt người bán dâm, trên 20 nghìn lượt cho các đối tượng khác; tiếp tục thực hiện phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” tại thành phố Yên Bái và thị xã Nghĩa Lộ với gần 1.000 hội viên (trong đó có 400 người nhiễm HIV) theo các mô hình câu lạc bộ (CLB) của người nhiễm, CLB phòng, chống HIV/AIDS có sự tham gia của cộng đồng, người nhiễm, thân nhân người nhiễm.

Công tác giám sát HIV và can thiệp giảm tác hại đã hình thành được hệ thống theo dõi, giám sát từ tỉnh đến xã, phường, thị trấn. Định kỳ 3 tháng/1 lần, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS cung cấp danh sách người nhiễm cho trung tâm y tế huyện, thị để quản lý, tổ chức giám sát tại các xã, phường, thị trấn…; tiếp tục triển khai các hoạt động giảm tác hại tại 38 xã, phường trọng điểm, duy trì đội ngũ 58 giáo dục viên đồng đẳng, 35 cộng tác viên can thiệp giảm thiểu tác hại hiện có.

Trong năm 2013, đã thực hiện trao đổi 262.184 bơm kim tiêm cho người nghiện, bán 62 nghìn bao cao su cho người bán dâm qua kênh tiếp thị xã hội. Đáng chú ý năm 2013, đưa vào hoạt động cơ sở điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh với quy mô điều trị 300 bệnh nhân. Hiện tại, Trung tâm đang điều trị cho 43 bệnh nhân, trong đó, 29 bệnh nhân đã ổn định liều. Bước đầu thực hiện điều trị bằng Methadone được chính quyền địa phương và gia đình người nghiện ủng hộ và đánh giá cao.

Duy trì hệ thống chăm sóc, điều trị người nhiễm HIV/AIDS tại các cơ sở y tế tuyến tỉnh, huyện, hiện toàn tỉnh có 10 nhóm điều trị ARV, 2 phòng khám điều trị ngoại trú bệnh nhân HIV/AIDS; thực hiện đúng quy định công tác quản lý, đảm bảo phân bổ thuốc, vật tư sinh phẩm cho 1.204 bệnh nhân được điều trị thuốc ARV. Đối với công tác dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, đã hình thành hệ thống dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, nhằm quản lý trẻ phơi nhiễm tại các cơ sở y tế.

Để chủ động phòng, chống, kiềm chế sự gia tăng lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn, trong thời gian tới, Yên Bái tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án hợp tác quốc tế trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, đẩy mạnh các hoạt động giám sát, can thiệp và giảm tác hại, từng bước kìm chế, giảm tốc độ lây nhiễm HIV trong cộng đồng, xây dựng kế hoạch mở rộng địa bàn thực hiện hoạt động can thiệp giảm tác hại, nhất là địa bàn trọng điểm về lây nhiễm HIV/AIDS, tập trung chỉ đạo các địa phương, đơn vị tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ trong Đề án “Tăng cường công tác phòng, chống, kìm chế sự gia tăng lây nhiễm HIV/AIDS tại Yên Bái, giai đoạn 2010 - 2015”.

Đức Toàn