Kết quả ghi nhận

Đối với người sử dụng, đã nhận thức rõ hơn về bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ cũng như trách nhiệm trong việc thực hiện chế độ chính sách lao động nữ và tạo các điều kiện để nữ công công đoàn hoạt động. Hầu hết các đơn vị vẫn thực hiện tuyển dụng lao động nữ.

Trong sử dụng, trả lương (trả công) và nâng bậc lương đều không phân biệt nam hoặc nữ. Các đơn vị đều thực hiện việc sắp xếp hợp lý công việc phù hợp đối với lao động nữ (phần việc nhẹ nhàng hơn so với nam giới); không bố trí làm thêm giờ đối với lao động nữ; lao động nữ trong thời gian thai kỳ được nghỉ việc 5 ngày để khám thai; nữ mang thai từ tháng thứ 7 được bố trí việc nhẹ nhàng hơn và vẫn hưởng nguyên lương; nghỉ thai sản 6 tháng, sau khi nghỉ sinh con và nuôi con nhỏ vẫn được đảm bảo việc làm; có con dưới 12 tháng tuổi được đi muộn – về sớm đúng quy định; những trường hợp thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình được nghỉ đúng chế độ; thực hiện tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho người lao động, trong đó khám thêm phụ khoa cho lao động nữ; có bố trí nơi thay quần áo, buồng vệ sinh nữ bảo đảm yêu cầu vệ sinh; nhiều đơn vị thực hiện đóng nộp bảo hiểm xã hội đảm bảo, vì vậy các chế độ nghỉ thai sản, ốm đau, nghỉ dưỡng sức, nghỉ phép, nghỉ thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình, nghỉ con ốm được hưởng đúng quy định...

Về hoạt động nữ công công đoàn, hầu hết các đơn vị tập trung duy trì một số hoạt động truyền thống. Công tác trẻ em chủ yếu là hoạt động thăm tặng quà các cháu thiếu niên nhi đồng nhân ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6, tặng quà hoặc tổ chức vui tết Trung thu, quan tâm đến trẻ em có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt (nhận nuôi, nhận đỡ đầu) ...

Còn thiếu nhiều điều

Nhìn lại kết quả trên, cho thấy đây chỉ là “bức tranh” với những “nét vẽ” đơn giản, chưa thấy những đường nét sinh động, rõ ràng, nổi bật hơn về việc đảm bảo quyền đối với lao động nữ. Chất lượng đội ngũ nữ công nhân lao động có tay nghề bậc thợ từ bậc 4 trở lên chỉ chiếm trên 30%, một số đơn vị hàng năm không tổ chức thi tay nghề bậc thợ cho người lao động; rất nhiều nơi không có nữ tham gia bộ máy lãnh đạo đơn vị, đây cũng có thể nói việc quy hoạch, đào tạo, bổ nhiệm, thi tay nghề đối với nữ công nhân lao động chưa thực sự được các đơn vị quan tâm.

Thu nhập bình quân của lao động nữ khoảng 3.500.000đ/người/tháng và thu nhập của lao động nữ ở mỗi đơn vị không ở nhóm cao (riêng Đội Công trình Giao thông vận tải và Vệ sinh môi trường huyện Yên Bình vẫn hưởng hệ số lương của nhân viên phục vụ từ năm 2004 đến nay chưa được nâng lương, chưa được điều chỉnh).

Các vị trí quản lý, có tay nghề được đào tạo kỹ thuật cao thường là nam giới, lao động nữ được xếp ở vị trí thấp hơn, lao động giản đơn, việc làm kém ổn định, thu nhập thấp. Trong tuyển dụng, sử dụng, trả lương và nâng bậc lương đều chưa ưu tiên riêng cho lao động nữ; chưa tạo thêm việc làm và thực hiện tổ chức đào tạo nghề dự phòng cho lao động nữ theo quy định; quyết định những vấn đề có liên quan đến lao động nữ chưa thực sự thực hiện quyền đại diện nữ; chưa thực hiện chính sách giảm thuế đối với nơi có sử dụng nhiều lao động nữ; chưa thực hiện hỗ trợ một phần chi phí cho lao động nữ có con lứa tuổi gửi trẻ, mẫu giáo (hiện nay hệ thống nhà trẻ công lập chỉ nhận trẻ từ 18 tháng trở lên, hầu hết trẻ ở dưới lứa tuổi này phải gửi tư nhân đã gây khó khăn về kinh tế, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của một bộ phận lao động nữ); chế độ nghỉ dưỡng sức hạn chế và chưa áp dụng rõ ràng thời gian được nghỉ cho lao động nữ khi kinh nguyệt, cho con bú.

Những đơn vị làm ăn thua lỗ, nợ bảo hiểm xã hội kéo theo sự chậm trễ khi giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái hiện có gần 20 trường hợp lao động, trong đó phần lớn là lao động nữ chưa được giải quyết chế độ thai sản và hưu trí); điều kiện làm việc chưa được cải thiện, phải làm việc trong môi trường nhiều bụi, khói, tiếng ồn ... Hoạt động nữ công công đoàn chủ yếu tập trung vào một số hoạt động truyền thống, đơn giản, còn nặng về hình thức và chưa được đầu tư thỏa đáng về kinh phí, vì vậy, chất lượng hoạt động chưa đáp ứng mong muốn của đông đảo nữ đoàn viên công đoàn.
 
Phải có sự nỗ lực chung

Trong những khó khăn chung về phát triển kinh tế của địa phương, phần lớn các đơn vị sản xuất kinh doanh đang đối mặt với tình trạng phải hoạt động cầm chừng, không mở rộng được sản xuất, thiếu việc làm cho người lao động, vì vậy việc thực hiện bảo đảm quyền của lao động nữ theo luật định cần có sự nỗ lực từ nhiều phía. Trước nhất, vẫn từ người sử dụng lao động phải có trách nhiệm thực hiện đầy đủ pháp luật lao động, đảm bảo quyền lợi cho lao động.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần nghiên cứu đầy đủ và sớm ban hành hướng dẫn thi hành những quy định riêng đối với lao động nữ thay thế Nghị định 23/NĐ-CP của Chính phủ ngày 18/4/1996 và phải có chế tài thưởng – phạt nghiêm minh. Công đoàn cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến về kiến thức giới, bình đẳng giới và pháp luật lao động cho lao động nữ, nhằm nâng cao nhận thức của lao động nữ để họ tự bảo vệ quyền lợi và đóng góp xây dựng đơn vị, doanh nghiệp.

Cán bộ nữ công công đoàn phải là người có kiến thức chắc chắn về giới, pháp luật lao động và kỹ năng hoạt động để đáp ứng yêu cầu về trợ giúp pháp lý và bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ. Cuối cùng, người lao động nữ phải ý thức được tầm quan trọng của việc hiểu biết pháp luật lao động, từ đó có thái độ đúng đắn và thực hiện quyền của mình theo đúng quy định của pháp luật.

   Bích Khang