Ngôi nhà của chị Giàng Thị Dí nằm kề con đường chính giữa bản sạch trơn tru, trong nhà đồ đạc sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp. Chị Dí cười như pháo kể rằng: "Mình là hội viên phụ nữ, đã đăng ký thực hiện phong trào. "5 không, 3 sạch" do Tỉnh hội Phụ nữ Yên Bái phát động. "5 không" là không trồng, buôn bán, sử dụng thuốc phiện; không sinh con thứ 3; không tảo hôn; không hôn nhân cận huyết thống; không buôn bán phụ nữ và "3 sạch" là sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ. Thực hiện tốt "5 không, 3 sạch" chỉ tốt cho mình thôi nên phải thực hiện chứ!".

Chị Dí còn giải thích cặn kẽ rằng, tốt ở chỗ đẻ ít con thì có thời gian chăm sóc cho chúng, có điều kiện cho chúng học hành; sạch nhà, sạch ngõ thì giữ gìn được vệ sinh, đảm bảo tốt cho sức khỏe. Nghĩ được là làm ngay, chị quyết tâm chỉ đẻ 2 đứa con và để đảm bảo không "nhỡ kế hoạch", chị đã lên Trạm Y tế xã để tìm hiểu và thực hiện các biện pháp tránh thai.

Chị còn là một hội viên tích cực tuyên truyền, vận động chị em trong thôn thực hiện "5 không, 3 sạch"; thi đua phát triển kinh tế gia đình. Bản thân luôn gương mẫu thực hiện, ngoài canh tác bền vững gần 3.000m² ruộng nước, chị còn thâm canh trồng ngô 2 vụ, sản phẩm từ ngô, lúa tận dụng chăn nuôi thêm gia súc, gia cầm, vừa tăng thu nhập cho gia đình vừa có điều kiện cải thiện cuộc sống.

Bên cạnh đó, chị luôn tranh thủ thời gian để dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp. Chị Dí cho biết: "Dọn dẹp nhà cửa không mất nhiều thời gian mà ngôi nhà lại ngăn nắp, sạch sẽ, chồng đi làm về cũng thấy vui. Hơn nữa, nếu nhà nào cũng sạch sẽ thì sẽ góp phần xây dựng bản làng văn minh, sạch đẹp hơn".

Gia đình chị Chớ Thị BLà ở thôn Tà Xùa cũng là một điển hình trong thi đua xây dựng nếp sống văn hóa. Không cam chịu đói nghèo, chị cùng chồng con hăng say lao động sản xuất. Nay chị đã có một cơ ngơi nhiều người mơ ước là 8 con trâu, bò và một đàn dê sinh sản.

Chị BLà chia sẻ: "Mặc dù công việc bận rộn nhưng mình vẫn dành thời gian để dọn dẹp nhà cửa cho sạch sẽ, cùng mọi người trong bản giữ gìn vệ sinh đường làm ngõ xóm, làm cho bản mình sạch đẹp hơn. Mình đã động viên người thân chịu khó lao động sản xuất thì cuộc sống sẽ ấm no chứ nhất định không được trồng, buôn bán, sử dụng ma túy cũng như không làm các việc vi phạm pháp luật khác".

Không chỉ chị Dí hay chị BLà mới có suy nghĩ như vậy mà các hội viên phụ nữ ở đây đã có những việc làm thiết thực để khẳng định vai trò của mình với gia đình, với xã hội. Như chị Giàng Thị Say là một hộ hội viên nghèo, một mặt chị động viên chồng vay vốn, mặt khác chị tìm tòi học hỏi các mô hình làm kinh tế qua sách báo và từ thực tế đời sống đã đầu tư chăn nuôi đại gia súc. Đến nay, gia đình chị đã có 7 con trâu, bò - một tài sản lớn đối với nhà nông. Thêm nữa, chị luôn động viên các con học hành đến nơi đến chốn.

Chị Say cho hay: "Lúc gia đình khó khăn, chồng mình còn bảo cho con nghỉ học để ở nhà làm nhưng mình đã động viên chồng cho con đi học, phải có kiến thức thì mới làm người có ích cho xã hội được. Mình cũng luôn cố gắng làm kinh tế, động viên chồng con và người thân sống là công dân tốt của địa phương, không làm những việc vi phạm pháp luật".

Ở Chi hội Phụ nữ thôn Tà Xùa còn có 2 tổ tiết kiệm với 16 thành viên tham gia. Có tổ mỗi chị em tiết kiệm 100.000 đồng/tháng, tổ khác lại tiết kiệm 30.000 đồng/tháng. Số tiền không lớn nhưng cũng đủ để cho hội viên nghèo mỗi năm đầu tư thêm được con lợn giống hay đàn gà để tăng thu nhập cho gia đình hoặc hỗ trợ hội viên nghèo mua giống, phân bón phục vụ cho sản xuất.

Ý nghĩa nhân văn hơn chính là khẳng định sự thay đổi trong nhận thức của phụ nữ vùng cao không còn cam chịu đói nghèo hoặc buông xuôi theo số phận mà đã, đang tìm cách vươn lên. Phong trào "5 không, 3 sạch" đã góp phần để phụ nữ vùng cao nâng cao nhận thức trong việc khẳng định vai trò với gia đình và xã hội.

Chị Hảng Thị Lìa - Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ thôn Tà Xùa cho biết: "Mặc dù phong trào "5 không, 3 sạch" mới được triển khai nhưng hiệu quả đã nhìn thấy được. Đó là ý thức giữ gìn vệ sinh gia đình, đường làng ngõ xóm của chị em hội viên được nâng lên, đặc biệt là nâng cao nhận thức về pháp luật. Vì vậy, mỗi hội viên đã trở thành một tuyên truyền viên tích cực vận động nhân dân chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước".

Chi hội Phụ nữ thôn Tà Xùa có 86 hội viên. Hai năm nay, các hội viên không có người sinh con thứ 3; không có hiện tượng trồng cây thuốc phiện cũng như vi phạm Luật Bảo vệ và phát triển rừng.

Anh Phàng A Phà - Trưởng thôn Tà Xùa chia sẻ: "Hội viên phụ nữ trong thôn đã góp phần không nhỏ xây dựng và duy trì Tà Xùa thành thôn văn hóa cấp huyện. Họ không chỉ là những người mẹ, người vợ chăm sóc cho gia đình; là nòng cốt xây dựng gia đình văn hóa mà còn là lực lượng chính tham gia phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa ở địa phương. Nhờ thế, Tà Xùa luôn hoàn thành các chỉ tiêu mà xã giao".

Ở xã Bản Công, ngoài Tà Xùa còn có thôn Tà Chử đang thực hiện mô hình "5 không, 3 sạch". Mới triển khai từ tháng 11/2013 song nhờ nỗ lực tuyên truyền, vận động mà phong trào đã khẳng định hiệu quả. Chị Hảng Thị Dông - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Bản Công khẳng định: "Thực hiện mô hình "5 không 3 sạch" đã làm thay đổi nhận thức của hội viên phụ nữ. Nhiều người trước đây chưa chú tâm dọn dẹp, vệ sinh môi trường xung quanh thì nay đã cùng nhau tổ chức quét dọn, vệ sinh quanh khu vực nhà ở. Như thế vừa làm cho môi trường sạch đẹp hơn mà thông qua hoạt động tập thể, chị em lại có thời gian trò chuyện, tâm tình và cũng giúp chị em mạnh dạn hơn. Thêm nữa, chị em có thêm kiến thức, hiểu biết về pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước".

Phương Thùy - Đinh Phú