Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2015), Chủ tịch nước đã ký quyết định đặc xá năm 2015 (Quyết định số 1366/QĐ-CTN) - thêm một cơ hội lớn cho những phạm nhân biết ăn năn, hối cải; thêm một lần nữa khẳng định bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Còn 10 ngày nữa là đến Quốc khánh, đó cũng là thời điểm công bố danh sách những phạm nhân ở Trại giam Hồng Ca thuộc Tổng cục Thi hành án hình sự và Hỗ trợ tư pháp được Nhà nước đặc xá tha tù trước thời hạn. Cả cán bộ quản giáo và phạm nhân trong danh sách đề nghị đều bồn chồn, khấp khởi. Những phạm nhân chưa đủ điều kiện, không có tên trong danh sách đề nghị cũng thấy được chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước, từ đó, có hướng phấn đấu, rèn luyện để sớm được trở về.

Thượng úy Hà Mạnh Hoàn - Đội trưởng Đội Giáo dục - Hồ sơ Trại giam Hồng Ca đưa chúng tôi đi thăm khu tăng gia, chăn nuôi của Trại, vừa đi anh vừa cho biết: “Thực hiện Quyết định đặc xá năm 2015, ngay từ ngày 20/7/2015, Giám thị Trại giam Hồng Ca đã triển khai đầy đủ, nghiêm túc Quyết định số 1366 ngày 10/7/2015 của Chủ tịch nước; Hướng dẫn số 91 ngày 15/7/2015 của Hội đồng Tư vấn đặc xá Trung ương và Kế hoạch số 174 ngày 18/7/2015 của Bộ Công an đến 100% cán bộ, chiến sỹ với yêu cầu nắm rõ và thực hiện đúng”. Trại đã dành một buổi để thông báo các quyết định kể trên tới 100% phạm nhân, tiến hành niêm yết công khai các quyết định tới các buồng giam và nhà thăm gặp.

Thượng úy Hoàn nhấn mạnh: “Nhằm loại trừ những trường hợp phạm nhân già yếu, bệnh tật, trình độ văn hóa thấp không nhận thức được đầy đủ các quy định của đợt đặc xá năm nay, lãnh đạo, chỉ huy đã yêu cầu cán bộ quản giáo tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn, giải thích cho phạm nhân hiểu đầy đủ về chính sách đặc biệt này. Bên cạnh đó, vận động, tuyên truyền cho gia đình phạm nhân tự giác thực hiện các hình phạt bổ sung như: phạt tiền, bồi thường thiệt hại, các nghĩa vụ dân sự khác và án phí… để bảo đảm cho phạm nhân đủ điều kiện xét đặc xá. Tại các đội cải tạo, cán bộ quản giáo dành nhiều thời gian để phạm nhân tiếp tục nghiên cứu, thảo luận, bình xét và sau đó, tiến hành bỏ phiếu kín để lựa chọn người có đủ điều kiện”.

Thượng tá Lương Minh Nguyện - Phó giám thị Trại giam Hồng Ca cho biết: “Bình xét, bỏ phiếu lựa chọn phạm nhân đủ điều kiện đặc xá được xem là khâu quan trọng. Vì vậy, lãnh đạo, chỉ huy đơn vị yêu cầu cán bộ quản giáo phải trực tiếp chủ trì các buổi thảo luận, giám sát chặt chẽ quá trình bỏ phiếu, tuyệt đối không để xảy ra trường hợp tiêu cực, vi phạm quy trình thực hiện, bảo đảm tính công khai, công bằng trong quá trình xét đặc xá”.

Nắng hè đã bớt gay gắt. Khu đồi Trại giam Hồng Ca đứng chân đã biến thành vùng chè xanh non. Ao thả cá, những vườn rau tốt tươi. Khu nhà làm việc của cán bộ, chiến sỹ, nhà giam giữ phạm nhân khang trang, sạch đẹp. Vườn hoa, cây cảnh được cắt tỉa gọn gàng. Đã nhiều lần tới làm việc tại Trại nhưng mỗi lần lại thấy đơn vị khang trang, sạch đẹp thêm, đặc biệt là điều kiện ăn, ở, sinh hoạt của phạm nhân ngày càng được cải thiện, từ phòng ở, nhà bếp, khu vệ sinh đến hội trường sinh hoạt tập thể…

Buổi học kỹ năng hòa nhập cộng đồng của phạm nhân Trại giam Hồng Ca đặc xá năm 2015.

Khoảng sân rộng trước các buồng giam được bố trí làm sân bóng đá, bóng chuyền, câu lông… Tranh thủ giờ nghỉ, ngày nghỉ, được phép của cán bộ quản giáo, phạm nhân thi đấu hăng say trước sự cổ vũ nồng nhiệt của các bạn tù. Có lẽ, nếu không có hàng rào kẽm gai và những bộ quần áo kẻ sọc thì ít ai biết được đó những trận đấu của những người đang chấp hành án phạt tù. Được biết, đúng vào Ngày Quốc khánh năm nay, Trại sẽ tổ chức trận thi đấu bóng chuyền giữa đội tuyển cán bộ, chiến sỹ cảnh sát với đội tuyển phạm nhân. Đây là trận đấu hứa hẹn sẽ rất quyết liệt bởi cả hai đội thường xuyên luyện tập và có những vận động viên xuất sắc.

Thực hiện quy trình đặc xá năm 2015, theo Luật Đặc xá năm 2007 và kế hoạch của Bộ Công an, các cán bộ, chiến sỹ thuộc Đội Giáo dục - Hồ sơ đã tranh thủ thời gian, tập trung đối chiếu và hoàn thiện hồ sơ để trình Hội đồng xét đặc xá của Trại và tổ công tác kiểm tra của Bộ Công an do Thiếu tướng Lê Trọng Dinh, Cục trưởng Cục C84 làm Trưởng đoàn. Kết quả, 231 phạm nhân đang chấp hành án phạt, còn thời gian thi hành án thấp nhất 1 ngày và dài nhất trên 5 năm (tính đến ngày 31/8/2015) đã có đủ điều kiện xét đặc xá. Hiện, danh sách phạm nhân được đặc xá đã được niêm yết công khai tại các buồng giam.

Giống như những lần đặc xá trước, việc chuẩn bị tư tưởng, tâm lý, kỹ năng tìm kiếm việc làm, kỹ năng hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân khi được tha tù là một khâu hết sức quan trọng. Nhiều buổi học tại hội trường trung tâm Trại đã được tổ chức. Phạm nhân chăm chú học và trả lời các câu hỏi của giáo viên với mong muốn mình sẽ không bị lạc lõng khi trở về và nhất là kiếm được việc làm, tìm lại được hạnh phúc sau những ngày lầm lạc. Phạm nhân Lý Seo Giáo ở Xuân Hòa, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai thực sự vui mừng khi biết mình được đưa vào danh sách đặc xá lần này bởi với Giáo, tội danh buôn bán phụ nữ là rất nghiêm trọng, mức án tuyên phạt 15 năm, vẫn còn tới gần 5 năm nữa mới mãn hạn tù.

Quá vui mừng nhưng đó là phần thưởng cho Giáo khi đã thực sự ăn năn, hối cải. Không muốn nhắc tới quá khứ lầm lỗi của mình nữa, phạm nhân Trần Văn Sinh ở thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên cho biết: “Tôi chịu hình phạt 15 năm, còn vợ tôi lĩnh mức án 10 năm. Vợ chồng bước chân vào tù để hai đứa con dại ở nhà, đặc biệt là người mẹ già trên 80 tuổi thường xuyên đau yếu. Chúng tôi day dứt lắm. Từ ngày nhập Trại, tôi luôn vâng lời cán bộ quản giáo, chấp hành nghiêm quy định, cải tạo thật tốt để sớm được trở về. Tôi đã có tên trong danh sách đặc xá năm 2015.

Qua thư, được biết, vợ tôi đang cải tạo tại Trại giam Tân Lập cũng được đặc xá dịp này. Xin được nói lời cảm ơn tới Đảng và Nhà nước đã cho chúng tôi cơ hội! Về với gia đình, với xã hội, tôi sẽ chấp hành tốt đường lối, chính sách, pháp luật, quyết không bao giờ phạm tội nữa”. Lĩnh án gần 10 năm cho tội giết người, phạm nhân Trần Văn Dũng, sinh năm 1992, ở Hưng Long, huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ chấp hành án phạt từ tháng 11/2011, Long nghẹn ngào khi nói về tội lỗi của mình và tự tin sẽ trở thành người lương thiện, sống có ích cho xã hội bởi tuổi Long còn rất trẻ, có gia đình, bạn bè yêu thương, giúp đỡ.

Còn nhiều phạm nhân khác ở Trại giam Hồng Ca sẽ được đặc xá dịp này nhờ chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước mà chúng tôi không thể kể hết. Chia tay Trại khi cán bộ, chiến sỹ và phạm nhân đang chuẩn bị khánh tiết, tập luyện văn nghệ, thể thao… để chào mừng ngày đại lễ của dân tộc, mừng những phạm nhân tiến bộ được trở về và tạo lòng tin của những người ở lại, hãy yên tâm, cố gắng cải tạo tốt để được đặc xá, giảm án trong các đợt tiếp theo.

Lê Phiên