Thống kê của Bộ Công an cho thấy, năm 2019, toàn quốc xảy ra 1.085 vụ giết người; trong đó, nổi lên tình trạng giết nhiều người, giết người có tính chất dã man, giết người thân trong gia đình do mâu thuẫn trong sinh hoạt hoặc ghen tuông.
Trên địa bàn tỉnh Yên Bái, tuy số vụ án giết người không tăng so với năm 2018 nhưng tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội vẫn có11 vụ/ 12 bị hại; đa số các vụ giết người xảy ra đều là do bột phát, không có sự chuẩn bị trước, nạn nhân và đối tượng gây án có sự quen biết, đặc biệt có 2 vụ chồng giết vợ.
Nguyên nhân dẫn đến xảy ra các vụ giết người khá đa dạng nhưng chủ yếu là những mâu thuẫn phát sinh trong sinh hoạt hàng ngày kéo dài không được giải quyết dứt điểm, kịp thời, do sử dụng rượu bia, do tranh chấp đất đai và do ghen tuông… Địa bàn xảy ra ở vùng nông thôn, đối tượng phạm tội lần đầu và có mối quan hệ nhất định với bị hại, đặc biệt nạn nhân và kẻ giết người là người thân.
Đại tá Vũ Hồng Quảng - Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Yên Bái cho biết: "Thời gian qua, ngành công an, đặc biệt là lực lượng cảnh sát hình sự đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm giảm tình trạng phạm pháp hình sự nói chung và tội phạm giết người nói riêng. Chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, công tác phòng ngừa xã hội chưa được tổ chức thực hiện tốt, chưa phát huy được hiệu quả; các cấp, các ngành, đặc biệt là gia đình, nhà trường chưa tham gia hiệu quả vào công tác phòng ngừa xã hội”.
Xác định rõ Phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” có vai trò và ý nghĩa quan trọng, lực lượng công an cần là nòng cốt của phong trào này. Với trách nhiệm của mình, chúng ta cần chung tay thực hiện tốt công tác phòng ngừa xã hội; tuyên truyền, giáo dục pháp luật; phát huy truyền thống văn hóa Việt Nam, truyền thống dân tộc, truyền thống dòng họ, gia đình…, qua đó xây dựng con người có nếp sống văn minh, văn hóa.
Thực tiễn đã chứng minh vai trò quan trọng của tổ hòa giải ở cơ sở, với những thành viên là người có khả năng tuyên truyền, giáo dục thuyết phục, những người có uy tín trong cộng đồng, là người có tình cảm xóm làng, đôi khi lại chính là người thân trong dòng tộc…
Với những thành viên như thế, tổ hòa giải nắm bắt nhanh, hiểu biết rõ vụ việc, từ đó tiếp cận và đứng lên hòa giải có tình, có lý nhằm chấm dứt hoặc ít nhất là giảm bớt mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân hoặc các thành viên trong gia đình, dòng tộc.
Việc giải quyết tranh chấp về đất đai chưa dứt điểm, kém hiệu quả cũng đang trở thành một trong những nguyên nhân gây nên mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân và phát sinh những vụ việc đau lòng, trong đó sát hại lẫn nhau chỉ vì vài mét đất, chỉ vì mảnh nương nơi bìa rừng là những câu chuyện hết sức đau lòng đã diễn ra.
Với lực lượng công an, đây là lực lượng chủ lực đấu tranh với tội phạm hình sự và tệ nạn xã hội, thời gian tới, lực lượng công an cần tập trung đấu tranh triệt phá các loại tội phạm như: cho vay nặng lãi, ma túy, cờ bạc, mại dâm… Bởi đây không chỉ là những loại tội phạm gây nhức nhối trong xã hội mà còn là những loại tội phạm kéo theo nhiều loại tội phạm khác.
Song song với đó là tăng cường thực hiện công tác nghiệp vụ cơ bản, trong đó tập trung vào công tác điều tra cơ bản nhằm rà soát, phát hiện các đối tượng có biểu hiện vi phạm pháp luật để lập hồ sơ quản lý, thường xuyên gọi hỏi, răn đe, giáo dục nhằm không để những đối tượng này tiếp tục vi phạm pháp luật; tăng cường biện pháp quản lý hành chính đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện, các đối tượng có hành vi bạo hành gia đình, đối tượng thanh thiếu niên có nhiều biểu hiện hư hỏng, vi phạm pháp luật, đối tượng gây rối trật tự công cộng, đối tượng sử dụng ma túy.
Cuối cùng, khi vụ án giết người xảy ra, cần tập trung lực lượng tổ chức điều tra, khám phá, bắt giữ đối tượng gây án để xử lý theo quy định của pháp luật; phải xét xử nghiêm minh nhằm răn đe, giáo dục xã hội.
Tấn Đạt
