Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội thì môi trường ở huyện Trấn Yên thời gian qua đang phải tiếp nhận một lượng lớn chất thải từ các hoạt động của con người, trong đó có chất thải rắn.
Hiện nay, chưa có số liệu điều tra, thống kê cụ thể lượng chất thải rắn phát sinh trên địa bàn; tuy nhiên, căn cứ vào số lượng 84.675 nhân khẩu; trong đó, thị trấn Cổ Phúc là 5.788 nhân khẩu, khu vực 20 xã là 78.887 nhân khẩu thì tỷ lệ phát sinh rác thải sinh hoạt ước tính trung bình đối với khu vực thị trấn Cổ Phúc là 0,5 kg/người/ngày, khu vực nông thôn là 0,3kg/người/ngày thì lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn vào khoảng 27 tấn/ngày.
Trước thực trạng trên, UBND huyện Trấn Yên đã xây dựng phương án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn, trước mắt địa phương sẽ tiếp tục thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt tại 11 tổ dân phố thuộc thị trấn Cổ Phúc; thu gom, xử lý rác thải từ các khu dân cư tập trung trên trục đường giao thông chính tại xã: Nga Quán, Minh Quán, Việt Thành, Đào Thịnh, Báo Đáp, Tân Đồng vào công trình bãi rác thải thuộc xã Báo Đáp. Các hộ ở khu vực thưa dân cư của 6 xã này và 14 xã còn lại - nơi mật độ dân cư thấp, khối lượng phát sinh rác thải ít, địa hình và giao thông không thuận lợi được xử lý tại chỗ, chưa cần thu gom, xử lý tập trung.
Theo khảo sát, đánh giá cho thấy, việc phân loại bước đầu đã được hình thành trong các khu dân cư và một số hộ gia đình tự phân loại một phần rác thải có thể tái chế như giấy, kim loại, nhựa được thu gom bán cho cơ sở thu mua phế liệu; thức ăn thừa, sản phẩm thừa sau sơ chế rau, củ quả được tận dụng cho chăn nuôi. Tuy nhiên, việc phân loại rác thải tại nguồn chưa được thực hiện trên diện rộng, chưa đúng với yêu cầu phân loại rác thải.
Ông Nguyễn Đức Mầu - Phó Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên cho biết: trên địa bàn huyện Trấn Yên hiện có 2 bãi xử lý rác thải sinh hoạt tập trung tại xã Báo Đáp và xã Hưng Khánh. Đối với khu vực đô thị và một số khu dân cư lân cận, đã tổ chức thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt phát sinh tại 45/190 khu dân cư, người dân thực hiện tập kết rác thải tại các điểm tập kết ven các trục đường, khu trung tâm hàng ngày có công nhân vệ sinh đi thu gom bằng xe đẩy tay và tập kết lên xe chuyên dụng vận chuyển rác về nơi xử lý. Trên địa bàn có 3 đơn vị thực hiện thu gom rác.
Trong đó, Đội Giao thông dịch vụ thực hiện thu gom rác thải của 11 tổ dân phố tại thị trấn Cổ Phúc và 26 thôn thuộc khu vực tập trung của các xã: Nga Quán, Minh Quán, Đào Thịnh, Việt Thành, Báo Đáp, với lượng rác trung bình 6 - 7 tấn/ngày đêm bằng phương pháp chôn lấp. Trước khi chôn lấp tiến hành phun chế phẩm sinh học, thuốc diệt côn trùng.
Riêng xã Tân Đồng đã thành lập Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp tổ chức thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt của các hộ gần trục đường giao thông chính từ trung tâm xã đi các thôn. Bãi rác tại thôn Khe Ngang, xã Hưng Khánh có diện tích 0,5ha và xã đã thành lập 2 tổ thu gom, vận chuyển rác của các hộ dân thuộc các thôn: Tĩnh Hưng, Ngọn Đồng, Lương An dọc trục đường quốc lộ 37 về bãi rác.
Mặc dù công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt ở huyện Trấn Yên đã được quan tâm đầu tư, tổ chức thực hiện đạt được kết quả đáng khích lệ; tuy nhiên, hiện nay phương tiện, trang thiết bị, lực lượng tham gia thu gom, vận chuyển còn thiếu, chưa đảm bảo yêu cầu.
Bước đầu, các xã đã hình thành mạng lưới, tổ dịch vụ vệ sinh môi trường; tuy nhiên, còn mang tính tự phát, chưa có mô hình thống nhất để giao trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ trong thu gom, vận chuyển rác thải.
Công tác tuyên truyền về thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, bảo vệ môi trường còn hạn chế, chưa tạo được sự chuyển biến trong nhận thức, hành động của nhân dân; chưa có sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức tại địa phương.
Các xã, thị trấn đã quan tâm chỉ đạo thu phí vệ sinh theo quy định; tuy nhiên, tỷ lệ thu phí còn rất thấp nên chưa đáp ứng duy trì mạng lưới thu gom, vận chuyển rác thải; việc thực hiện thu phí còn chưa được thực hiện đồng bộ tại các xã; tỷ lệ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn trên địa bàn còn đạt tỷ lệ thấp (khoảng 20%).
Quang Thiều
