Trọng tâm công tác phòng chống HIV năm 2020 được Ban Chỉ đạo 138 tỉnh xác định, đó là hướng đến thực hiện hiệu quả mục tiêu 90 - 90 - 90, có nghĩa là 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm của bản thân, 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị thuốc ARV, 90% người nhiễm HIV điều trị thuốc ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế. Khống chế tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư dưới 0,3%, giảm tác động của HIV/AIDS đối với sự phát triển kinh tế - xã hội tỉnh.
Theo đó, tỉnh đặt ra chỉ tiêu 100% xã, phường, thị trấn tổ chức hoạt động truyền thông phòng, chống HIV/AIDS; trong đó, 100% xã, phường, thị trấn trọng điểm của tỉnh triển khai Chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS trong nhóm đối tượng nguy cơ cao như: nghiện chích ma túy, mại dâm; tăng cường thu dung người nghiện ma túy vào các cơ sở điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện.
70% người dân vùng nông thôn và 80% người dân thành thị hiểu đúng về HIV/AIDS, không phân biệt kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV và những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS… Tỉnh chỉ đạo các địa phương tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, các sở, ban, ngành, đoàn thể đối với công tác phòng chống HIV/AIDS, xem đó là một trong những nhiệm vụ ưu tiên của địa phương trong năm 2020.
Chỉ đạo củng cố hệ thống và ổn định mạng lưới phòng chống HIV/AIDS các cấp; tập trung truyền thông cho người dân, trong đó chú trọng độ tuổi từ 15 - 49 tuổi, nhằm nâng cao nhận thức về dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS; đồng thời, nâng cao chất lượng điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS; phân công cho các ban, ngành ở tuyến huyện và các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tiếp nhận và tiếp tục đỡ đầu các câu lạc bộ phòng, chống HIV/AIDS.
Theo số liệu thống kê, Yên Bái đang là một trong 10 tỉnh có tỷ lệ hiện nhiễm HIV/AIDS/dân số cao nhất cả nước với tỷ lệ hiện nhiễm HIV được phát hiện/dân số của tỉnh là 0,52%. Hết năm 2019, dịch HIV/AIDS đã có ở 9/9 huyện, thị xã, thành phố; 160/173 xã, phường, thị trấn.
Trong đó, số người nhiễm HIV là 5.924 người, số tử vong do HIV/AIDS là 1.617 người; số nhiễm HIV phát hiện mới trong năm 2019 là 112 người; số người nhiễm HIV hiện còn sống là 4.307 người; số người nhiễm HIV còn sống quản lý được là 2.304 người. Địa phương có tỷ lệ người nhiễm HIV/dân số cao đứng đầu là thị xã Nghĩa Lộ 1,23%, tiếp theo là thành phố Yên Bái 1,09%, huyện Văn Chấn 0,68%...
Để đạt tới mục tiêu 90-90-90 trong phòng, chống HIV, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm đặt ra đối với ngành chuyên môn đó là tăng cường việc duy trì, củng cố hiệu quả hoạt động của đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên đồng đẳng gắn liền với đội ngũ y tế thôn bản, cán bộ đoàn thể, chính quyền ở các xã, phường, thị trấn.
Triển khai các mô hình "Can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV” tại điểm điều trị ARV, điều trị nghiện chất, phòng tư vấn xét nghiệm tự nguyện; duy trì, củng cố các điểm nghiện chất hiện có; tiếp tục điều trị bằng thuốc buprenorphine tại huyện Mù Cang Chải và huyện Văn Yên.
Tăng cường xét nghiệm phát hiện người nhiễm HIV và giám sát dịch HIV/AIDS trên địa bàn; trong đó, chú trọng nâng cao chất lượng phòng xét nghiệm khẳng định HIV của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và Bệnh viện Đa khoa khu vực Nghĩa Lộ; đẩy mạnh mô hình xét nghiệm tại tuyến xã, xét nghiệm không chuyên tại cộng đồng; duy trì, củng cố các điểm cấp phát thuốc ARV tại tuyến xã; duy trì điều trị thuốc ARV cho các phạm nhân trong trại giam và cơ sở cai nghiện ma túy, đảm bảo thuốc ARV từ nguồn bảo hiểm y tế, nguồn chương trình, dự án cho bệnh nhân ở Trại giam Hồng Ca, cơ sở cai nghiện ma túy và trẻ em dưới 10 tuổi.
Mở rộng và hoàn thiện các điểm cung cấp dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, bảo đảm 100% trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm và nghi nhiễm HIV được làm xét nghiệm chẩn đoán sớm nhiễm HIV. Chú trọng hỗ trợ người nhiễm HIV mua bảo hiểm y tế để các bệnh nhân được điều trị thuốc ARV và được tiếp cận với các dịch vụ y tế thông qua bảo hiếm y tế.
Năm 2020, phấn đấu tiếp cận với chương trình bơm kim tiêm được 850 người nghiện chích ma túy, phân phát 620.000 bơm kim tiêm sạch và 102.000 bao cao su. Điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện cho trên 1.280 người nghiện ma túy trên địa bàn. Xét nghiệm sàng lọc HIV cho 15.025 lượt người. Điều trị thuốc ARV cho 1.800 người nhiễm HIV.
Duy trì kết quả 90% bệnh nhân điều trị thuốc ARV có tải lượng HIV thấp dưới ngưỡng ức chế. Điều trị thuốc ARV cho 95% cặp mẹ - con đối với phụ nữ mang thai nhiễm HIV… Tỉnh Yên Bái phấn đấu từng bước đạt tới mục tiêu khống chế tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư dưới 0,3% trong năm 2020.
Minh Thúy