Lời ca hùng tráng, sục sôi máu lửa, thể hiện ý chí sắt đá của quân và dân ta trong ca khúc "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” của nhạc sĩ Phạm Tuyên như còn vang vọng mãi trong tâm trí bao người dân Việt Nam nói chung, những người con Yên Bái nói riêng ký ức về trận đánh "đất đối không - không đối đất” cuối cùng trong chiến tranh Việt Nam giữa lực lượng phòng không - không quân Quân đội nhân dân Việt Nam và không lực Hoa Kỳ - một trong những yếu tố quyết định dẫn đến việc ký kết Hiệp định Paris ngày 27/1/1973, chấm dứt sự can thiệp của Hoa Kỳ tại Việt Nam…
Tròn 50 năm đã trôi qua, nhưng những dấu ấn hào hùng của một thời máu lửa sục sôi, quyết chiến quyết thắng gìn giữ độc lập dân tộc của quân và dân ta trên bầu trời Thủ đô Hà Nội vẫn còn vang mãi. Ấy là khúc hùng ca bất tận về tinh thần mưu trí, dũng cảm của quân đội nhân dân, của sức mạnh chiến tranh nhân dân Việt Nam.
Trong đó, dấu ấn của lực lượng vũ trang (LLVT) và Sân bay Yên Bái đã được khẳng định qua đêm 27/12/1972, phi công Phạm Tuân (Trung tướng, Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Việt Nam, phi công vũ trụ, Anh hùng Liên Xô) được lệnh cất cánh trên máy bay MIG21 MF mang số hiệu 5121 từ Sân bay Yên Bái (nay là Trung đoàn Không quân 921, Sư đoàn 371) đã mưu trí, kiên cường, dũng cảm vượt qua hàng rào F4, tiêu diệt tại chỗ chiếc B.52 thứ 2 trong đội hình 3 chiếc B.52 của địch.
Đây là chiếc B.52 đầu tiên của không lực Hoa Kỳ bị không quân ta bắn rơi trong chiến dịch này, góp phần cùng cả nước làm nên một chiến thắng lừng lẫy, một "Điện Biên Phủ trên không” trên bầu trời Thủ đô… Ý nghĩa và những giá trị bất diệt của chiến thắng vĩ đại "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” chính là minh chứng hùng hồn về sức mạnh của nền văn hiến Việt Nam: "Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân để thay cường bạo".
Đó cũng chính là chiến thắng của ý chí, bản lĩnh, khí phách Việt Nam trong những ngày mùa đông cuối năm 1972. Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là chiến thắng đầu tiên trên thế giới, chiến thắng của quân và dân ta đánh thắng sức mạnh của không lực Hoa Kỳ với 81 máy bay bị bắn rơi; trong đó, có 34 siêu pháo đài bay B52... Đây là đòn choáng váng, đánh thẳng vào những nhà vạch định kế hoạch của Lầu Năm góc.
Trong chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không" lừng lẫy ấy, tỉnh Yên Bái đã chịu những tổn thất rất nặng nề do phải hứng chịu hơn 100.000 tấn bon đạn, nhiều làng bản, nhà máy, trường học, bệnh viện, công trình công cộng bị phá hủy, hàng nghìn dân thường bị thiệt mạng... Song, không khuất phục trước sự tàn phá, hủy diệt của bom đạn Mỹ, với tinh thần quyết chiến quyết thắng, quân dân Yên Bái đã sớm chủ động phối hợp với bộ đội chủ lực xây dựng thế trận phòng thủ vững chắc, anh dũng chiến đấu và đã bắn rơi 15 máy bay Mỹ...
Quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhiều trung tâm kinh tế, chính trị, xã hội phát triển trên khắp mọi miền đất nước, cả đất liền và trên biển, quy mô của từng mục tiêu bảo vệ ngày càng lớn, yêu cầu bảo vệ nghiêm ngặt hơn, khó khăn hơn.
Phấn khởi, tự hào về những trang sử vàng chói lọi mà lớp lớp cha anh đã viết nên trong chiến dịch "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, càng tự hào bao nhiêu càng thấy trách nhiệm nặng nề và vinh quang của mình đối với Tổ quốc và dân tộc trong những chặng đường tiếp theo bấy nhiêu. Hôm nay, kế thừa và phát huy truyền thống của lớp lớp cha anh đi trước, các cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn Không quân tiêm kích 921 hay Đoàn Không quân Sao Đỏ (lực lượng chiến đấu đầu tiên của Không quân nhân dân Việt Nam) luôn tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, của quân đội, đoàn kết một lòng, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, phát huy tốt truyền thống "Dám đánh, biết đánh và quyết thắng”.
Trung tá Đỗ Chí Dũng - Phó Trung đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Trung đoàn 921 cho biết: "Kế thừa và phát huy truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, của lực lượng không quân Việt Nam nói riêng, đơn vị, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 921 hôm nay luôn đoàn kết cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, không ngừng rèn luyện phấn đấu xây dựng, trưởng thành, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xứng đáng là lực lượng chính trị tin cậy và trung thành của Đảng, của nhân dân, mãi xứng danh "Bộ đội Cụ Hồ", "Người chiến sĩ phòng không - không quân ưu tú”. Mỗi cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn luôn ý thức tuyệt đối trung thành với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.
Sau 50 năm, ý nghĩa lịch sử, tầm vóc to lớn và những bài học lịch sử sâu sắc từ chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” vẫn còn nguyên giá trị. Lúc này, là điều kiện để chúng ta nhìn nhận đầy đủ, sâu sắc, toàn diện hơn tầm vóc to lớn của chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”. Chiến thắng đó, đã thể hiện đường lối chính trị, đường lối quân sự đúng đắn của Đảng ta, của chân lý "Không có gì quý hơn độc lập tự do” và chế độ xã hội chủ nghĩa ưu việt của nhân dân ta. Đó là chiến thắng của sức mạnh chính trị, tinh thần của toàn dân tộc, là ý chí quyết đánh, dám đánh và quyết tâm đánh thắng giặc xâm lược bằng tất cả sự mưu trí, dũng cảm và tinh thần chủ động sáng tạo, khắc phục mọi khó khăn, gian khổ. Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là mốc son chói lọi trong truyền thống chống ngoại xâm; là biểu tượng của ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc, của bản lĩnh, trí tuệ và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Chiến thắng đó đã tô thắm thêm trang sử hào hùng của dân tộc ta trong thế kỷ XX, là niềm kiêu hãnh của quân đội và nhân dân Việt Nam.
Thiên Cầm