Năm 2003, thành phố Yên Bái triển khai thí điểm dự án trồng hoa tập trung tại xã Tuy Lộc với diện tích 1,9 ha của 28 hộ nông dân thôn Hợp Thành. Trước khi triển khai thành phố đã tổ chức cho các hộ đi tham quan học tập trồng tại huyện Mê Linh ( tỉnh Vĩnh Phúc). Sau đó xã Tuy Lộc ký hợp đồng với Hợp tác xã nông nghiệp Tây Tựu của huyện Từ Liêm - Hà Nội để chuyển giao công nghệ trồng hoa cho các hộ. Nhằm thực hiện thành công dự án, thành phố cũng hỗ trợ 50% tiền giống và toàn bộ tiền chuyển giao công nghệ cùng xây 6 bể chứa nước, hệ thống mương tưới và đường điện. Năm 2004 tiếp tục triển khai trồng hoa phân tán trong các hộ gia đình tại các xã Tuy Lộc, Tân Thịnh; phường Yên Thịnh, Minh Tân và đã có 88 hộ tham gia trồng được 5,3 ha. Những diện tích trồng từ 1,5 sào trở lên đều được hỗ trợ tiền giống. Trong 2 năm thành phố hỗ trợ gần 170 triệu đồng, chiếm 37% trong tổng số vốn đầu tư trồng hoa của dân.

Là một doanh nghiệp chuyên làm thương mại - dịch vụ, Tổng công ty Hoà Bình Minh cũng tham gia vào chương trình. Cùng năm 2004, được tỉnh chấp thuận cho thuê đất của dân xã Tuy Lộc để trồng hoa công nghệ cao với diện tích 10 ha và vốn đầu tư theo dự án gần 20 tỷ đồng. Qua 3 năm đã trồng được 5,3 ha, xây dựng 5 khu nhà lưới có hệ thống làm mát, tưới nước trong nhà, xây nhà lạnh, mua giống hoa cao cấp. Tổng số kinh phí đầu tư gần 6 tỷ đồng, thành phố hỗ trợ 449 triệu đồng chiếm 2,25% trong tổng kinh phí được duyệt, doanh thu 1,5 tỷ đồng và sản phẩm hoa phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng tại Yên Bái và Hà Nội. Từ thành công ban đầu, Tổng công ty đang nghiên cứu đưa một số giống hoa mới vào trồng thử nghiệm và xây dựng chương trình trồng hoa hướng ra xuất khẩu.

Sau 4 năm thực hiện việc trồng hoa tập trung, phân tán và trồng hoa công nghệ cao toàn thành phố đã có diện tích gần 12 ha. Quá trình triển khai cho các hộ trồng hoa tập trung bước đầu tương đối khả quan. Những hộ trồng hoa hồng Pháp, hoa đồng tiền Hà Lan cho thu lãi 1,2 - 1,5 triệu đồng/sào; trồng hoa cúc, hoa huệ cho thu lãi 600 - 700 ngàn đồng/sào. Tính về hiệu quả kinh tế thì trồng hoa cho thu lãi cao hơn trồng lúa từ 600 ngàn đồng/sào trở lên. Riêng việc trồng hoa công nghệ cao của Tổng công ty Hoà Bình Minh cũng góp phần giải quyết việc làm cho 50 lao động của xã Tuy Lộc. Tuy nhiên do yêu cầu kỹ thuật trồng hoa rất nghiêm ngặt, hơn nữa các hộ nông dân còn thiếu điều kiện đầu tư và chưa thay đổi được tập quán canh tác cũ, không muốn chuyển đổi cơ cấu cây trồng nên chỉ thu hoạch tốt được năm đầu, từ năm thứ hai trở đi chất lượng hoa kém, sản phẩm tiêu thụ gặp khó khăn. Trong 5,3 ha trồng hoa phân tán tại hộ gia đình đến nay vẫn duy trì và phát triển nhưng chỉ có 23/88 hộ trồng đạt chất lượng tốt và ổn định, còn lại chất lượng hoa thấp. Đây cũng là vấn đề thành phố phải tiếp tục có kế hoạch vận động và đầu tư để nghề trồng hoa phát triển, không chỉ xoá đói nghèo mà còn làm giàu cho nông dân nữa. Đối với Tổng công ty Hoà Bình Minh thực hiện trồng hoa có tiềm lực về tài chính và điều kiện tiếp nhận sử dụng công nghệ cao, tổ chức quản lý, lại có mạng lưới tiêu thụ tốt. Song do việc thuê đất phải thoả thuận với dân còn gặp nhiều khó khăn do tư tưởng giữ đất, sợ mất đất khá nặng nề; mặt khác do trồng các giống hoa mới cần phải được khảo nghiệm kỹ và thăm dò thị trường tiêu thụ cũng như tính toán hiệu quả kinh tế nên việc mở rộng quy mô của dự án chưa đạt yêu cầu đặt ra. Từ kết quả ban đầu, Tổng công ty sẽ trồng tiếp 3,3 ha vào vụ xuân và có kế hoạch vận động nhân dân xã Tuy Lộc cho thuê đất, góp đất thực hiện dồn điền đổi thửa để tạo thành vùng trồng hoa công nghệ cao với diện tích 40 ha vào những năm tới.

Như vậy, phát triển nghề trồng hoa là đúng hướng và phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của nhân dân địa phương cũng như trong và ngoài tỉnh. Theo ông Nguyễn Tiến Nghĩa - Phó chủ tịch UBND thành phố Yên Bái: “Việc trồng hoa phân tán trong dân tạo ra tiền đề hợp tác để từng bước mở rộng quy mô công nghệ cao hướng ra xuất khẩu; các hộ trồng hoa phân tán tại các xã phường có điều kiện và tâm huyết khuyến khích tự phát triển. Tổng công ty Hoà Bình Minh là đơn vị chủ lực trong phát triển trồng hoa công nghệ cao, góp phần quan trọng thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Thành phố tiếp tục tạo điều kiện cho Tổng công ty mở rộng dự án để thu hút nhiều hộ nông dân tham gia hợp tác phát triển trồng hoa công nghệ cao, tạo ra khối lượng lớn sản phẩm để xuất khẩu”. Nghe ông Nghĩa nói, tôi như thấy trước mắt mình cả cánh đồng hoa thành phố đang bừng nở. Những hoa Hồng, hoa Cúc, hoa Phăng với bao loại hoa khác nữa cùng toả hương, khoe sắc trước mùa xuân. Và không chỉ Sa Pa, Đà Lạt, Mê Linh.. , thành phố Yên Bái cũng sẽ thành một trung tâm xuất khẩu hoa có tiếng trong cả nước.

Thế Quynh