- Đối tượng để được tham gia BHXH tự nguyện? Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ đóng theo hình thức như thế nào và mức đóng là bao nhiêu?

Tại Điều 2, Nghị định số 190/2007/NĐ-CP đã qui định đối tượng tham gia BHXH tự nguyện gồm: người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 3 tháng; cán bộ không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân  phố; xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân; người lao động làm việc có thời hạn ở nước ngoài mà trước đó chưa tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH bắt buộc nhưng đã nhận BHXH một lần. Ngoài ra, nếu đã đóng BHXH bắt buộc đủ 15 năm trở lên mà đã hết tuổi lao động (nam 60 tuổi, nữ 55 tuổi) thì cũng được đóng tiếp cho đủ 20 năm để được hưởng lương hưu hàng tháng.

Mức đóng BHXH bằng tỷ lệ phần trăm đóng BHXH tự nguyện nhân với mức thu nhập hàng tháng mà người tham gia BHXH lựa chọn (nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu chung do Nhà nước qui định). Tỷ lệ đóng BHXH tự nguyện được qui định theo các năm như sau: từ tháng 01/2008 đến tháng 12/2009 bằng 16%; từ tháng 01/2010 đến tháng 12/2011 bằng 18%; từ tháng 01/2012 đến tháng 12/2013 bằng 20%; từ tháng 01/2014 trở đi bằng 22%.

Người tham gia BHXH tự nguyện đóng hàng quý hoặc 6 tháng một lần, mà trong thời gian đó Chính phủ điều chỉnh mức lương tối thiểu chung thì không phải truy thu số tiền chênh lệch so với mức lương tối thiểu mới. 

- Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ gì thưa ông?

Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất, cụ thể như  sau:

Đối với chế độ hưu trí người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng thuộc một trong các trường hợp sau: nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên (kể cả thời gian đóng BHXH bắt buộc được bảo lưu nếu có); trường hợp tham gia BHXH tự nguyện mà trước đó đã có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc đang được bảo lưu đủ 20 năm trở lên, trong đó có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc có đủ 15 năm ở nới có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên thì được hưởng lương hưu khi nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi; nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi, nếu trước đó thuộc đối tượng qui định tại Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 hoặc nam  từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi; nữ từ đủ 45 tuổi đến đủ 50 tuổi nếu trước đó thuộc đối tượng qui định tại Nghị định số 68/2007/NĐ-CP ngày 19/4/2007; trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện mà trước đó đã có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc đang được bảo lưu đủ 20 năm trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ  61% trở lên, được hưởng lương hưu với mức thấp hơn khi nam đủ 50 tuổi trở lên, nữ đủ 45 tuổi trở lên, hoặc có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (không kể tuổi).

Đối với chế độ tử tuất người tham gia BHXH tự nguyện khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng, trợ cấp tuất một lần, trợ cấp tuất hàng tháng

- Xin ông cho biết công tác triển khai thực hiện loại hình bảo hiểm mới này trên địa bàn tỉnh?  Việc triển khai có những thuận lợi và khó khăn gì?

Theo Luật BHXH quy định, chế độ BHXH tự nguyện có hiệu lực thực hiện kể từ ngày 01/01/2008, nhưng đến tháng 6/2008 BHXH Việt Nam mới có công văn hướng dẫn thủ tục tham gia BHXH tự nguyện. Tháng 7/2008 BHXH tỉnh đã triển khai lớp tập huấn đối với BHXH các huyện và tiến hành đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền đến nhân dân. Bên cạnh đó, BHXH các huyện đã chủ động có công văn chỉ đạo, hướng dẫn tới các xã, đại lý thu bảo hiểm tự nguyện để phổ biến và triển khai. Những người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được truy đóng từ tháng1/2008.

Trong quá trình tổ chức triển khai BHXH tự nguyện BHXH tỉnh gặp một số khó khăn sau: năm 2008 là năm đầu thực hiện BHXH tự nguyện, người tham gia BHXH tự nguyện chưa nắm được chính sách ưu việt của loại hình này. Cùng với đó, điều kiện kinh tế của các hộ gia đình đại đa số còn ở mức độ thấp, trình độ dân trí không đồng đều, do vậy bước đầu chưa thấy hết được những lợi ích to lớn khi tham gia BHXH tự nguyện.

Để khắc phục những khó khăn trên, BHXH tỉnh sẽ phối hợp với các ngành chức năng, cơ quan báo chí, tuyên truyền của tỉnh làm tốt công tác thông tin tuyên truyền để mọi người hiểu và tham gia BHXH tự nguyện.

- Xin cảm ơn ông.

Hồng Duyên (thực hiện)