Trên cả nước cũng như trong địa bàn tỉnh Yên Bái, tình hình trẻ em và người chưa thành niên vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng. Xã Sơn Thịnh, huyện Văn Chấn cũng không nằm ngoài sự tác động tiêu cực đó. Là huyện lỵ của Văn Chấn, xã Sơn Thịnh có 1.975 hộ (8.749 nhân khẩu), có 13 dân tộc cùng sinh sống ở 16 thôn, bản. Đời sống của người dân trong xã những năm gần đây đã từng bước được nâng lên, tuy nhiên, tình hình an ninh trật tự (ANTT) trên địa bàn lại tiềm ẩn nhiều phức tạp, đặc biệt, tình hình trẻ em và người chưa thành niên vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng.

Những năm gần đây, trên địa bàn xã  liên tục xảy ra các vụ trộm cắp tài sản, đánh nhau có liên quan đến các đối tượng là trẻ em và người chưa thành niên. Học sinh một số trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn thường xuyên trốn học, lấy trộm tài sản của gia đình đem bán lấy tiền ăn chơi, đánh điện tử, chơi bài ăn tiền…, cá biệt có cả học sinh sử dụng chất ma tuý. Một số em sau khi bỏ học thường tụ tập ở ngoài trường học đánh nhau, gây mất ANTT trên địa bàn. Các đối tượng này đã gây ra nhiều vụ trộm cắp tài sản của tổ chức, cá nhân trên địa bàn xã.

Điển hình là vụ việc hai anh em Lò Quốc Vương và Lò Văn Đại, cư trú tại thôn Bản Noọng, xã Sơn Thịnh đã thực hiện 6 vụ trộm cắp xe máy và máy vi tính tại cơ quan Huyện ủy - UBND huyện Văn Chấn do ham chơi điện tử, đánh bi - a. Trong năm 2009, Ban Công an xã Sơn Thịnh phối hợp với Đội điều tra trật tự xã hội Công an Văn Chấn lập hồ sơ đưa một đối tượng vào trường giáo dưỡng. Năm 2010, xã có 7 em có hành vi vi phạm pháp luật, 7 em này đều có hành vi trộm cắp nhiều lần, do vậy UBND xã đã quyết định đưa những em này vào diện quản lý giáo dục.

Qua khảo sát địa bàn xã Sơn Thịnh, các em có hành vi vi phạm pháp luật là một số bỏ học, một số đang theo học tại các trường tiểu học, trường THCS, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt như: bố mẹ bỏ nhau, gia đình khó khăn, bố mẹ không quan tâm giáo dục con cái… Các em đi học nhưng không đến trường, ở trường thường đánh nhau với bạn bè... Tuy đã được nhà trường, giáo viên chủ nhiệm và gia đình thường xuyên phối hợp giáo dục nhưng các em không tiến bộ. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc trẻ em vi phạm pháp luật là do thiếu sự quan tâm quản lý giáo dục của gia đình, bản thân các em hạn chế về nhận thức, thiếu hiểu biết pháp luật, ý thức tự tu dưỡng rèn luyện đạo đức phẩm chất chưa cao, bị tác động xấu từ môi trường xã hội…

Trước thực trạng trên, xã Sơn Thịnh đã tiến hành tổ chức mô hình quản lý giáo dục trẻ em làm trái pháp luật tại cộng đồng năm 2010. Đây là mô hình thiết thực, nhằm nâng cao trách nhiệm của mỗi cán bộ ở cơ sở thôn, bản, các ban, ngành, đoàn thể quần chúng, gia đình, nhà trường và xã hội trong việc bảo vệ trẻ em cũng như quản lý giáo dục trẻ em làm trái pháp luật tại cộng đồng dân cư. Đồng thời, mô hình này giúp các em trong diện quản lý giáo dục tiến bộ, không tái phạm, trở thành người tốt, người có ích cho xã hội.

Hồng Nhung