Năm 2010 dự kiến tỷ suất sinh thô là 19,8%o (năm 2009 là 20,5%o) giảm 0,7%o so với năm 2009, vượt mức so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra là 0,3%o. Tỷ suất chết thô là 6,7%o. Tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên 1,31%. Toàn tỉnh có 26 xã không có người sinh con thứ 3 trở lên, vượt 6 xã so với năm 2009.

Chi cục đã triển khai mô hình can thiệp làm giảm tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống tại 4 xã của hai huyện Mù Cang Chải và Văn Chấn; triển khai thử nghiệm các hoạt động tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân tại 4 xã của huyện Trấn Yên và thị xã Nghĩa Lộ, bước đầu đạt được những mục tiêu đề ra của đề án.

Công tác truyền thông giáo dục được triển khai với nhiều nội dung. mặc dù vậy, song công tác DS/KHHGĐ còn gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Theo kết quả cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở ngày 1/4/2009, tỷ suất sinh thô của tỉnh Yên Bái còn 20,5 %o, nằm trong số 20 tỉnh còn có mức sinh cao; bình quân số con của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 2,38 con (chưa đạt mức sinh thay thế); tỷ số giới tính khi sinh là 111,6 trẻ em trai/100 trẻ em gái, đang ở mức báo động, chất lượng dân số thấp; ở vùng cao còn tình trạng tảo hôn...

Nguyên nhân của những tồn tại trên là do: một số cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở còn chủ quan, thoả mãn, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo công tác DS/KHHGĐ. Việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện phối hợp của một số ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội ở nhiều địa phương chưa thường xuyên, chưa hiệu quả.

Công tác tuyên truyền chưa đổi mới, chưa phù hợp với từng địa phương, từng dân tộc. Công tác tổ chức cán bộ làm công tác DS/KHHGĐ tại cơ sở còn gặp nhiều khó khăn. Công tác kiểm tra, giám sát chưa thực hiện thường xuyên... đã ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách DS/KHHGĐ.

Để công tác DS/KHHGĐ đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ phát triển dân số, từng bước nâng cao chất lượng dân số trong giai đoạn tới, các cấp, các ngành, các địa phương cần: tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền đặc biệt là cấp cơ sở.

Các chỉ tiêu về dân số cần phải được đưa vào nghị quyết của Đảng, của hội đồng nhân dân và chương trình hành động của ủy ban nhân dân, coi việc thực hiện chỉ tiêu DS/KHHGĐ là một chỉ tiêu đánh giá việc hoàn thành nhiệm vụ của cá nhân, đơn vị; tiếp tục củng cố kiện toàn tổ chức bộ máy và cán bộ thực hiện theo đúng Thông tư 05 của Bộ Y tế, đảm bảo điều kiện triển khai mạnh và đồng bộ các hoạt động về DS - KHHGĐ; tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục thay đổi hành vi nhằm tạo thuận lợi về chính sách, nguồn lực và dư luận xã hội, thúc đẩy cộng đồng, gia đình và cá nhân chủ động thực hiện công tác DS/KHHGĐ, chấp nhận và sử dụng các biện pháp tránh thai, thực hiện đẻ muộn, đẻ ít, đẻ thưa; nâng cao chất lượng dân số về thể lực, trí tuệ và tinh thần, không lựa chọn giới tính.

Theo đó, đẩy mạnh công tác vận động, tranh thủ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng và chính quyền, sự hỗ trợ của các ban, ngành, đoàn thể, sự ủng hộ của những người có uy tín trong cộng đồng (chức sắc tôn giáo, trưởng họ, trưởng thôn...).

Song song với việc làm tốt công tác truyền thông, thường xuyên tổ chức tốt chiến dịch truyền thông trong chiến dịch lồng ghép truyền thông và dịch vụ KHHGĐ/CSSKSS vùng khó khăn có mức sinh cao, truyền thông nhân dịp các sự kiện Ngày Dân số Thế giới, Ngày Dân số Việt Nam.

Đặc biệt quan tâm nâng cao hiệu quả truyền thông trực tiếp của nhân viên y tế và dân số thôn, bản. Phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục tiếp tục triển khai chương trình giáo dục dân số, KHHGĐ và SKSS trong nhà trường; nâng cao chất lượng dịch vụ KHHGĐ và năng lực kiểm tra, giám sát; tập huấn nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ cộng tác viên dân số, nhân viên y tế và dân số thôn, bản về theo dõi, chăm sóc người sử dụng biện pháp tránh thai lâm sàng, hướng dẫn và cung cấp các phương tiện tránh thai phi lâm sàng và các sản phẩm chăm sóc sức khoẻ khác.

Tăng cường giám sát, đánh giá và quản lý các phương tiện tránh thai, thuốc thiết yếu, chất lượng dịch vụ, tăng cường giám sát và tổ chức các hoạt động hỗ trợ cho hoạt động tiếp thị xã hội sử dụng biện pháp tránh thai, trong đó, nâng cao chất lượng việc thu thập, lưu trữ, xử lý và báo cáo thống kê về DS/KHHGĐ ở xã, phường, từng bước đáp ứng yêu cầu quản lý và điều hành ở từng cấp.

Công tác DS/KHHGĐ là nhiệm vụ của toàn thể xã hội. Việc đẩy mạnh hơn nữa xã hội hóa công tác DS/KHHGĐ là đặc biệt cần thiết để đạt được mục tiêu chiến lược của công tác DS/KHHGĐ trong giai đoạn 2011 - 2015. Công tác DS/KHHGĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái trong giai đoạn sắp tới, với những đặc thù, khó khăn và thách thức mới đòi hỏi sự quan tâm, nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị để Yên Bái trở thành một tỉnh đạt được mức sinh thay thế và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Lương Kim Đức - Phó giám đốc Sở Y tế - Chi cục trưởng Chi cục Dân số-KHHGĐ