Phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi (PCGD TH ĐĐT), phổ cập giáo dục trung học cơ sở  (PCGD THCS) không những nâng cao dân trí, tạo nguồn  nhân lực cho địa phương mà còn gián tiếp tham gia xoá đói, giảm nghèo, là động lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội ở một huyện vùng cao như Mù Cang Chải. Vì vậy, đây là một trong những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng nhưng cũng đầy khó khăn đối với huyện vùng cao này.

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục  Mù Cang Chải đã có nhiều chuyển biến tích cực. Quy mô trường lớp đã được củng cố và mở rộng, số lượng học sinh các ngành học, bậc học tăng dần, chất lượng đào tạo từng bước được nâng cao. Đến nay, toàn huyện đã có 8 trường tiểu học với 89 điểm trường, 8 trường trung học cơ sở; 7 trường tiểu học, trung học cơ sở và 11 trường mầm non. Cơ sở vật chất được tăng cường, điều kiện sinh hoạt, giáo viên và học sinh được nâng lên...

Đó là một trong những điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao hiệu quả giáo dục và duy trì kết quả chống mù chữ (CMC) - PCGDTH và thực hiện mục tiêu PCGDTHĐĐT, PCGDTHCS của huyện theo kế hoạch. Tuy nhiên, với 13/14 xã, thị trấn của huyện thuộc vùng đặc biệt khó khăn, lại có đến 90% dân số là đồng bào Mông, tỷ lệ hộ nghèo hiện nay chiếm trên 40,4%, nên nhiều gia đình học sinh quá khó khăn không có điều kiện kinh tế cho con em đến trường trong khi thanh thiếu niên ở độ tuổi 15-18 lại là độ tuổi lao động chính của nhiều gia đình.

Bên cạnh đó, ảnh hưởng của những tập quán lạc hậu như không muốn cho con gái đi học, tảo hôn... gây cản trở việc huy động học sinh ra lớp. Đội ngũ giáo viên tiểu học, trung học cơ sở trong những năm đầu thực hiện PCGD còn thiếu, cơ cấu bộ môn không đồng đều, giáo viên lại phải dạy chéo ban, chéo môn...

Trước những khó khăn này, công tác thực hiện mục tiêu PCGDTH - CMC, PCGDTH ĐĐT, PCGD THCS được Huyện uỷ, HĐND -UBND huyện đặc biệt quan tâm, đưa vào nghị quyết của Đảng bộ huyện và giao chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước hàng năm. Ban chỉ đạo PCGD huyện có sự chỉ đạo quyết liệt, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, ký cam kết trách nhiệm với chính quyền các xã, thị trấn để triển khai PCGD THCS trên địa bàn.

Năm 2002, huyện Mù Cang Chải được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận đạt chuẩn về PCGDTH - CMC và duy trì vững chắc 14/14 đơn vị xã, thị trấn đạt chuẩn PCGDTH - CMC cho đến nay. Cũng trong năm 2002, thị trấn Mù Cang Chải được công nhận đạt chuẩn PCGDTH ĐĐT, năm 2003 thêm xã Chế Cu Nha; năm 2007 thêm các xã Hồ Bốn, Kim Nọi và năm 2009 là các xã Mồ Dề, Dế Xu Phình, Púng Luông, nâng tổng số xã đạt chuẩn PCGDTH ĐĐT lên 7/14 đơn vị. Năm 2010, huyện tiếp tục duy trì 7 đơn vị đạt chuẩn PCGDTH ĐĐT và phấn đấu đưa thêm xã La Pán Tẩn vào danh sách này. Công tác PCGDTHCS được Mù Cang Chải bắt đầu thực hiện từ năm 2001, năm 2002 thị trấn Mù Cang Chải đã được công nhận đạt chuẩn PCGDTHCS. Qua các năm nỗ lực, phấn đấu, đến năm 2007, Mù Cang Chải đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia PCGD THCS với 13/14 đơn vị xã, thị trấn đạt chuẩn. Những kết quả này đã được Mù Cang Chải duy trì vững chắc cho đến nay.

Các ban ngành, đoàn thể cũng cùng vào cuộc thực hiện công tác tuyên truyền đến từng người dân. Chính quyền các xã, thị trấn trực tiếp tham gia công tác điều tra cơ bản, nắm vững đối tượng phổ cập trên địa bàn, phối hợp với nhà trường tuyên truyền, vận động và quản lý các lớp phổ thông, bổ túc trung học cơ sở, đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục, đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí cho việc thực hiện mục tiêu phổ cập.

Đặc biệt, Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Mù Cang Chải - cơ quan thường trực Ban chỉ đạo huyện hàng năm đã xây dựng kế hoạch mở lớp cụ thể cho các đơn vị xã, thị trấn trong toàn huyện. Tham mưu với Ban chỉ đạo huyện để chỉ đạo các đơn vị xã, thị trấn, phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội cùng vận động học sinh - học viên ra lớp. Cùng đó, Ban chỉ đạo phổ cập xã tăng cường kiểm tra đột xuất, kiểm tra thường xuyên việc dạy và học tại các điểm trường mở lớp.

Trước những kết quả đạt được, ông Hoàng Văn Đồng - Phó trưởng Ban chỉ đạo PCGD huyện - Trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo huyện khẳng định: “Sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tập trung thống nhất, thường xuyên của cấp uỷ Đảng, chính quyền các cấp là điều kiện tiên quyết cho sự thành công của công tác PCGD nói chung và công tác PCGD THCS nói riêng. Chính điều này đã làm cho công tác PCGD trở thành niệm vụ của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội. Cùng với đó, sự chỉ đạo của chính quyền, sự tham gia của các ngành, đoàn thể, địa phương giúp cho việc điều tra cơ bản được chính xác, từ đó xây dựng kế hoạch PCGD THCS mang tính khả thi cao...”.

Giai đoạn 2010-2015, Mù Cang Chải tiếp tục phấn đấu duy trì, giữ vững kết quả về PCGDTH - CMC, PCGDTH ĐĐT và PCGDTHCS của các xã đã đạt được. Đồng thời, phấn đấu để xã Nậm Có đạt chuẩn PCGD THCS vào cuối tháng 12/2010 và tiếp tục phấn đấu 6 xã còn lại đạt chuẩn PCGDTH ĐĐT vào năm 2012. Phấn đấu xây dựng các trường mầm non, tiểu học, THCS ở 14/14 xã, thị trấn đảm bảo đủ các điều kiện về đội ngũ, cơ sở vật chất trang thiết bị... làm cơ sở cho công tác duy trì vững chắc PCGDTH ĐĐT và PCGD THCS trong thời gian tới.

Thu Hạnh