Yên Bái hiện có trên 760 ngàn người, cơ cấu dân số nông thôn chiếm 80,5%, dân tộc ít người chiếm 47%. Tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh theo tiêu chí cũ (giai đoạn 2006-2010) là 10,7%, tiêu chí mới 24,23% và tỉ lệ hộ cận nghèo là 5,84%. Số lao động đã qua đào tạo hiện tại là 45,54%, trong đó đào tạo nghề 18%, mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2015 toàn tỉnh sẽ có tỉ lệ lao động qua đào tạo là 50%.

Để thực hiện mục tiêu này, các hộ nghèo nói chung và hộ nghèo ở tỉnh Yên Bái nói riêng, đang có những thuận lợi rất cơ bản khi được tiếp sức từ Quyết định số 157/2007/QĐ -TTg của thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Quyết định 157) về tín dụng đối với học sinh, sinh viên (HSSV) với tinh thần chỉ đạo của Chính phủ là “Không có học sinh nào phải bỏ học vì lí do tài chính”.

Xác định rõ ý nghĩa kinh tế và xã hội của chương trình tín dụng HSSV, ngay sau khi nhận được Quyết định 157, Ngân hàng Chính sách Xã hội tỉnh Yên Bái đã chủ động tham mưu với UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành có liên quan, triển khai thực hiện tốt quyết định này.

* Bà Nguyễn Thị Lan Oanh ở thôn Đồng Tâm, xã Phú Thịnh (huyện Yên Bình): “Chồng tôi yếu đau, không có khả năng lao động. Nhà tôi có 5 khẩu và chỉ trông vào 3 sào ruộng, 5 sào chè. Nếu không được vay tín dụng HSSV thì tôi không bao giờ có thể cho 2 cháu lớn đi học chuyên nghiệp được”. *Bà Ngô Thị Hạnh ở thôn 2 xã Yên Phú (huyện Văn Yên): “Gia đình tôi rất khó khăn và tôi đã được vay 24 triệu đồng từ chương trình tín dụng HSSV để cho con đi học. Hiện nay con tôi đã có việc làm được 3 tháng với mức lương 3 triệu đồng/tháng. Cháu chi tiêu tiết kiệm để mỗi tháng gửi về 1 triệu đồng trả nợ và tôi tin rằng sẽ nhanh chóng thanh toán được số tiền đã vay”.

Đồng thời, tổ chức hội nghị triển khai chương trình tín dụng HSSV đến các ban đại diện hội đồng quản trị ngân hàng chính sách xã hội cấp huyện và các ngành: giáo dục đào tạo, Lao động - Thương binh và xã hội, các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác cho vay để thống nhất biện pháp tổ chức triển khai thực hiện theo đúng hướng dẫn và quy trình thủ tục cho vay.

Công tác tuyên truyền được phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí địa phương về chính sách vốn vay và công khai chính sách tín dụng ưu đãi đối với HSSV tại các điểm giao dịch ở các xã, thị trấn… Nhờ có những chính sách cụ thể, biện pháp thực hiện phù hợp nên chương trình tín dụng đối với HSSV ở tỉnh Yên Bái đã đạt được kết quả rất khả quan.

Tổng dư nợ tín dụng HSSV đến hết ngày 31/12/2010 đạt 197.457.000 triệu đồng với 15.183 HSSV còn dư nợ, gần 10.000 hộ được vay. Trong đó, phân theo cơ cấu đối tượng vay vốn thì HSSV thuộc diện con em hộ nghèo được vay 80.075.000 đồng; hộ cận nghèo 58.168.000 đồng và hộ có hoàn cảnh khó khăn đột xuất được vay 59.214.000 đồng.

Cơ cấu dư nợ phân theo trình độ đào tạo thì sinh viên đại học có dư nợ 79.165.000 đồng; sinh viên học cao đẳng dư nợ 57.304.000 đồng; học sinh trung cấp dư nợ 46.760.000 triệu đồng; học sinh học nghề (bao gồm cả cao đẳng và trung cấp nghề) có dư nợ là 14.228.000 đồng.

Ông Trần Văn Tỳ - Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội tỉnh cho biết: “Việc thu nợ với các đối tượng được vay vốn là khá thuận lợi. Doanh số thu nợ đến hết 31/12/2010 là 11.552 triệu đồng, trong đó năm 2008 thu 297.000.000 đồng; năm 2009 thu được 3.544.000 triệu đồng; năm 2010 thu được 7.711.000 triệu đồng.

Nợ quá hạn hiện tại là 271 triệu đồng (chiếm 0,14% tổng dư nợ), trong khi đó dư nợ quá hạn chung của của các chương trình tín dụng do Ngân hàng Chính sách Xã hội đang thực hiện là 1,13%.

Vốn vay tín dụng HSSV đã giúp cho hàng nghìn hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn có điều kiện cho con em được học tập, yên tâm lao động sản xuất để nâng cao đời sống và thu nhập kinh tế cho gia đình.

Ngoài ra vốn vay đối với học sinh còn giải quyết được một vấn đề rất lớn đó là tạo được việc làm ngày càng nhiều cho người lao động, đặc biệt là lao động vùng nông thôn. Về hiệu quả xã hội thì vốn vay tín dụng HSSV là một chính sách mang lại những lợi ích lớn lao cho xã hội.

Đây cũng là một chính sách ưu đãi của Đảng, Nhà nước dành cho những hộ nghèo không có điều kiện cho con đi học bởi mức lãi suất cho vay 0,5%/tháng (thấp hơn mức cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác). Ngoài ra, nếu  HSSV trả nợ trước thời hạn còn được ưu tiên giảm 50% lãi suất cho vay. 

Rất nhiều hộ được vay tín dụng HSSV đều có chung tâm sự rằng, nếu không có chương trình tín dụng HSSV thì chắc chắn con em của mình không thể theo học được đại học, cao đẳng, trung cấp và kể cả học nghề. Mong rằng, những đối tượng HSSV được hưởng chính sách này cần phát huy năng lực, học tập tốt để tìm kiếm cơ hội về việc làm vươn lên thay đổi tương lai cuộc sống.

Hoàng Nhâm