Thạc sỹ, bác sỹ Lê Thị Hồng Vân - Phó giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho biết: “Yên Bái là một trong 6 tỉnh đầu tiên của cả nước gồm: Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Tây Ninh, Sóc Trăng có phòng xét nghiệm thuộc trung tâm y tế dự phòng tỉnh đạt chuẩn ISO 17025: 2005. Đây là một thành công lớn trong lĩnh vực y tế tại Yên Bái. Tuy nhiên, để có được thành công này là sự giúp đỡ của UBND tỉnh, Bộ Y tế, Sở Y tế và những nỗ lực rất lớn của đội ngũ cán bộ y tế tại Trung tâm”.

Cán bộ Trung tâm Y tế dự phòng Yên Bái bắt đầu được tiếp cận với chuẩn ISO 17025 từ năm 2005 - 2007, với quy trình xây dựng cũng như những yêu cầu bắt buộc, các tiêu chuẩn của một phòng xét nghiệm đạt chuẩn ISO rất khắt khe. Tuy nhiên, lợi ích của nó đem lại là rất lớn, khi có phòng xét nghiệm đạt chuẩn ISO thì kết quả xét nghiệm sẽ đảm bảo độ chính xác, tin cậy và được thừa nhận trên toàn quốc và quốc tế. Đơn cử, khách hàng có kết quả xét nghiệm mẫu nước hoặc thực phẩm  từ một phòng xét nghiệm không đạt chuẩn thì kết quả xét nghiệm này sẽ không được công nhận khi có vấn đề gây tranh cãi và phải xét nghiệm lại...

Chính vì lẽ đó, sau nhiều trăn trở, họp bàn, Ban lãnh đạo Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tìm ra được hướng đi và bước đi trong quá trình xây dựng phòng xét nghiệm đạt chuẩn ISO tại Yên Bái, đó là chọn những việc dễ làm trước, đồng thời xác định xây dựng chuẩn quốc gia trung tâm y tế dự phòng làm cơ sở và tổ chức tham quan học hỏi trong nước cũng như quốc tế.

Trong khuôn khổ hợp tác cấp địa phương giữa tỉnh Yên Bái và tỉnh Valde Marne của Cộng hòa Pháp, năm 2008 là chuyến công tác đầu tiên của chuyên gia quản lý chất lượng Cộng hòa Pháp đến Trung tâm Y tế dự phòng Yên Bái hỗ trợ phòng xét nghiệm rà soát, đánh giá ban đầu, sau đó tập huấn cho cán bộ phòng xét nghiệm về Chuẩn ISO 17025.

Tiếp đó, Trung tâm đã cử 2 cán bộ sang học tập tại Phòng Thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 17025 của Cộng hòa Pháp năm 2010. Cũng trong năm 2010 - 2011, chuyên gia Cộng hòa Pháp thường xuyên sang làm việc với Phòng Thí nghiệm của Trung tâm và đào tạo, hỗ trợ xây dựng hệ thống quản lý, đánh giá nội bộ phòng xét nghiệm.

Ngoài ra, Trung tâm còn nhận được sự hỗ trợ của các viện chuyên ngành Trung ương như: viện Dinh dưỡng, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm...

Đồng thời, cán bộ của Trung tâm tiếp tục được cử đi đào tạo tại các viện và các viện đã cử chuyên gia kỹ thuật lên trực tiếp kiểm tra tay nghề, hướng dẫn các nhân viên phòng thí nghiệm của Trung tâm. Với yêu cầu của chuẩn ISO thì việc viết các SOP (quy trình thao tác chuẩn) là rất quan trọng, song nhờ sự chủ động, năm 2010 Trung tâm đã viết xong SOP và tạo được quy trình kỹ thuật một cách minh bạch, nhất quán.

Được sự quan tâm, giúp đỡ của Cục Y tế dự phòng, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, UBND tỉnh, Sở Y tế, năm 2011, Trung tâm đã được đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất phòng xét nghiệm đảm bảo với yêu cầu trong tiêu chuẩn là phòng xét nghiệm vi sinh đảm bảo nguyên tắc một chiều, các khu vực làm việc được ngăn cách thích hợp; các máy móc, trang thiết bị được đầu tư và tiến hành bảo dưỡng, hiệu chuẩn theo đúng yêu cầu.

Tháng 12/2011, Trung tâm Y tế dự phòng Yên Bái đã chính thức mời Văn phòng Công nhận chất lượng - BoA - thuộc hệ thống công nhận chất lượng các phòng thí nghiệm của Việt Nam - trong hệ thống công nhận chất lượng phòng thí nghiệm của quốc tế lên đánh giá độc lập.

Sau khi kiểm tra, đánh giá, Văn phòng Công nhận chất lượng đã nhất trí ra quyết định công nhận cho Phòng Xét nghiệm nước và thực phẩm của Trung tâm đạt chuẩn ISO/IEC 17025: 2005.

Như vậy, sau 5 năm nỗ lực của đội ngũ cán bộ y tế Trung tâm, Yên Bái chính thức có Phòng Xét nghiệm nước và thực phẩm đạt chuẩn ISO 17025:2005 với 15 cán bộ đã được đào tạo cơ bản và tham gia các lớp tập huấn trong và ngoài nước.

Với Chứng chỉ ISO 17025: 2005 cho phòng thí nghiệm, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái sẽ được thực hiện trên lĩnh vực thử nghiệm Hóa và sinh. Đối với lĩnh vực thử nghiệm Hóa thì các sản phẩm, vật liệu được thử là: nước sinh hoạt, nước máy, nước uống, nước chấm, nước thải... và xác định cụ thể hàm lượng Clorua, chuẩn độ bạc nitrat và chỉ thị cromat; xác định hàm lượng sắt; xác định tổng canxi và magie (độ cứng); xác định hàm lượng Nitrit; xác định nhu cầu oxy hóa hóa học; xác định hàm lượng Nitrat; xác định hàm lượng Nitơ Amoniac và Nitơ toàn phần.

Lĩnh vực thử nghiệm Sinh, tên sản phẩm, vật liệu được thử gồm: nước ngầm, nước sinh hoạt, nước thải sinh hoạt, thực phẩm... Được xác định cụ thể là: phát hiện và đếm Coliform; phát hiện và đếm Coliform chịu nhiệt; xác định vi khuẩn Escherichia coli giả định; phát hiện và định lượng Coliform; phát hiện và định lượng Escherichia coli giả định; định lượng vi sinh vật trên đĩa thạch; định lượng Staphylococci có phản ứng dương tính với coagulase trên địa thạch.

Đồng chí Lường Văn Hom - Giám đốc Sở Y tế tỉnh cho biết: “Phòng Xét nghiệm Nước và Thực phẩm của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đạt chuẩn ISO 17025: 2005 là một thành công lớn trong ngành y tế tỉnh nhà. Từ nay, những mẫu xét nghiệm từ nước và thực phẩm tại Yên Bái sẽ đạt độ chính xác cơ bản tuyệt đối. Các mẫu xét nghiệm này, dù đi đến các phòng thí nghiệm trong nước hay quốc tế cũng đều được công nhận...”.

Ngoài những lợi ích trong việc tạo nên năng lực xét nghiệm, sự tin cậy của các nhà lãnh đạo, quản lý thì Phòng Xét nghiệm nước và thực phẩm của Trung tâm  còn giúp công tác quản lý an toàn thực phẩm, xác định mức độ độc hại của nguồn nước trước khi người dân tiếp cận.

Đây là một công cụ hữu hiệu phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân, các mẫu nhập khẩu về thực phẩm khi lưu động trên địa bàn sẽ được xử lý ngay mà không cần gửi mẫu xét nghiệm xuống Trung ương và chúng ta có thể lập tức loại bỏ các mẫu về nước và thực phẩm không đạt tiêu chuẩn.

Ngọc Sơn