Bệnh hen ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh đồng thời có thể gây tử vong cho người bệnh ở bất cứ thời điểm nào nếu không được điều trị hợp lý. Đây là một bệnh khó chữa khỏi hoàn toàn và cần có một lộ trình điều trị tích cực lâu dài, tuy nhiên, 85% bệnh nhân hen phế quản vẫn có thể tránh được tử vong nếu như được kiểm soát tốt.

Thạc sỹ, bác sỹ Vũ Anh Trường - Phó giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh cho biết: “Bệnh hen (hay còn gọi là bệnh suyễn) là một bệnh lý mãn tính của đường dẫn khí. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng viêm kéo dài của niêm mạc kết hợp với sự co thắt của cơ trơn đường dẫn khí (phế quản) gây ra những cơn khó thở kịch phát hay còn gọi là cơn hen, khò khè, ho tái diễn nhiều lần. Cơn hen thường xảy ra sau khi tiếp xúc với nhiều tác nhân gây dị ứng hô hấp khác nhau như: lông chó, lông mèo, phấn hoa, nấm mốc, khói, bụi nhà... Biểu hiện của bệnh hen thường xảy ra vào ban đêm và sáng sớm, bệnh có thể phục hồi tự nhiên và dùng thuốc”.

Có hai loại hen chính thường gặp là: hen có tính chất dị ứng và hen không có tính chất dị ứng. Một người bệnh có thể mắc hen hỗn hợp cả hai loại kể trên và bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh. Bệnh hen tuy không lây lan nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới. Tại Yên Bái, năm 2011 đã có 11,1% bệnh nhân nhập viện mắc hen phế quản bằng 117 trường hợp.

Từ đầu năm 2012 đến nay, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh cũng đã tiếp nhận trên 40 bệnh nhân hen vào điều trị. Các bệnh nhân nhập viện chủ yếu trong giai đoạn hen phế quản cấp hoặc cơn cấp của hen phế quản mãn tính. Đây là nhóm bệnh nhân chưa có mức độ nguy hiểm cao.

Hen được chia làm 3 giai đoạn phát bệnh khác nhau như: cơn hen phế quản cấp (bệnh hen thông thường); hen phế quản nặng, đây là loại hen có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị tốt; cơn hen phế quản ác tính, tiên lượng rất nặng nếu không được cấp cứu kịp thời bệnh nhân có thể tử vong. Bệnh hen có thể chữa khỏi, tuy nhiên hiện nay, việc chẩn đoán điều trị và quản lý bệnh nhân trên địa bàn tỉnh chưa được quan tâm thích đáng; công tác tuyên truyền chưa được triển khai sâu rộng, chẩn đoán còn muộn, bỏ sót; bệnh nhân được điều trị dự phòng bệnh hen còn thấp.

Ở Yên Bái hiện nay, việc đẩy mạnh phòng chống bệnh hen mới chỉ được triển khai ở 10 xã của 2 huyện Văn Yên và Yên Bình, chủ yếu vẫn là tiến hành các khâu can thiệp như tuyên truyền, phân loại chẩn đoán điều trị, đặc biệt là điều trị dự phòng để ngăn chặn cơn hen ác tính.

Để công tác phòng chống bệnh hen hiệu quả tốt thì đội ngũ y, bác sỹ phải nâng cao kiến thức hiểu biết về bệnh hen và tuyên truyền đến nhân dân 6 tiêu chí kiểm soát bệnh; người bị bệnh hen phải được điều trị cắt cơn và điều trị dự phòng ngoài cơn hen; hướng dẫn người bệnh các loại thuốc điều trị có thể dùng đường tại chỗ như: hít, xịt khí rung hoặc uống và tiêm; người dân khi có triệu chứng hen thì cần phải đến các bệnh viện khám để được các y, bác sỹ tư vấn và điều trị theo đứng hướng dẫn...

Một tin vui cho những bệnh nhân hen trong cả nước nói chung và Yên Bái nói riêng là hiện nay Chương trình kiểm soát hen triệt để (gọi tắt là GOAL - Gaining Optimal Athma Control) là một bước tiến mới trong chương trình phòng chống hen toàn cầu (GINA).

Đây là mô hình kiểm soát hen mới nhất, hiệu quả nhất tại cộng đồng và gia đình theo hướng lấy điều trị dự phòng làm chủ yếu. Mô hình này đã được các giáo sư đầu ngành của 7 nước trên thế giới công nhận qua thử nghiệm với hơn 5.000 bệnh nhân ở 326 trung tâm tại 44 nước và hiện đang được nhiều nước tiên tiến áp dụng.

Chương trình được đặt ra theo 6 mục tiêu: không có biểu hiện của hen; không nhập viện, không cấp cứu; không dùng thuốc cắt cơn; không nghỉ việc, không nghỉ học; lưu lượng đỉnh gần như bình thường (khoảng 80%); không có tác dụng phụ do thuốc. Toàn bộ tiêu chí đó phải được duy trì liên tục ít nhất 7-8 tuần (giai đoạn 1) và kéo dài đến tuần thứ 56 (giai đoạn 2), ngăn chặn khả năng tái phát hen trong một thời gian dài. Đây là một bước tiến dài của ngành y đối với việc phòng chống bệnh hen.

Trần Ngọc