Xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ là xã thuần nông, kinh tế chậm phát triển, đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn. Ngoài nguyên nhân khách quan kìm hãm sự phát triển kinh tế, xã hội của địa phương thì yếu tố chủ quan là tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS bùng phát khiến cuộc sống của nhiều gia đình ở Nghĩa Lợi gặp khó khăn, dẫn đến, công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em (CSTE) cũng chưa được quan tâm đúng mức.

Song, việc ra mắt và triển khai mô hình kết nối dịch vụ CSTE bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS được triển khai đã góp phần tạo điều kiện tốt hơn trong bảo vệ, CSTE, nhất là những trẻ bị ảnh hưởng, có người thân nhiễm HIV/AIDS.

Với mục tiêu tăng cường các biện pháp chỉ đạo trực tiếp của cấp uỷ, chính quyền và sự phối hợp liên ngành tại cơ sở, cộng đồng, đặc biệt là huy động các tổ chức xã hội tham gia thực hiện chính sách cho trẻ em bị ảnh hưởng, có người thân trong gia đình bị nhiễn HIV/AIDS, xã Nghĩa Lợi đã thành lập Ban điều hành mô hình gồm 18 đồng chí do đồng chí Phó chủ tịch UBND xã làm Trưởng ban, thành viên là đại diện các ngành, đoàn thể, trưởng thôn, trạm trưởng trạm y tế xã cùng 10 cộng tác viên dân số, y tế thôn bản.

Ban điều hành mô hình phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên triển khai các hoạt động, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể ban hành các tài liệu tuyên truyền, trợ giúp, tư vấn cho các gia đình bị ảnh hưởng, con em các gia đình có người thân bị nhiễm HIV/AIDS, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, nội dung các hoạt động của mô hình, xây dựng kế hoạch thực hiện, tổ chức hội nghị phổ biến mô hình và tổ chức triển khai các hoạt động diễn đàn…

Trên cơ sở đó, Ban điều hành mô hình đã phối hợp với Trạm Y tế xã, Trung tâm Y tế thị xã Nghĩa Lộ tổ chức khám sàng lọc tất cả các trẻ trong độ từ 16 tuổi trở xuống tại 10 thôn, bản. Qua quá trình khám sàng lọc đã chọn 38 cháu tham gia mô hình.

Sau khi lựa chọn các em, Ban điều hành mô hình phối hợp với Phòng Chăm sóc - Bảo vệ trẻ em của Sở Lao động Thương binh & Xã hội tiến hành tập huấn kỹ năng phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS cho người thân, cộng đồng, đặc biệt các em nhỏ trong những gia đình có người thân bị nhiễm HIV/AIDS.

Để mô hình hoạt động hiệu quả, hàng tháng, các cộng tác viên thu thập thông tin bằng phiếu tại gia đình để nắm bắt nhu cầu của trẻ về dinh dưỡng, giáo dục, nhà ở, y tế, chính sách xã hội, tư vấn, giới thiệu xét nghiệm… sau đó, tổng hợp ý kiến, đề xuất nhu cầu của trẻ và có kế hoạch kết nối dịch vụ giải quyết các nhu cầu.

Từ khi triển khai đến nay, mô hình đã hỗ trợ sách vở cho 38 cháu, mở 5 lớp tập huấn kiến thức phòng tránh lây nhiễm, cách chăm sóc trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo mô hình cũng xây dựng các chương trình kêu gọi các nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh tạo điều kiện hỗ trợ các em về vật chất để các em có điều kiện được học tập, vui chơi như những em nhỏ khác.

Mặc dù mới song mô hình đã góp phần nâng cao nhận thức không chỉ với gia đình mà với cả xã hội, cấp ủy, chính quyền trong ngăn chặn, đẩy lùi HIV/AIDS trên địa bàn, đồng thời cung cấp những kiến thức bổ ích trong phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS, cách chăm sóc trẻ nhỏ trong những gia đình có người thân bị HIV/AIDS. Từ đó, giảm sự kỳ thị phân biệt với người nhiễm HIV/AIDS và trẻ em sống trong gia đình có người thân bị lây nhiễm HIV/AIDS.

Tuy nhiên, do thời gian triển khai mô hình ngắn, trong khi đó, việc tiếp xúc trực tiếp với trẻ và người thân của trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS để thu thập thông tin đòi hỏi cộng tác viên phải có kiến thức, kỹ năng nhất định. Do vậy, để nâng cao chất lượng hoạt động của mô hình, cần làm tốt hơn nữa việc đào tạo, bồi dưỡng trang bị kiến thức, kỹ năng trợ giúp cho những người chăm sóc, hỗ trợ trẻ có HIV, trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, đồng thời tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền và coi đây là nhiệm vụ chung của các cấp, ngành và mọi người dân, góp phần giảm sự kỳ thị người nhiễm HIV/AIDS, đặc biệt là những trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.

Lệ Thanh