Theo quy định của ngành y tế, hiện nay, việc công bố giới tính thai nhi là điều nghiêm cấm song không chỉ ở các cơ sở y tế tư nhân mà ngay cả Nhà nước việc làm này vẫn diễn ra phổ biến.

Có mặt tại phòng siêu âm, bệnh viên Y (thành phố Yên Bái), chứng kiến chừng 5 trường hợp siêu âm bước ra, tất cả đều là “bà bầu” và thấy cả 5 đều có những biểu hiện trạng thái vui, buồn khác nhau. Lý do là mọi người đã thỏa mãn nhu cầu được biết tình trạng sức khỏe thai nhi và biết trước giới tính của thai.

Trong số những người đến khám, có người mới chỉ mang thai lần đầu nhưng cũng người đã sinh đến lần thứ 4, thứ 5. Chị N.T. H – người dân tộc Dao (huyện Trấn Yên) mang thai lần thứ 5, chia sẻ: “Với tôi, con nào cũng là con, không phân biệt gái trai.

Nhưng với chồng và gia đình chồng thì điều đó là không được. Họ mong muốn phải có  con trai để “nối dõi tông đường” và vẻ vang với người trong họ. Do đó, đã nhiều lần thuyết phục không sinh thêm nhưng ý kiến của tôi đều bị mọi người bác bỏ và chồng tôi dọa nếu không nghe theo sẽ đi lấy vợ hai”.

 Tương tự như trường hợp chị H, chị Đ.T.L (huyện Văn Yên) đã sinh đến lần 4 nhưng vẫn có nguy cơ phải sinh thêm, cho hay: “Gia đình tôi theo đạo Công giáo nên từ trước đến nay rất nặng nề việc không cho sử dụng các biện pháp tránh thai. Do đó tôi đã bị nhỡ đến vài lần. Đi siêu âm lần này lại biết được là gái, chắc tôi khó tránh khỏi phải sinh tiếp”.

Hiên tại, theo báo cáo của Chi cục Dân số/Kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) tỉnh, tỷ suất chênh lệch giới tính khi sinh của tỉnh trong những năm gần đây đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Năm 2010 là 111,7 bé trai/100 bé gái; năm 2011 là 110,3 bé trai/100 bé gái; năm 2012 là 111 bé trai/100 bé gái.

Trong đó, một số địa phương có sự chênh lệch tỷ suất giới tính khi sinh khá cao là: thành phố Yên Bái, huyện Trấn Yên, huyện Văn Yên… Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thực trạng trên theo đánh giá khách quan chủ yếu là do qua siêu âm các cặp vợ chồng đã biết trước giới tính thai nhi nên “dễ dàng” lựa chọn.

Kéo theo đó là tư tưởng “trọng nam kinh nữ”, “đẻ cho có nếp có tẻ”, “đẻ con trai để nối dõi tông đường” vẫn tồn tại trong khá nhiều các gia đình ở cả thành thị và nông thôn.

Để bảo đảm sự phát triển bền vững theo quy luật tự nhiên và hạn chế sự mất cân bằng giới tính khi sinh, thời gian tới, ngành y tế cần tiếp tục giám sát nghiêm và chặt chẽ hơn việc công bố giới tính thai nhi tại các bệnh viện cũng như phòng khám tư; xử lý nghiêm các đảng viên, cán bộ, công nhân viên cố tình sinh con thứ ba.

Các cấp, các ngành, các cơ quan truyền thông cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục về bình đẳng giới, lồng ghép nội dung bình đẳng giới vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Riêng trong lĩnh vực tuyên truyền, không chỉ áp dụng đối những đối với các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ mà còn đối với các cán bộ y tế nói chung và cán bộ làm công tác siêu âm, xét nghiệm, tư vấn sức khoẻ sinh sản nói riêng.

Về phía cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp cần đầu tư nguồn lực cho việc giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; kiện toàn, củng cố, xây dựng tổ chức bộ máy làm công tác DS/KHHGĐ đủ mạnh để thực hiện tốt công tác DS/KHHGĐ trong giai đoạn mới; nhân rộng các mô hình can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và tổ chức thực hiện có hiệu quả;

Huy động sự phối hợp, tham gia tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội trong thực hiện các hoạt động giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tăng cường bình đẳng giới và công bằng giới, khả năng kiểm soát của nữ giới đối với việc sinh sản; nâng cao quyền năng cho phụ nữ nhằm góp phần giảm thiểu xuống mức thấp nhất tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn toàn tỉnh...

H.O