Dài 185 km, nối từ ngã ba Đoan Hùng (tỉnh Phú Thọ) chạy qua địa phận tỉnh Yên Bái đến ngã ba Bản Phiệt (tỉnh Lào Cai), quốc lộ 70 là tuyến giao thông huyết mạch từ cửa khẩu quốc tế Lào Cai của vùng Tây Bắc với cảng biển Hải Phòng và các vùng kinh tế trọng điểm khác của Tổ quốc. 

Mặc dù vừa được nâng cấp cải tạo nhưng hiện tại đường xuống cấp nghiêm trọng, các phương tiện chở hàng quá trọng tải khi lên dốc thường hay bị chết máy gây ùn tắc giao thông cục bộ, tình trạng tai nạn giao thông trên quốc lộ 70 thuộc địa bàn hai tỉnh Yên Bái, Lào Cai tăng cao.

Trước thực trạng trên, Tổng cục Đường bộ Việt Nam lên kế hoạch liên ngành phối hợp giữa Thanh tra Tổng cục, Thanh tra Sở Giao thông Vận tải và Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Yên Bái tiến hành đặt trạm cân kiểm tra xe chở quá trọng tải cho phép từ ngày 1/6. Qua 10 ngày trạm cân này hoạt động, kết quả thu được khá khích lệ nhưng đã xuất hiện những chiêu "né" trạm cân trục lợi và các tiêu cực khác cần chấn chỉnh.

Sáng 11/6, ông Trần Hồng Kiên, ca trưởng trực trạm cân liên ngành cho biết: "Từ ngày 1 đến 8/6, khi đặt trạm cân tại Km 31+ 800 m trước trụ sở Công an huyện Yên Bình thì các lái xe quá tải trọng chạy theo trục đường Nguyễn Tất Thành rồi quay ngược qua tuyến đường xã Minh Bảo, thành phố Yên Bái nối vào quốc lộ 70, không qua trạm cân. Tương tự xe xuôi thì chạy qua cầu Văn Phú tắt qua quốc lộ 32C. Số còn lại dừng đỗ trên các trục đường gần trạm, gây ách tắc cục bộ trong khu vực. Vì vậy, chiều 8/6, chúng tôi đã di dời trạm cân về Km 30+ 200 m, kiểm soát liên tục ba ca 24/24 giờ đã từng bước hạn chế được bất cập trên.

Cụ thể, đã xử lý 65 trường hợp vi phạm quá tải trọng đường bộ, thiết kế của xe, tiến hành xử phạt hành chính mỗi xe quá tải bốn triệu đồng, tước giấy phép lái xe 60 ngày, buộc các xe này hạ tải bảo đảm đúng theo Luật Giao thông đường bộ. Điển hình, xe đầu kéo sơmi moóc biển kiểm soát 23C- 00426 và rơ moóc 23R- 0004 do Vũ Đức Nhiệm, trú tại xóm 3, Trung Môn, Yên Sơn (Tuyên Quang) điều khiển. Qua kiểm tra xác định chiếc xe này có tổng trọng tải tới trên 110 tấn.

Để "né" trạm cân, hàng chục xe tải trọng lớn đỗ dọc tuyến quốc lộ 70, cách trạm khoảng 10 km, nhằm lợi dụng khi trời mưa lớn sẽ chạy xe do trạm không thể tiến hành cân tải trọng vì thiết bị điện tử không cho phép. Đặc biệt, một số lái xe móc ngoặc với số đối tượng xe ôm lai dẫn tránh qua trạm cân để thu tiền bất chính. Qua trinh sát, lực lượng chức năng phát hiện xe biển kiểm soát 33H - 9318 và rơ moóc 15R- 0142 chạy theo tuyến quốc lộ 32C không qua trạm, khi buộc quay lại và tiến hành cân lực lượng chức năng xác định chiếc xe này chở quá 20% tải trọng cho phép.

Đối với các xe chở hàng đông lạnh, hàng là hoa quả quá trọng tải, lực lượng chức năng chỉ tạm giữ giấy tờ xe, cho phép xe tiếp tục hành trình trả hàng. Với các xe tải hai trục không kiểm tra tải trọng, nhằm giảm bớt áp lực cho lực lượng liên ngành. Các đối tượng chạy xe ôm gạ gẫm lái xe cả tin  "làm luật" vượt trạm cân, khi đi qua không phải tiến hành kiểm tra, nên một số lái xe mất tiền oan cho số cò mồi trên.

Đặc biệt, các lái xe dùng thủ thuật hạ tải trước khi đến trạm cân sang xe tải nhỏ, sau khi kiểm tra tiến hành xếp hàng lại và đi tiếp. Chúng tôi chứng kiến xe biển kiểm soát 24C - 01331 chở hàng đông lạnh, khi vào kiểm tra chỉ có 27 tấn và được phép qua trạm nhưng vừa qua trạm khoảng 300 mét thì dừng đỗ bên đường, tiếp tục bốc dỡ hàng từ hai xe tải nhỏ lên xe chạy tiếp về hướng Lào Cai. Như vậy, việc triển khai trạm cân nhằm bảo vệ an toàn hạ tầng cơ sở, bảo vệ tính mạng cho lái xe chạy trên quốc lộ 70 xem ra chưa mấy hiệu quả.

Do các xe tải lớn đỗ dọc đường trong thời gian dài nhằm chờ hạ tải, sang tải nên càng gây ùn tắc cục bộ. Nghiêm trọng hơn, khoảng 18 giờ 20 phút ngày 8/6 tại địa bàn xã Minh Quân, huyện Trấn Yên, do tránh đường đoàn xe tải lớn đỗ kéo dài, một xe tải khác đi ngược chiều đã cán phải hai cháu học sinh khiến một cháu tử vong, một cháu phải nhập viện cấp cứu.

Ông Mai Văn Bộ, Chánh thanh tra Sở Giao thông Vận tải Yên Bái cho biết thêm: "Sáng 11/6, khi lực lượng liên ngành kiểm tra tuyến quốc lộ 32C đang bị ùn tắc do xe tải tập kết đông, đã phát hiện một đoàn xe tải trọng lớn chở than, được một xe du lịch đi trước lai dắt nhằm trốn trạm cân tải trọng. Khi kiểm tra đoàn xe, người đi trong xe du lịch tự xưng là cảnh sát kinh tế hòng qua mặt lực lượng chức năng nhưng với thái độ kiên quyết đoàn xe trên phải tiến hành qua trạm cân và xử lý hành chính".

Việc đặt trạm cân kiểm tra xe chở quá trọng tải cho phép tại Yên Bái là cần thiết nhưng chưa đạt được hiệu quả mong muốn, gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong chống lại các chiêu "lách luật". Về lâu dài, Bộ Giao thông Vận tải phải đặt trạm cân ở hướng đầu và cuối lộ trình các xe vận tải hàng hoá, kịp thời phát hiện, hạ tải các xe vượt tải trọng cho phép. Mặt khác, Công an tỉnh Yên Bái cần quyết liệt hơn trong xử lý số cò mồi, lợi dụng quen biết lai dắt xe quá tải trốn trạm cân.

 Mỹ Sinh