Các chương trình, dự án đầu tư cho vùng cao, vùng xoá bỏ cây thuốc phiện đã và đang phát huy hiệu quả; các cấp ủy, chính quyền, tổ chức đoàn thể, lực lượng nòng cốt là công an, quân đội nỗ lực không ngừng trong triệt phá, chống tái trồng cây thuốc phiện, giúp người dân ổn định cuộc sống, yên tâm phát triển kinh tế. Niên vụ 2009-2010, các cấp, các ngành đã tổ chức nhiều đoàn công tác, triển khai công tác chống tái trồng cây thuốc phiện ở các huyện vùng cao Trạm Tấu, Văn Chấn, Mù Cang Chải. Công tác tuyên truyền, vận động người dân được chú trọng thường xuyên; các đối tượng vi phạm tái trồng cây thuốc phiện được xử lý nghiêm trước pháp luật, như ở xã Bản Mù (Trạm Tấu) cơ quan công an và chính quyền địa phương, nhân dân đã làm rõ 5 đối tượng vi phạm tái trồng, có hình thức xử lý kịp thời, nghiêm minh.

Vấn đề đáng quan tâm là, trong khi đang có những kết quả tốt trong chống tái trồng cây thuốc phiện thì ở vùng cao lại nảy sinh thêm khó khăn mới. Trước đây, cây thuốc phiện khi bị triệt phá hoặc chất đống bỏ khô trên nương hoặc đốt cháy ngay tại chỗ. Từ niên vụ 2008 - 2009, số thân, rễ, quả tươi của những cây thuốc phiện tái trồng bị phá bỏ này được một số người dân địa phương thu nhặt đem về ngâm rượu hoặc phơi khô bán ra thị trường. Có thời điểm, một kg thân, rễ cây thuốc phiện khô giá trên thị trường từ 120.000 – 150.000 đồng, những bình rượu ngâm thân rễ  giá hàng trăm ngàn đồng. Riêng rượu ngâm bằng quả thuốc phiện (đã chích nhựa) giá cả triệu đồng/bình (tuỳ cỡ) mà không phải ai cũng có, cũng mua được. Thế là những thứ tưởng như bỏ đi này đang được “tái sử dụng” dưới hình thức mới phục vụ thị hiếu của người tiêu dùng. Tác dụng thì chưa có ai kiểm chứng nhưng người người đua nhau mua như một “mốt” đã và đang gây những khó khăn nhất định cho công tác chống tái trồng cây thuốc phiện.

Các cán bộ vùng cao cho hay, 1 m² đất tái trồng cây thuốc phiện cho thu hoạch khoảng 5-6kg thân, rễ khô, bình quân tính giá 120.000 đồng/kg thì 1m² đã cho thu về 600.000 – 700.000 đồng chưa cần lấy quả chích nhựa, đã là một khoản thu lớn với những người vẫn lén lút trồng cây thuốc phiện.

Ông Hà Chí Họp - Bí thư Huyện ủy Trạm Tấu cho rằng, công tác chống tái trồng cây thuốc phiện sẽ rất khó khăn sau khi dẫn cứ sự việc nêu trên và e ngại diện tích tái trồng sẽ tăng vọt nếu như không có biện pháp đồng bộ ngăn chặn việc tàng trữ, tiêu thụ các sản phẩm từ thân, rễ, quả cây thuốc phiện tái trồng bị triệt phá. Thời gian qua, lực lượng chức năng ở một số địa phương đã kiểm tra, thu giữ các sản phẩm này nên thị trường tiêu thụ đã không còn công khai sôi động như trước. Tuy nhiên, “cầu” đang rất lớn, thị hiếu kỳ quái của người tiêu dùng - chủ yếu là các “đệ tử” Lưu Linh đang ngầm kích thích “cung” cho thị trường.

Niên vụ trồng cây thuốc phiện thường từ tháng 9 năm trước tới tháng 4 năm sau. Kiến nghị của người dân là cây thuốc phiện tái trồng khi bị phát hiện phải được triệt phá bằng cách nhổ bỏ thân, rễ rồi đốt cháy tại chỗ; cơ quan chức năng phải tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc tàng trữ, vận chuyển, tiêu thụ các sản phẩm  từ cây thuốc phiện tái trồng; xử lý nghiêm, kịp thời những người có hành vi vi phạm. Trong đó, cán bộ, đảng viên phải là những người gương mẫu, vì hiện nay trong số những người sử dụng các sản phẩm từ cây thuốc phiện tái trồng bị triệt phá (chủ yếu là rượu ngâm thân, rễ, quả thuốc phiện) không ít là cán bộ, đảng viên.

T.A