Đừng để trẻ đơn độc trong môi trường mạng

Phóng sự

Đừng để trẻ đơn độc trong môi trường mạng

Cập nhật: Thứ sáu, 24/8/2018 | 1:52:23 PM

YBĐT - Lâu nay, chúng ta vẫn cho rằng thế giới mạng là ảo. Điều này không đúng vì những tổn thương, những sang chấn tâm lý với trẻ em là có thật. Khi ngày càng nhiều những đứa trẻ bị tổn hại về thể chất và tinh thần từ chính thế giới ảo ấy mới khiến người ta giật mình nhìn lại: lâu nay đã để trẻ đơn độc trong môi trường mạng.

Các em nhỏ tham gia truyền thông về an toàn cho trẻ em trong môi trường mạng tại Diễn đàn Trẻ em tỉnh năm 2018.

Mạng ảo nhưng tổn thương thật

Chuyện xảy ra từ mùa hè năm ngoái nhưng với gia đình anh chị Thủy Quang - phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái thì không bao giờ quên được, vì muốn cậu con trai 4 tuổi ngồi yên một chỗ mà anh chị đã cho cháu chiếc ipad. Tưởng chừng như vô hại, nhưng rồi một ngày cả nhà thảng thốt khi cậu bé dùng chiếc lược nhựa chĩa thẳng vào chị gái của mình và nói: "Ta sẽ lấy máu của ngươi để giải cứu cả thế giới này”.

Rồi cậu bé chạy đến chị gái của mình, lấy chiếc lược liên tục làm động tác đâm vào người chị, khiến chị cậu hoảng sợ. Chị Thủy vội vàng giằng chiếc lược từ tay cậu con trai và quát mắng bé không được làm vậy. Khi bình tĩnh lại, chị trò chuyện với con, tìm hiểu vì sao lại làm như vậy thì cậu bé nói rằng đó bắt chước phim hoạt hình mà cậu xem được trên ipad.

Anh Quang kể: "Khi thằng bé nói vậy, mình vơ vội chiếc Ipad lật lại lịch sử của những video thằng bé đã xem thì tới 90% là những clip bạo lực, trong đó có cả những clip bạo lực người thật, việc thật chứ không chỉ hoạt hình. Lúc này mình mới hiểu, thế giới ảo trong chiếc ipad hoàn toàn không "vô hại” như mình vẫn nghĩ”.

Còn với gia đình anh Thành, chị Hoa ở phường Hồng Hà thì những rắc rối đến từ thế giới ảo lại ở một góc khác. Con gái anh chị vốn hiền lành, ngoan ngoãn nhưng rồi một ngày cháu bảo đi học mà lại về nhà bà ngoại nằm.

Dù biết chuyện bố mẹ đã quát mắng, phạt nhưng hôm sau Thảo vẫn nghỉ học. Với linh cảm của một người mẹ, chị Hoa cảm nhận con mình đang chịu một áp lực gì đó. Chị liên hệ với cô giáo chủ nhiệm và vài người bạn thân của Thảo ở lớp được biết, 3 ngày trước, không biết có bạn nào trong trường chụp ảnh Thảo với vòng ba cong đang tuổi dậy thì và đưa lên facebook.

Sau đó, hàng loạt các lời bình luận ác ý đã khiến em xấu hổ không dám đến trường. Anh chị đã phải nhờ sự giúp đỡ của các thầy cô giáo. Sau đó, Thảo trở lại trường nhưng một thời gian dài bị sang chấn tâm lý, ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả học tập.

Đó chỉ là hai trong số rất nhiều những câu chuyện buồn do thế giới ảo mang lại, hoàn toàn không khó gặp trong mỗi gia đình hiện nay. Thực tế, còn những chuyện đau lòng hơn do thế giới ảo mang ra thế giới thật mà nạn nhân đều là những đứa trẻ. Có lẽ, rất nhiều người trên địa bàn tỉnh còn nhớ vụ việc hai em học sinh nữ tại thị trấn Y. Vì xích mích, thách thức nhau trên mạng xã hội mà đã gây ra cuộc cãi vã, đánh nhau sau giờ học.

Càng nghiêm trọng hơn khi bạn của các em quay video toàn bộ vụ việc và đưa lên mạng xã hội để rồi rất nhiều người xem, chia sẻ, lên án. Nhưng việc ít ai biết sau đó là một trong hai em đã bỏ học giữa chừng vì áp lực, em lại còn bị tổn thương về tinh thần ghê gớm.

Mặc dù ở Yên Bái chưa phát hiện những vụ việc trẻ bị xâm hại trên mạng xã hội nhưng những câu chuyện đau lòng trên cũng đã cho thấy mối nguy hại của thế giới ảo đã hiện hữu trong thế giới thực của giới trẻ khi chúng đơn độc trong môi trường mạng.

Đừng để trẻ đơn độc!

Chúng ta luôn xem việc vào không gian mạng như là có thêm một con đường để đạt được những mục tiêu phát triển nhưng người lớn đủ năng lực để quyết định đi như thế nào cho phù hợp và tự chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình.

Còn đối với trẻ em thì dù có đi ngoài đời thực hay đi trong môi trường mạng đều cần người lớn, cơ quan chức năng, nhà trường, gia đình quan tâm, hướng dẫn và bảo vệ để các em được đi những con đường phù hợp với lứa tuổi của mình. Chưa bao giờ trẻ cần sự trợ giúp của người lớn trong môi trường mạng như hiện nay.

Vẫn biết, chúng ta không thể và không nên ngăn chặn trẻ em truy cập, sử dụng Internet, nhưng chúng ta có thể hỗ trợ và bảo vệ trẻ em khỏi những rủi ro trên mạng bằng chính tình yêu thương, trách nhiệm của mình.

Luật An ninh mạng có hiệu lực từ tháng 6/2018, đây chính là một bước tiến lớn trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân nói chung và bảo vệ trẻ trong môi trường mạng nói riêng. Tuy vậy, để bảo vệ trẻ trong môi trường mạng, trước tiên cha mẹ cần đồng hành cùng con.

Cha mẹ cần trang bị cho chính mình và con em mình những kiến thức, kỹ năng cần thiết khi sử dụng mạng, làm sao để trở thành công dân thông minh trong thế giới số. Đồng thời cần làm bạn, lắng nghe những vấn đề trẻ em gặp phải khi sử dụng mạng Internet.

Em Lê Thanh Lam - học sinh Trường TH&THCS Y Can, huyện Trấn Yên từng được tham gia lớp tập huấn nâng cao kỹ năng ứng phó cho trẻ trong môi trường mạng, do nhà trường phối hợp với tổ chức Tầm nhìn Thế giới tổ chức, chia sẻ: "Nguy cơ trẻ em bị xâm hại tình dục trong môi trường công nghệ số vì chúng ta có thể vào các trang làm quen, kết bạn và nhiều cuộc làm quen, kết bạn rồi gặp ngoài đời thực, nhưng mình có biết người ta tốt hay xấu đâu. Bên cạnh đó còn có các trang mạng đen, nó không phù hợp với trẻ em, trẻ em chưa đủ hiểu biết, năng lực để có thể tránh được những trang mạng này. Do đó, để tự bảo vệ mình, khi dùng facebook cháu chỉ kết bạn với thầy cô và bạn bè trong lớp để trao đổi bài, thông tin. Cháu thường xuyên chia sẻ những điều này với các bạn và cũng khuyên các bạn không kết bạn với người không quen biết. Việc này rất nguy hiểm”.

Tuy nhiên, không phải em nào cũng may mắn được tham gia lớp tập huấn, được trang bị những kiến thức bổ ích như vậy để tự bảo vệ mình. Vì vậy, muốn bảo vệ trẻ em trên mạng, trước hết, bản thân trẻ em và các thành viên gia đình phải hiểu và biết cách tự bảo vệ con em mình.

Ông Nguyễn Quốc Chiến - Phó Giám đốc Sở Thông tin - Truyền thông chia sẻ: "Thông tin trên mạng đa dạng phong phú, có những thông tin tích cực, có những thông tin tiêu cực. Các cháu cần xác định rõ mục đích của mình khi sử dụng mạng xã hội như để tìm kiếm thông tin phục vụ cho học tập, tìm kiếm kỹ năng sống, hạn chế tò mò, không truy cập vào những trang, những tài khoản mạng xã hội đăng tải những thông tin xấu độc. Đặc biệt, chỉ kết bạn với những người quen biết, không kết bạn, theo dõi những trang mạng, những tài khoản mạng xã hội đăng tải thông tin xấu độc; khi có những dữ liệu thông tin xấu độc trên mạng xã hội cần nói chuyện với thầy cô, bố mẹ, để gia đình, thầy cô giúp đỡ hoặc trao đổi với các cơ quan chức năng và có những hướng giải quyết hợp lý”.

Không thể ngăn cấm trẻ tham gia môi trường mạng, nhưng làm thế nào để cha mẹ có thể bảo vệ được con em mình là điều mà các bậc phụ huynh rất quan tâm. Các chuyên gia cho rằng, phụ huynh không nên ngăn cản trẻ sử dụng Internet vì trên mạng cũng có rất nhiều những thông tin hữu ích. Các gia đình nên để các thiết bị truy cập Internet ở vị trí có thể quản lý được.

Chẳng hạn, chỉ để máy tính, thiết bị thông minh có kết nối Internet ở phòng ngủ của cha, mẹ để có thể theo dõi hoạt động trên mạng của con cái. Kích hoạt chức năng an toàn cho trẻ em của hệ điều hành và trình duyệt web; thiết lập chức năng tìm kiếm an toàn đối với công cụ tìm kiếm để loại bỏ những kết quả không phù hợp với trẻ em; cài đặt một số công cụ để lọc hoặc ngăn chặn những nội dung không phù hợp với trẻ em…

Bảo vệ trẻ em trong môi trường mạng phải được thực hiện hàng ngày nhưng không có nghĩa là kiểm soát nhiều hơn việc sử dụng Internet mà chúng ta có thể hỗ trợ và bảo vệ trẻ em khỏi những rủi ro trên mạng bằng chính tình yêu thương, trách nhiệm của mình.

Việt Nam xếp thứ 13/201 quốc gia có số lượng cao sử dụng Internet, tỷ lệ lớn là trẻ em và thanh niên. Theo kết quả khảo sát "Những trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng Internet” do Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP) và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện năm 2014, gần 36,5% số trẻ trải nghiệm các thông tin, hình ảnh liên quan đến bạo lực; hơn 13% buộc phải tiếp xúc không mong muốn với tài liệu khiêu dâm; gần 16% trẻ gặp hành vi dụ dỗ tình dục qua mạng. Trong khi đó, 2% trẻ em nhận được yêu cầu tiết lộ thông tin cá nhân, hình ảnh không mong muốn.

Thanh Vy

Các tin khác

Khi lão nông khởi nghiệp

YBĐT - Trước đây, đồng bào dân tộc Thái Mường Lò chỉ canh tác lúa nước, hết vụ thì trồng rau màu. Vì thế, chuyện ông Lường Trung Lập ở thôn Sang Đốm, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ trồng thanh long ruột tím - giống cây ăn quả trước đây chỉ trồng ở miền Nam đã khiến nhiều người bàn tán, nghi ngờ bởi loại cây này họ chỉ mới nghe và xem trên ti vi.

Phóng sự