Trong thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi các điền chủ và nông gia ngày 14/4/1946 có viết "... Nền kinh tế của ta lấy canh nông làm gốc. Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh... Muốn phát triển công nghiệp, phát triển kinh tế nói chung phải lấy việc phát triển nông nghiệp làm gốc, làm chính. Phải cải tạo và phát triển nông nghiệp để tạo điều kiện cho việc công nghiệp hóa nước nhà".
Qua đó cho thấy rõ "tam nông" rất quan trọng. Đó cũng là lý do, yêu cầu, nhiệm vụ mà Yên Bái đặt mục tiêu đến năm 2020 tốc độ tăng giá trị sản xuất ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản đạt 5%/ năm.
Cơ cấu nội ngành nông nghiệp chiếm 70% (chăn nuôi chiếm tỷ trọng 33%), lâm nghiệp chiếm 23% và thủy sản chiếm 7%. Sản lượng lương thực có hạt đạt 280.000 tấn; chuyển mạnh sản xuất ngành chăn nuôi sang sản xuất hàng hóa, với sự đa dạng và cơ cấu hợp lý các loại sản phẩm có chất lượng, có giá trị cao phù hợp với nền kinh tế thị trường... Những mục tiêu ấy không phải quá cao, nhưng để đạt được mục tiêu đó cần sự nỗ lực cao, có tính kế hoạch, chủ động...
Cấp bách ngay lúc này vấn đề "tam nông" là những chủ trương mới, cơ chế mới đưa ra cần được cụ thể hóa thật nhanh để đi vào cuộc sống. Cần thiết phải có chương trình, hướng dẫn cho người dân, nhất là trong khu vực nông nghiệp thống nhất theo một kế hoạch, quy hoạch chung, trang bị khoa học, công nghệ, phát triển những ngành mũi nhọn, có thế mạnh.
Trong suốt một thời gian dài, chúng ta phát triển và duy trì mô hình kinh tế hộ, mỗi gia đình vài sào ruộng, một chuồng nuôi gia súc, gia cầm, mảnh vườn... với mục tiêu bảo đảm an ninh lương thực. Tuy nhiên, trong tiến trình hội nhập sâu, trong bối cảnh hiện nay lương thực không còn là cái lo, do vậy đòi hỏi phải đổi mới nền sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, tích tụ ruộng đất.
Có thể nói, mô hình kinh tế hộ đã làm tròn sứ mệnh lịch sử, nay phải chuyển sang sản xuất hàng hóa lớn để tham gia vào thị trường và chuỗi giá trị toàn cầu. Không thể hộ gia đình mà phải lấy hợp tác xã và doanh nghiệp là hạt nhân. Sản xuất hàng hóa hiệu quả, bền vững không thể một hộ nông dân làm được mà phải có hợp tác xã, có doanh nghiệp.
Muốn khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp Yên Bái thì chúng ta phải có cơ chế, điều kiện tích tụ ruộng đất và đẩy mạnh kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể. Chúng ta không thể sản xuất hàng hóa trên hàng trăm ngàn thửa ruộng nhỏ lẻ, manh mún. Sản xuất manh mún không cơ giới hóa, khó khăn trong bảo vệ thực vật gây tổn thất lớn cho thu hoạch cả năng suất, sản lượng và về giá trị thương mại.
Các nhà khoa học, các chuyên gia kinh tế chỉ ra rằng: sản xuất nhỏ lẻ so với sản xuất cánh đồng mẫu lớn, liền ô liền thửa luôn kém hơn 25% giá trị. Sản xuất tập trung trên quy mô lớn có điều kiện cơ giới hóa, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật... để tạo ra nhiều việc làm hơn và qua đó nâng cao thu nhập của cả người nông dân và doanh nghiệp. Vấn đề tích tụ ruộng đất, xây dựng cánh đồng liền ô, liền thửa đã được các địa phương thực hiện từ nhiều năm nay.
Văn Yên đã thực hiện dồn điền đổi thửa, Văn Chấn cũng đã làm nhưng chưa đạt hiệu quả mong muốn. Vừa qua, chúng ta đã xây dựng và thực hiện cánh đồng một giống lúa tại huyện Văn Chấn và Văn Yên, qua thực tiễn đã cho kết quả khá rõ nét.
Qua đánh giá đã mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với sản xuất thông thường từ 8 - 11 triệu đồng/ha trở lên, do việc tiết kiệm được các chi phí đầu tư, công lao động chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Với trên 18.000 ha chỉ phân nửa đó chúng ta sản xuất theo mô hình một giống lúa thôi mỗi năm cũng đem về cho nhà nông Yên Bái gần 200 tỷ đồng.
Hiện nay, huyện Trấn Yên đã và đang xây dựng Đề án Dồn điền đổi thửa trong sản xuất nông nghiệp tại một số xã trọng điểm sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, dồn điền đổi thửa, tích tụ đất đai, mời gọi doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, vào sản xuất hàng hóa thì ngoài các cơ chế chính sách khuyến khích rất cần sự đồng lòng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là sự ủng hộ nhiệt tình của bà con nông dân.
Rõ ràng, nông dân chủ động canh tác nhưng không hiệu quả bằng dồn vào cho hợp tác xã, cho doanh nghiệp. Quyền sử dụng đất thực chất vẫn là của nông dân và chỉ được chuyển cho doanh nghiệp trong thời hạn nhất định. Nông dân vẫn có cơ hội làm việc trên chính mảnh đất của mình khi quay trở lại làm công cho doanh nghiệp.
Hay như hình thức nhiều hộ nông dân cùng nguyện vọng, thống nhất mục tiêu sản xuất, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp đó cũng là một lối mở cho sản xuất nông nghiệp. Ruộng đất liền ô, liền thửa, ruộng đất được tích tụ, các mô hình mới được triển khai với sự đầu tư của doanh nghiệp thì an ninh lương thực sẽ không còn lo ngại khi một nền nông nghiệp hiện đại đã được hình thành.
Sản xuất liền ô, liền thửa, có điều kiện cơ giới hóa, nâng cao giá trị gia tăng trên mỗi héc-ta sản xuất.
Ông Trần Thế Hùng - Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: "Hiện nay ở Yên Bái, ngoài các cơ chế khuyến khích thu hút đầu tư chung, tỉnh đã có những cơ chế chính sách đặc thù thu hút doanh nghiệp vào nông nghiệp như hỗ trợ lãi suất, phủ lãi suất cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp; giải phóng mặt bằng, dồn điền đổi thửa, tích tụ đất đai...".
Cùng với những cơ chế thì bên cạnh đó, chúng ta cần đẩy mạnh phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao, đây là chìa khoá để tái cơ cấu, là lời giải cho bài toán về an toàn thực phẩm, chất lượng nông sản. Đây là vấn đề không mới, chúng ta đã làm rồi: trồng rau, nuôi bò, chè, quế... nhưng số lượng còn ít, chưa phổ biến.
Trong xây dựng nông thôn mới, chúng ta đã làm tốt rồi cần tiếp tục phát huy và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, đồng thời chú trọng xây dựng con người mới trong xây dựng nông thôn mới. Nông thôn mới không chỉ mới cơ sở vật chất mà phải mới trong cung cách làm ăn, mới trong cách nghĩ, cách làm. Tiếp tục nâng cao hiệu quả đầu tư công trong xây dựng cơ sở hạ tầng, mua sắm trang thiết bị phục vụ sản xuất.
Phát triển hình thức liên kết công - tư, khuyến khích xã hội hóa tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng và cung cấp dịch vụ nông nghiệp. Huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn lực của các thành phần kinh tế đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giống công nghệ, trang thiết bị sản xuất, chế biến nông sản tiên tiến, hiện đại. Áp dụng nhanh các tiến bộ kỹ thuật mới về giống, quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, thu hoạch, bảo quản và chế biến để nâng cao hiệu quả của sản xuất.
Ứng dụng quy trình thực hành tốt trong nông nghiệp như: GAHP, VietGAP, GlobalGAP, sản xuất hữu cơ... ứng dụng giải pháp công nghệ tiên tiến, công nghệ cao trong sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản và xử lý môi trường. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo động lực mới cho phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo hướng giảm dần hỗ trợ trực tiếp và tăng cường hỗ trợ thông qua các chính sách về tín dụng, đất đai, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị...
Phát huy kết quả đã đạt được, giải quyết tốt những tồn tại, hạn chế cùng với bổ sung, định hướng phát triển phù hợp xu thế phát triển nông nghiệp xanh, sạch, sản xuất theo chuỗi giá trị... chắc chắn nông nghiệp Yên Bái sẽ ngày một phát triển, xứng tầm trụ đỡ của nền kinh tế.
Thanh Phúc