Như vậy, nhiệm vụ xây dựng NTM của thành phố đã cơ bản hoàn thành trong năm 2019, vấn đề chỉ còn là hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận khi có chỉ đạo của tỉnh. Mục tiêu được Đảng bộ, chính quyền thành phố đặt ra trong xây dựng NTM giai đoạn này là tập trung nâng cao các tiêu chí và thực hiện xây dựng "xã NTM nâng cao”.
Tuy Lộc - địa phương đầu tiên của thành phố Yên Bái công nhận xã đạt chuẩn NTM đang bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã NTM nâng cao. Thành quả sau hơn chục năm xây dựng NTM đã tô điểm cho Tuy Lộc sắc màu của sự ấm no, phồn thịnh. Một NTM có sự bứt phá rõ nét về kinh tế; sự chuyển mình về chất cả trong đời sống vật chất và đời sống tinh thần của mỗi gia đình, từng thôn xóm.
Chủ tịch UBND xã Nguyễn Anh Tuấn khẳng định điều này. Thống kê mới nhất cho thấy, tại thời điểm khảo sát, thu nhập bình quân đầu người của xã đã đạt con số mục tiêu phấn đấu của năm 2019 là 39 triệu đồng/người, tăng trên 15 triệu đồng so với thời điểm được công nhận xã đạt chuẩn NTM.
Hết năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo của xã còn 5,65%, trong đó 38/1.363 hộ thuộc diện bảo trợ xã hội theo quy định, bằng 2,8%. Xây dựng xã NTM nâng cao là nhiệm vụ mới của địa phương đi đầu. Mục tiêu là tiếp tục nâng cao các tiêu chí NTM để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân. Xã chỉ đạo khảo sát thực tế, trên cơ sở đó xây dựng chỉ tiêu, giải pháp nâng cao 5 nhóm tiêu chí.
Chủ tịch UBND xã Nguyễn Anh Tuấn cho biết: xã đã đạt được 3/5 nhóm tiêu chí đối với xã NTM nâng cao, gồm tiêu chí hạ tầng kinh tế, xã hội; sản xuất - thu nhập - hộ nghèo; an ninh trật tự - hành chính công.
Trong 2 nhóm tiêu chí chưa đạt, đối với nhóm tiêu chí về giáo dục - y tế - văn hóa, còn 1/3 chỉ tiêu chưa đạt theo Quyết định số 83 của Bộ Y tế do Trạm Y tế xã chưa có hồ sơ theo dõi sức khỏe cá nhân và qua khảo sát, toàn xã mới đạt 37% số tuyến đường xã, thôn có rãnh thoát nước và được trồng hoa, cây bóng mát. Đây không phải là 2 chỉ tiêu quá khó đối với Tuy Lộc - ông Tuấn nhận định.
Vì về hồ sơ theo dõi sức khỏe cá nhâ, xã đã được ngành chuyên môn của thành phố phối hợp hỗ trợ; còn đặc thù phần lớn các tuyến đường thôn, xã đều làm nổi trên mặt đê, đường nội đồng nên đảm bảo tốt cho việc tiêu thoát nước.
Việc cần làm là huy động xã hội hóa vận động nhân dân các thôn tham gia trồng hoa, cây cảnh, giữ gìn cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp; huy động nhân dân làm rãnh thoát nước đối với các tuyến đường chưa đạt tiêu chuẩn, phấn đấu có trên 60% các tuyến đường đạt chỉ tiêu. Xã lựa chọn 2 thôn là Minh Thành và Xuân Lan để xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Khả quan địa phương sẽ hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao theo đúng kế hoạch.
Năm nay, thành phố triển khai xây dựng NTM nâng cao đối với 5 xã là Tuy Lộc, Minh Bảo, Âu Lâu, Văn Phú và Phúc Lộc. Theo lộ trình, năm 2019, xã Tuy Lộc và Minh Bảo phấn đấu đạt xã NTM nâng cao; 3 xã còn lại hoàn thành trong năm 2020. Đánh giá kết quả thực hiện các nhóm tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, hiện xã Tuy Lộc đã đạt 3/5 tiêu chí; Minh Bảo đạt 4/5 tiêu chí; các xã Âu Lâu, Văn Phú đạt 2/5 tiêu chí; xã Phúc Lộc còn 4 tiêu chí phải phấn đấu đạt từ nay đến năm 2020.
Đảm bảo nguồn lực cho xây dựng NTM, chính quyền thành phố chỉ đạo ngành chức năng của thành phố và chính quyền các địa phương vận động huy động nguồn lực xã hội hóa trong nhân dân tham gia đóng góp xây dựng giao thông nông thôn, tôn tạo, nâng cấp đường làng, ngõ xóm sạch đẹp; xây dựng các thiết chế văn hóa ở cơ sở... Năm nay, thành phố được tổng vốn thực hiện Chương trình xây dựng NTM là 22.261 triệu đồng.
Trong đó, vốn ngân sách Trung ương là 5.547 triệu đồng; ngân sách tỉnh 4.740 triệu đồng; vốn ngân sách thành phố là 10.974 triệu đồng, trong số này, kinh phí đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho các xã là 10.474 triệu đồng, phần kinh phí còn lại ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất.
Đối với các dự án phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị từ nguồn xây dựng NTM, hiện thành phố đã được tỉnh phê duyệt 7 danh mục dự án để triển khai trong giai đoạn 2018 - 2020, trong đó 6 dự án đã được thẩm định, chờ quyết định giao vốn của tỉnh để thực hiện, gồm: Dự án sản xuất rau an toàn tại các xã Tuy Lộc, Âu Lâu, Văn Phú; Dự án sản xuất miến đao Giới Phiên; Dự án nuôi ong mật và Dự án trồng chè nguyên liệu tại xã Minh Bảo.
Xây dựng xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, từng bước thực hiện xã NTM kiểu mẫu là nhiệm vụ mới trong xây dựng NTM hiện nay không chỉ riêng với thành phố Yên Bái. Bởi thế, sẽ khó tránh khỏi việc lúng túng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các xã. Tồn tại ở các xã trong việc tự đánh giá một số tiêu chí hoàn thành như: tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, môi trường, an toàn thực phẩm..., nhưng trên thực tế mới đạt mức cơ bản, cần tập trung chỉ đạo thực hiện để nâng cao chất lượng.
Khó khăn ở chỗ việc triển khai thực hiện các dự án liên kết theo chuỗi giá trị từ nguồn vốn phát triển sản xuất NTM còn chậm. Được biết từ đầu tháng 4, tỉnh đã thẩm định các dự án của thành phố nhưng đến nay chưa có quyết định giao vốn để triển khai thực hiện. Bên cạnh đó, các xã, các đơn vị chủ trì dự án lúng túng, thụ động trong triển khai các dự án chuỗi giá trị. Đặc thù điều kiện kinh tế của thành phố diện tích sản xuất không tập trung, sản lượng thấp nên khó trong mời gọi đầu tư, mời gọi hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm...
Theo chỉ đạo của thành phố, 1 trong 6 nhóm giải pháp thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM nâng cao cần sâu sát thực hiện, đó là phải làm thật tốt công tác tuyên truyền, tạo được sự đồng thuận sâu rộng trong cán bộ, nhân dân nông thôn, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của người dân - chủ thể xây dựng NTM; phổ biến các mô hình, điển hình tiên tiến, những sáng kiến, kinh nghiệm hay về xây dựng NTM để nhân rộng; tạo chuyển biến rõ nét về vệ sinh, môi trường, cảnh quan nông thôn theo hướng xanh - sạch - đẹp; nâng cao chất lượng an ninh, trật tự an toàn xã hội; chú trọng gắn sản xuất với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, đích đến cao nhất là nâng cao thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn.
Minh Thúy