Khao Mang, Hồ Bốn - hai xã nằm trong số những điển hình về sản xuất lúa đông xuân ở huyện vùng cao Mù Cang Chải. Những ngày này, nông dân đang hối hả thu hoạch lúa. Trên các thửa ruộng bậc thang, từng tốp ba, bốn người trong các gia đình tập trung thu hoạch. Nhà Hà Bá Chua ở bản Séo Mả Pán huy động 4 nhân khẩu gặt nốt diện tích lúa còn lại. Nghỉ tay gặt, Chua phấn khởi cho biết: “Nhà có 4 ruộng thế này, năm nay lúa tốt lắm, hạt chắc nên là đủ gạo ăn rồi”.

Cách đó không xa, gia đình Giàng A Chờ ở bản Nả Dề Thàng cũng đang tích cực thu hoạch lúa xuân để kịp sản xuất lúa mùa. A Chờ hồ hởi cho biết: “Vụ xuân đưa vào gieo cấy 5.000m² ruộng, sâu bệnh ít nên gia đình thu về 60 bao thóc. Nhiều thóc là nhờ đưa giống lúa lai vào trồng đấy”. Cho đến thời điểm này, tuy chưa có báo cáo cuối cùng nhưng theo đồng chí Trương Đăng Hùng - Chủ tịch UBND xã Khao Mang cho hay: “Vụ đông xuân năm nay, Khao Mang có thể đạt năng suất bình quân không dưới 52,7 tạ/ha”.

Không riêng gì Khao Mang mà ở xã Hồ Bốn, thị trấn Mù Cang Chải, năng suất cũng đạt trên 53 tạ/ha - con số này không hề kém những cánh đồng ở nhiều huyện vùng thấp. Đồng chí Hoàng Văn Nguyên - Phó phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện thông tin nhanh: “Vụ xuân này, toàn huyện đưa vào gieo cấy 1.205ha. Trong đó, diện tích lúa đông xuân gieo cấy sớm 200ha tập trung ở 2 xã Nậm Có, Cao Phạ, năng suất xuân sớm đạt 53,7 tạ/ha”.

Để có hàng ngàn héc-ta sản xuất lúa xuân, năng suất cao như bây giờ là một kỳ tích với huyện vùng cao như Mù Cang Chải. Trước đây, do tập quán lạc hậu nên người dân chỉ làm một vụ lúa trên năm, hàng nghìn héc-ta ruộng bị bỏ hoang, việc vận động nhân dân làm lúa xuân rất khó khăn. Trước thực trạng đó, Ban Thường vụ Huyện ủy Mù Cang Chải chủ trương mở rộng diện tích lúa xuân, chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Được sự giúp đỡ của tỉnh và sự vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể, Mù Cang Chải đã thực hiện mô hình sản xuất tăng vụ ở cánh đồng Tà Ghênh, xã Nậm Có.

Nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật nên mô hình mang lại hiệu quả cao. Diện tích lúa xuân đã tăng từng năm với cơ cấu giống lúa lai chiếm tỷ lệ cao. Năm 2006 - 2007, diện tích gieo cấy đã tăng lên 600ha và vụ xuân năm nay, toàn huyện đã gieo cấy 1.205ha, tăng 150ha so với cùng kỳ. Bên cạnh tăng vụ, mở rộng diện tích là việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng khoa học kỹ thuật, đưa các giống lúa mới vào gieo cấy. Trước đây, đồng bào chưa biết đến các giống lúa lai như Nhị ưu 838, chủ yếu là gieo cấy bằng các giống lúa thuần địa phương.

Từ năm 2005 trở lại đây, thông qua các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, của tỉnh, các giống lúa có năng suất cao được đưa vào gieo cấy. Cùng với đó, người dân đã biết chăm sóc lúa, đầu tư phân bón, phòng trừ sâu bệnh, nhờ đó năng suất ngày một tăng. Nếu như trước đây, các giống lúa thuần cho năng suất đạt 1,5 - 2 tấn/ha thì nay đạt 5,1 tấn/ha, có nơi còn đạt 6 tấn/ha. Để có con số ấn tượng này là nhờ sự nỗ lực, quyết tâm cao của chính quyền, các ban, ngành và sự nỗ lực của nông dân trong huyện.

 Nhìn lại từ đầu vụ xuân này mới thấy hết khó khăn về giá giống, giá vật tư phân bón tăng cao, đợt rét đậm, rét hại kéo dài đúng vào thời vụ gieo trồng lúa xuân, không ít người lo lắng lặp lại trận rét lịch sử năm 2008. Huyện cùng ngành nông nghiệp đã triển khai các giải pháp đối phó, có những chỉ đạo kịp thời và quyết liệt: 100% diện tích mạ gieo có mái che ni-lông, kiên quyết không để nông dân cấy khi nhiệt độ xuống dưới 13 độ C; chủ động nguồn giống dự trữ.

Nhờ áp dụng các biện pháp kỹ thuật, toàn huyện vẫn đảm bảo diện tích gieo cấy, trong đó các giống lúa lai chiếm 70% gồm các giống Nhị ưu 838, Thục Hưng 6, DS1, TH33. Đảm bảo năng suất như năm nay còn do ngành nông nghiệp đã làm tốt việc dự báo và phòng trừ các đối tượng sâu bệnh gây hại kịp thời, hiệu quả.

Ông Phạm Tiến Lâm - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: “Vụ đông xuân năm nay, Mù Cang Chải được mùa, năng suất trung bình đạt 51,45 tạ/ha, tổng sản lượng đạt 6.199,5 tấn”.

Vụ lúa đông xuân thu hoạch đúng tiến độ, đạt năng suất cao nhất từ trước đến nay đã động viên nông dân Mù Cang Chải đẩy nhanh sản xuất vụ lúa mùa. Diện tích đông xuân thu hoạch đến đâu đã được chuyển sang sản xuất vụ mùa tới đó và huyện phấn đấu đến hết trung tuần tháng 7 sẽ gieo cấy xong diện tích lúa mùa.

Văn Thông