Theo số liệu của Cục Thống kê tỉnh, năng suất lúa ước đạt 53,71 tạ/ha, mặc dù đạt kế hoạch đề ra nhưng giảm so với cùng kỳ 0,21 tạ/ha, sản lượng thóc 102.244,4 tấn, tăng gần 5 tấn so với kế hoạch.

Vụ xuân năm nay, nông dân trong tỉnh gặp khó khăn lớn về thời tiết. Ngay sau giai đoạn nắng ấm thuận lợi cho gieo mạ và gieo cấy trà lúa 1 thì đến tháng 2, đợt rét đậm, rét hại kéo dài đã làm gần 1.900ha lúa bị ảnh hưởng. Trong đó, diện tích bị thiệt hại từ 30% - 70% là 709,6ha, diện tích bị thiệt hại trên 70% là 1.188,6ha.

 Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo kịp thời và quyết liệt của cơ quan chuyên môn, sự vào cuộc của các cấp chính quyền địa phương và sự chủ động của người dân nên toàn bộ diện tích bị ảnh hưởng đã được khắc phục kịp thời bằng các giống lúa ngắn ngày, làm mạ khay, mạ sân. Khó khăn chưa dừng lại ở đó, từ tháng 2 đến tháng 4, tại các huyện: Yên Bình, Trấn Yên, Văn Yên, Lục Yên và thành phố Yên Bái thời tiết âm u, hiện tượng nồm ẩm kéo dài, hầu như không có nắng, số giờ nắng chỉ đạt trên 10 giờ/tháng đã làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây lúa. Đặc biệt, thiếu ánh sáng không những làm cho cây lúa đẻ nhánh kém mà còn ảnh hưởng tới thời gian phân hóa đòng, lúa trỗ chậm hơn so với trung bình từ 10 - 15 ngày, gây ra hiện tượng số hạt/bông thấp, bông ngắn.

Mặt khác, trà lúa trỗ vào thời điểm sau ngày 10/5 lại gặp nắng nóng, nhiệt độ cao nên gây lép. Điều này đã làm ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng lúa. Để đối phó với hiện tượng thời tiết xấu và có những chỉ đạo kịp thời tại cơ sở, năm nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Khí tượng Thủy văn thường xuyên, kịp thời cung cấp các bản tin dự báo, cảnh báo về thời tiết xấu để ban hành các văn bản chỉ đạo. Trong vụ, đã cập nhật 15 bản tin dự báo, cảnh báo thời tiết.

Thời tiết bất lợi cũng là điều kiện cho nhiều loại sâu bệnh phát sinh, bệnh đạo ôn, khô vằn tăng hơn so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, từ các cán bộ nông nghiệp cho đến người dân đều bám đồng, bám ruộng, phát hiện sâu bệnh và phòng trừ kịp thời nên toàn tỉnh không có dịch bệnh lớn xảy ra trong suốt mùa vụ.

Vượt qua khó khăn của thời tiết cùng với sự nỗ lực, quyết tâm cao của chính quyền các ban, ngành từ tỉnh đến cơ sở, nhất là vai trò của ngành nông nghiệp trong chỉ đạo thực hiện các biện pháp kỹ thuật thâm canh năng suất, vụ xuân năm nay tuy chỉ đạt kế hoạch với năng suất 53,7 tạ/ha nhưng đó là thành quả của bà con nông dân cũng như cán bộ nông nghiệp và chính quyền địa phương các cấp.

Là một trong những huyện chịu ảnh hưởng của biến đổi khí  hậu nhưng ngay từ đầu vụ, Lục Yên đã làm tốt công tác tuyên truyền, huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành, đặc biệt là cấp chính quyền cơ sở, thôn bản; đảm bảo cấy đúng khung lịch thời vụ; 100% mạ gieo được che phủ ni lông. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, đầu vụ thời tiết rét đậm rét hại khiến cho 370ha lúa bị chết nhưng nhờ sự chủ động của người dân thay thế các giống ngắn ngày, làm mạ khay, mạ sân nên đã xử lý kịp thời diện tích lúa chết rét.

Ông Hoàng Văn Số - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lục Yên cho biết: "Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của huyện, áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật, người dân chủ động, không trông chờ ỷ lại nên đã được bù đắp bằng một mùa vụ bội thu, năng suất bình quân đạt 56,2 tạ/ha, tăng 0,2 tạ/ha so với vụ đông xuân năm ngoái. Một số địa phương có năng suất vượt trội như Mường Lai, Liễu Đô đạt 57 - 60 tạ/ha". Mặc dù thời tiết gây ảnh hưởng xấu tới sản xuất của các huyện phía đông và thành phố Yên Bái nhưng tại các huyện, thị phía tây lại được mùa lớn với năng suất cao nhất từ trước đến nay. Huyện vùng cao Mù Cang Chải là một điển hình với năng suất đạt 53 tạ/ha.

Ông Phạm Tiến Lâm - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện phấn khởi cho biết: “Vụ xuân năm nay, cùng với thời tiết thuận lợi, người dân đã có ý thức hơn trong sản xuất, biết áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào canh tác nên được bù đắp bằng một mùa vụ bội thu. Đặc biệt, 200ha lúa cấy sớm ở hai xã Nậm Có và Cao Phạ năng suất đạt 53,7 tạ/ha”.

Vựa lúa Mường Lò cũng có một mùa vàng bội thu, năng suất cao, ước đạt 65 - 68 tạ/ha, cao hơn năm trước 3,5 tạ/ha. Đặc biệt, đây còn được coi là vụ sản xuất sạch nhất, hạn chế được lượng thuốc bảo vệ ở mức thấp nhất. Đối với các giống lúa, thị xã Nghĩa Lộ đề nghị các xã, phường, đơn vị cung ứng khuyến cáo nhân dân mua các loại giống nguyên chủng, hạn chế sử dụng giống xác nhận, giống ở các cửa hàng không rõ nguồn gốc để đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm.

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Yên Bái là một trong những tỉnh có năng suất thấp so với khu vực. Nhưng đối với nông dân Yên Bái, khi phải đối mặt với những khó khăn về thời tiết như vậy thì vụ đông xuân này vẫn được đánh giá là thành công, đặc biệt về diện tích và sản lượng. Một mùa vụ mới lại bắt đầu, nhà nông tấp nập ra đồng với hy vọng, tất cả những cố gắng sẽ được bù đắp bằng những mùa vụ bội thu.

 Hồng Duyên