BĐKH đã dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến nông nghiệp. Tại Yên Bái, các hiện tượng như nắng nóng kéo dài, lượng mưa không đều và thiên tai như lũ lụt, hạn hán ngày càng trở nên phổ biến. Theo số liệu từ các cơ quan khí tượng, nhiệt độ trung bình ở Yên Bái đã tăng khoảng 1-1,5 độ C trong 30 năm qua, trong khi đó, lượng mưa lại có sự biến động lớn, gây khó khăn cho việc dự đoán thời tiết.
Sự biến đổi này ảnh hưởng nghiêm trọng đến mùa vụ và năng suất cây trồng. Nhiều loại cây trồng truyền thống như lúa, ngô và các loại rau màu đang bị giảm năng suất do điều kiện thời tiết bất lợi. Đặc biệt, cơn bão số 3 xảy ra vào tháng 9 năm 2024 đã gây thiệt hại nặng nề ước tính lên đến hàng nghìn tỷ đồng, với hàng nghìn héc-ta cây trồng bị ngập úng và mất trắng. Nhiều hộ nông dân đã phải đối mặt với tình trạng trắng tay, không còn nguồn thu nhập để trang trải cuộc sống.
Trước những thách thức trên, Yên Bái đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm xây dựng nền nông nghiệp bền vững, thích ứng với BĐKH. Đầu tiên phải kể đến việc chuyển từ trồng trọt truyền thống sang nông nghiệp hữu cơ, công nghệ cao. Các doanh nghiệp và hợp tác xã tại Yên Bái đang tích cực đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ, áp dụng khoa học - công nghệ để tăng hiệu quả sản xuất và giảm thiểu tác động tiêu cực từ môi trường.
Việc sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm, phân bón hữu cơ và công nghệ giám sát canh tác giúp giảm thiểu tài nguyên lãng phí và tăng năng suất. Điển hình như sản xuất quế hữu cơ tại huyện Văn Yên, Trấn Yên. Trước đây, quế được trồng theo phương pháp truyền thống, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.
Tuy nhiên, nhận thấy nhu cầu thị trường về sản phẩm sạch, an toàn, nhiều hộ dân và doanh nghiệp đã chuyển sang sản xuất quế theo quy trình hữu cơ. Việc chuyển đổi này giúp sản phẩm quế Yên Bái thâm nhập các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, với giá trị gia tăng cao gấp 1,5 - 2 lần so với phương pháp truyền thống.
Bên cạnh đó, chăn nuôi cũng được phát triển theo quy mô tập trung, bền vững. Nhiều trang trại chăn nuôi quy mô lớn với quy trình hiện đại, áp dụng công nghệ sinh học giúp giảm khí thải và bảo vệ môi trường đã và đang được triển khai, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Điển hình như trang trại chăn nuôi lợn công nghệ cao của Doanh nghiệp Hòa Phát tại xã Lương Thịnh, huyện Trấn Yên, với quy mô trên 1.500 con lợn nái và hơn 10.000 con lợn thịt mỗi lứa.
Trang trại áp dụng công nghệ cao trong quản lý và chăm sóc đàn lợn, đảm bảo hiệu quả sản xuất và an toàn sinh học. Việc chăn nuôi tập trung giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và bảo vệ môi trường. Hay Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp MQ, huyện Trấn Yên đã phát triển cơ sở chăn nuôi gà tập trung trên diện tích gần 2ha, với quy mô nuôi 45.000 con mỗi lứa. Ngoài ra, Hợp tác xã còn liên kết với 70 hộ chăn nuôi gia cầm tập trung, cung cấp con giống, thức ăn và tiêu thụ sản phẩm cho các hộ chăn nuôi trong khu vực. Mô hình này tạo ra chuỗi giá trị khép kín, nâng cao thu nhập cho người dân và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Những mô hình chăn nuôi tập trung và bền vững như trên không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, hiệu quả. Ngoài ra, hiện nay, nhiều địa phương đang áp dụng mô hình nông - lâm kết hợp, trong đó trồng rừng gắn liền với chăn nuôi và trồng cây dược liệu. Các loại cây như quế, giáng hương và dược liệu đang được khuyến khích phát triển nhờ khả năng chịu được thời tiết khắc nghiệt và có giá trị kinh tế cao.
Nhờ những thay đổi trong cơ cấu nông nghiệp, nông dân Yên Bái đang từng bước thích ứng với BĐKH, đảm bảo thu nhập và bảo vệ tài nguyên. Nhờ đó, nông nghiệp Yên Bái thời gian qua có sự tăng trưởng nông nghiệp ổn định. Tuy đối mặt với thiên tai và biến đổi khí hậu nhưng Yên Bái đã duy trì tốc độ tăng trưởng nông nghiệp ấn tượng.
Yên Bái cũng đã hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung cho các sản phẩm nông, lâm nghiệp chủ lực, bao gồm: gần 78.000 ha quế, trên 6.600 ha tre măng Bát độ, gần 10.000 ha sơn tra. Năm 2024, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp tỉnh đạt 3,56%, đứng thứ 5/14 tỉnh trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ 24/63 tỉnh, thành phố cả nước. Cơ cấu nông, lâm nghiệp và thủy sản ước đạt 21,62% trong cơ cấu GRDP của tỉnh.
Các chỉ tiêu chủ yếu của ngành nông nghiệp đều cơ bản hoàn thành và hoàn thành vượt kế hoạch đề ra: sản lượng thịt hơi xuất chuồng ước đạt trên 81.000 tấn, bằng 108,5% kế hoạch và 107,9% so với cùng kỳ; sản lượng thủy sản ước đạt 14.605 tấn, bằng 100% kế hoạch và 101,9% so với cùng kỳ; trồng rừng đạt trên 15.800 ha, bằng 105,4% kế hoạch và 98,4% so cùng kỳ; tỷ lệ che phủ rừng giữ ổn định ở mức 63%. Đặc biệt, trên 20.000 ha sản xuất các sản phẩm chủ lực đạt giá trị từ 250-300 triệu đồng/ha/năm.
Giá trị sản phẩm thu được trên 1 ha diện tích mặt nước nuôi trồng thủy sản bình quân đạt 200 triệu đồng, gấp gần 2 lần so với năm 2015. Cùng với hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung cho các sản phẩm nông, lâm nghiệp chủ lực, tỉnh đã đầu tư vào khoa học và công nghệ trong trồng trọt và chăn nuôi; đồng thời, xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững. Những thay đổi trên đã giúp Yên Bái nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập cho người dân và thích ứng tốt hơn với BĐKH.
BĐKH là thách thức lớn đối với nông nghiệp Yên Bái nhưng cũng là cơ hội để chuyển đổi và phát triển theo hướng bền vững. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của cộng đồng và sự hỗ trợ của các tổ chức, Yên Bái có thể xây dựng nền nông nghiệp thích ứng, mang lại lợi ích thiết thực cho nông dân và cộng đồng. Hơn nữa, việc khôi phục sản xuất sau những thiệt hại từ thiên tai, như bão số 3, không chỉ giúp Yên Bái tái thiết nền nông nghiệp mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
Năm 2024, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp tỉnh đạt 3,56%, đứng thứ 5/14 tỉnh trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ 24/63 tỉnh, thành phố cả nước. Cơ cấu nông, lâm nghiệp và thủy sản ước đạt 21,62% trong cơ cấu GRDP của tỉnh. Các chỉ tiêu chủ yếu của ngành nông nghiệp đều cơ bản hoàn thành và hoàn thành vượt kế hoạch đề ra. Đặc biệt, trên 20.000 ha sản xuất các sản phẩm chủ lực đạt giá trị từ 250 - 300 triệu đồng/ha/năm.
|
Hùng Cường
