YênBái - Dòng vốn đầu tư công được ví như "mạch máu" của nền kinh tế, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng và kiến tạo tương lai phát triển. Tuy nhiên, Yên Bái đang gặp những khó khăn nhất định: kết thúc quý đầu tiên năm 2025, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công mới đạt 9,3% kế hoạch. "Điểm nghẽn" này nằm ở đâu và đâu là giải pháp để khơi thông dòng vốn, tạo động lực bứt phá cho tỉnh?

Dự án Trung tâm hội nghị tỉnh Yên Bái đang được đẩy nhanh tiến độ thi công.

>> Yên Bái quyết tâm hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công

>> Yên Bái đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm

Những con số thống kê chi tiết cho thấy một bức tranh chưa mấy sáng sủa về tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh. Tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao là 4.257,364 tỷ đồng, một nguồn lực không hề nhỏ. Với tinh thần chủ động, Yên Bái đã nâng mức kế hoạch lên đến 5.445,842 tỷ  đồng, trong đó vốn ngân sách địa phương chiếm tỷ trọng lớn (2.927,588 tỷ đồng). Tuy nhiên, quyết tâm này đang gặp phải những trở ngại ngay từ khâu phân bổ, khi vẫn còn 13,4% kế hoạch vốn tỉnh giao (tương đương 731,037 tỷ đồng) chưa được "rót" đến các dự án cụ thể. 

Lý do được đưa ra là thủ tục đầu tư chưa hoàn thiện, thiếu hụt nguồn thu hoặc đang chờ đợi các quy định mới. Sự chậm trễ này không chỉ làm giảm hiệu quả sử dụng vốn mà còn tạo ra môi trường đầu tư thiếu ổn định, tác động tiêu cực đến tiến độ và chất lượng các công trình, dự án. Phân tích sâu hơn về tỷ lệ giải ngân 9,3% cho thấy sự khác biệt đáng chú ý giữa các nguồn vốn. Vốn ngân sách trung ương (vốn trong nước) chỉ đạt tỷ lệ giải ngân 4,4%, một con số cần đặc biệt lưu tâm trong bối cảnh nhu cầu phát triển hạ tầng cấp thiết của tỉnh. Ngược lại, vốn ngân sách trung ương dành cho các chương trình mục tiêu quốc gia đạt tỷ lệ giải ngân ấn tượng 20,8%, cho thấy hiệu quả của việc tập trung nguồn lực và cơ chế quản lý chặt chẽ. 

Các nguồn vốn khác như ODA (5,4%), vốn dự phòng ngân sách trung ương (1,3%) và vốn đầu tư phát triển ngân sách địa phương (12,6%) đang được tỉnh nỗ lực đẩy nhanh tiến độ. Đáng chú ý, tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp ngân sách cấp tỉnh còn rất thấp (3,7%), đòi hỏi phải khẩn trương rà soát và nâng cao hiệu quả quản lý chi tiêu thường xuyên. Vậy, đâu là nguyên nhân sâu xa của tình trạng trì trệ này? 

Bên cạnh những yếu tố khách quan như thời tiết bất lợi, khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng do mật độ dân cư và chính sách bồi thường chưa thực sự hiệu quả, thì các yếu tố chủ quan mới là những vấn đề cần đặc biệt chú trọng. Năng lực của một bộ phận tư vấn còn hạn chế, sự quyết liệt và tinh thần trách nhiệm của một số chủ đầu tư chưa cao, công tác kiểm tra, thanh tra vẫn còn hình thức và chưa đủ tính răn đe. Đặc biệt, sự thay đổi của Luật Đất đai năm 2024 và các quy định mới về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã tạo ra những thách thức không nhỏ cho công tác giải phóng mặt bằng, vốn luôn là "điểm nghẽn" cố hữu của nhiều dự án đầu tư công. 

Sự chậm trễ trong giải ngân vốn không chỉ là một bài toán về tiến độ, mà còn là một "phép thử" nghiêm khắc đối với năng lực quản trị và khát vọng phát triển của Yên Bái. Nó gây ra những hệ lụy đa chiều, từ việc làm chậm tiến độ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, gây lãng phí nguồn lực tài chính quốc gia, giảm hiệu quả đầu tư, đến việc đánh mất lợi thế cạnh tranh. Các dự án trọng điểm như đường nối các quốc lộ với cao tốc Nội Bài - Lào Cai, dự án phát triển đô thị động lực... rất cần nguồn vốn, và mỗi ngày chậm trễ là một ngày Yên Bái bỏ lỡ cơ hội hòa nhịp vào sự phát triển chung của cả nước.

Để khơi thông dòng vốn đầu tư công, Yên Bái cần một cuộc "cách mạng" thực sự trong tư duy và hành động. Không thể tiếp tục duy trì cách làm cũ, cần có những giải pháp mang tính đột phá, tập trung vào việc nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện. 

Thứ nhất, sự vào cuộc quyết liệt và đồng bộ của cả hệ thống chính trị là then chốt. Lãnh đạo tỉnh cần thể hiện vai trò tiên phong, kiến tạo, tăng cường chỉ đạo, điều hành sâu sát, cụ thể và hiệu quả. 

Thứ hai, xây dựng cơ chế trách nhiệm rõ ràng, minh bạch. Cần kết hợp khen thưởng kịp thời cho các đơn vị làm tốt và kỷ luật nghiêm minh đối với những đơn vị trì trệ. Công tác kiểm tra, thanh tra cần được thực hiện thường xuyên, thực chất, không có vùng cấm. 

Thứ ba, tập trung tháo gỡ "điểm nghẽn" thủ tục hành chính. Rà soát, cắt giảm các thủ tục rườm rà, chồng chéo, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để đơn giản hóa quy trình, xây dựng chính quyền điện tử thực chất, tạo môi trường thuận lợi nhất cho các chủ đầu tư và đơn vị thi công. 

Bí thư Tỉnh ủy Trần Huy Tuấn kiểm tra bản vẽ thiết kế thi công Dự án Trụ sở Tỉnh ủy và các Ban Đảng tỉnh Yên Bái

Thứ tư, nâng cao năng lực toàn diện của các chủ thể tham gia vào quá trình đầu tư công. Từ đơn vị tư vấn, chủ đầu tư đến nhà thầu, cần được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý dự án. Xây dựng cơ chế lựa chọn nhà thầu minh bạch, công bằng, loại bỏ những nhà thầu yếu kém. 

Thứ năm, tăng cường phối hợp liên ngành, liên địa phương. Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả, giải quyết kịp thời các vướng mắc phát sinh, tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm. 

Cuối cùng, đảm bảo tính công khai, minh bạch trong toàn bộ quá trình đầu tư công. Từ khâu lập kế hoạch, phân bổ vốn đến triển khai, giải ngân và nghiệm thu, tạo điều kiện cho người dân và các tổ chức xã hội tham gia giám sát. 

Đặc biệt, cần xác định công tác giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Cần có những giải pháp căn cơ, đồng bộ, từ tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận trong nhân dân đến xây dựng chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư hợp lý, công bằng, thỏa đáng, giải quyết dứt điểm các khiếu nại, tố cáo.

Giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là nhiệm vụ kinh tế mà còn là bài toán chính trị, thước đo năng lực quản trị và quyết tâm phát triển của Yên Bái. Để khơi thông dòng chảy này, cần một sự chuyển đổi mạnh mẽ từ "tư duy nhiệm vụ" sang "tư duy kết quả", từ "hành động thụ động" sang "hành động chủ động và sáng tạo". Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của nhân dân và tinh thần trách nhiệm cao của mỗi cán bộ, công chức, viên chức, Yên Bái hoàn toàn có khả năng vượt qua thách thức, biến dòng vốn đầu tư công thành động lực mạnh mẽ, kiến tạo tương lai phát triển bền vững và thịnh vượng cho tỉnh nhà.

Thanh Phúc

Tags Yên Bái vốn đầu tư công kinh tế tăng trưởng