Chúng tôi về Làng Bang vào những ngày đầu tháng Năm. Con đường đất ngoằn ngoèo, hết "dốc đứng” lại "dốc ngồi” dài gần hai chục cây số từ trung tâm xã vào thôn khiến xe máy của chúng tôi luôn phải cài số 1.
Anh Lý Văn Thắng - cán bộ khuyến nông xã cùng đi thông tin nhanh: Làng Bang là nơi sinh sống của các hộ đồng bào dân tộc Dao. Địa hình hiểm trở, việc đi lại, giao thương phát triển kinh tế của người dân gặp rất nhiều khó khăn. Thấu hiểu, sẻ chia khó khăn với người dân nơi đây, Cục Hải quan Việt Nam cùng các đơn vị trực thuộc đã tiến hành hỗ trợ làm đường bê tông, riêng khu vực trung tâm thôn với chiều dài 1km.
Nghỉ chân ở đỉnh dốc cao, chỉ tay về phía rừng cây trước mặt - nơi có hàng chục ống dẫn nước từ khe núi về ao nuôi, anh Lý Văn Thắng hồ hởi: "Trước kia, người dân Làng Bang phải nhận tiền ủng hộ của người khác. Bây giờ, chúng tôi không những thoát được nghèo đói mà còn đóng góp ủng hộ đồng bào ở những vùng thiên tai, khó khăn. Những năm qua, có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của chính quyền các cấp, sự nỗ lực không ngừng của nhân dân địa phương, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào Dao ở Làng Bang không ngừng cải thiện, nâng cao. Ngoài việc thoát nghèo từ cây quế, nhiều hộ dân nơi đây đã đầu tư cả trăm triệu đồng nuôi cá tầm thương phẩm, có hộ thu lãi cả nửa tỷ đồng mỗi năm”.
Chị Nguyễn Thị Lân cùng gia đình đang bận rộn với công việc chăm sóc đàn cá nước lạnh. Để khay thức ăn cho cá giống lên thành bể, chị vui vẻ nói: "Khi lập nghiệp ở Làng Bang, nhận thấy địa phương có lợi thế nuôi cá nước lạnh, sau khi tìm hiểu các mô hình nuôi cá tầm từ các trang trại lớn ở Sa Pa (Lào Cai) và Sơn La vào năm 2022, tôi bắt đầu xây dựng bể để nuôi cá tầm thương phẩm và cá giống ở đây”.
Theo chị Lân, để nuôi được cá tầm, nguồn nước là yếu tố quan trọng nhất. Qua theo dõi, nhiệt độ nước để cá sinh trưởng và phát triển tốt là từ 18 - 21oC, trong nước cần có độ pH phù hợp. Cá tầm ưa nước chảy nhẹ giúp cung cấp đủ oxy để hô hấp. Đặc biệt, dòng chảy liên tục sẽ cuốn trôi chất thải, thức ăn thừa và ngăn ngừa tích tụ các chất bẩn, nhờ đó giảm nguy cơ ô nhiễm nước và hạn chế dịch bệnh.
Song song với nuôi cá tầm thương phẩm, chị Lân còn học hỏi thêm kinh nghiệm nuôi cá giống. Điều này vừa giúp gia đình chị có cá nuôi vừa cung cấp con giống cho các hộ dân khác nhằm giảm chi phí mua con giống, mặt khác tạo thêm thu nhập.
Đặc biệt, cá tầm là loại cá nuôi "khó tính”. Trong giai đoạn vừa nở từ trứng (thường từ 5 - 7 ngày tuổi), cá rất nhạy cảm, dễ chết. Để đảm bảo tỷ lệ sống cao, người nuôi cần thường xuyên theo dõi chất lượng nước và điều chỉnh chế độ ăn để cá phát triển tốt. Sau khoảng 45 ngày thành cá giống có chiều dài 7 - 10 cm, có thể chuyển cá sang ao nuôi hoặc bể lớn hơn để tiếp tục chăm sóc…
Hiện nay, gia đình chị Lân nuôi khoảng 4 - 5 vạn con, sản lượng thu về từ 100 - 120 tấn cá thịt/năm. Sau một năm chăm sóc, trung bình mỗi con sẽ có trọng lượng từ 2,5 - 3 kg, giá bán dao động từ 180.000 đồng đến 220.000 đồng/kg. Ngoài ra, cá tầm giống nuôi từ 70 - 80 vạn con. Trung bình mỗi năm, gia đình chị thu về hàng tỷ đồng.
Người dân xã Đại Sơn đã thành công trong nuôi cá tầm.
Nhận thấy nuôi cá tầm mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhiều hộ gia đình trong thôn cũng đã đào ao, dẫn nước, chủ động mua con giống, học hỏi kỹ thuật chăm sóc từ chị Lân. Nhờ đó, nhiều hộ gia đình có thu nhập ổn định, cải thiện cuộc sống. Anh Lý Láo Tả, thôn Làng Bang là một trong số đó.
Bằng những nỗ lực của bản thân và sự giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ vốn phát triển sản xuất, kinh doanh, anh Tả đã tham gia mô hình nuôi cá nước lạnh mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Anh liên tục học hỏi kỹ thuật chăm sóc, cách xử lý khi cá bị bệnh để đảm bảo tỷ lệ sống. Đến nay, đàn cá của gia đình sinh trưởng và phát triển tốt, mang lại thu nhập ổn định. Để quảng bá thương hiệu cá nước lạnh của gia đình đến người tiêu dùng, anh Tả thường xuyên chụp ảnh đăng lên mạng hội nhóm Zalo, Facebook, đặc biệt là các nhóm chợ cá trên mạng xã hội. Nhờ cách làm này, nhiều thương lái trong và ngoài huyện đã đặt hàng thu mua.
Đồng thời, anh Tả còn mua thêm ô tô tải để vận chuyển cá giống, cá thịt cho khách có nhu cầu… Thời gian tới, anh Tả dự định sẽ thành lập hợp tác xã để liên kết người dân trong thôn và trong xã chia sẻ kinh nghiệm trong việc nuôi cá và tìm đầu ra ổn định.
Đặc biệt, anh còn ấp ủ ý tưởng xây dựng hệ thống tuần hoàn nuôi cá nước lạnh, bởi khí hậu ngày càng nóng, nguồn nước sử dụng nuôi cá đang ngày càng hạn hẹp đi. Đây sẽ là mô hình tiết kiệm nước, trong quá trình nuôi, nước được xử lý sạch và tái sử dụng lại mà không cần thải ra ngoài môi trường…
Chủ tịch UBND xã Đại Sơn - Lê Hoàn cho biết: "Bước đầu cho thấy, nuôi cá tầm giúp bà con nâng cao thu nhập cải thiện đời sống. Thời gian tới, xã tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ rừng và nguồn nước, tạo điều kiện thuận lợi để các hộ nuôi cá phát triển kinh tế”.
Với gần 80% số người dân có thu nhập chính từ sản xuất nông nghiệp, những năm qua, huyện Văn Yên đã quy hoạch vùng sản xuất cụ thể dựa trên điều kiện khí hậu thổ nhưỡng như: vùng trồng sắn, vùng trồng quế, vùng trồng dâu nuôi tằm, vùng trồng lúa chất lượng cao và nuôi thủy sản tập trung.
Ông Phạm Trung Kiên - Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên cho biết: "Đến nay, trên địa bàn huyện có 15 cơ sở nuôi cá tầm và thu về hàng chục tỷ đồng/năm. Tuy nhiên, việc nuôi cá nước lạnh còn gặp một số khó khăn như nguồn nước phải đảm bảo sạch nên việc tạo mặt bằng còn hạn chế bởi ở những khu vực đầu nguồn lại thuộc rừng đặc dụng hoặc khu vực bảo tồn thiên nhiên. Cá tầm là đối tượng vật nuôi đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật cao và kinh nghiệm sâu nên người chăn nuôi phải thường xuyên học hỏi kinh nghiệm”.
Hy vọng rằng, thời gian tới, trên địa bàn Văn Yên sẽ hình thành các liên kết trong nuôi và chế biến cá nước lạnh để người dân có đầu ra ổn định, yên tâm phát triển nghề nuôi cá đặc sản này.
Cá tầm có nguồn gốc tại các vùng nước châu Âu, châu Á, Bắc Mỹ và nổi tiếng nhất là ở Nga. Loài cá này được xem là "loài cá của nữ hoàng" bởi giàu chất dinh dưỡng. Thịt cá rất thơm và dai, đặc biệt rất tốt cho phụ nữ mang thai, trẻ em và người già.
|
Quang Thiều
