Theo số liệu thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, toàn tỉnh hiện có 362 công trình nước sạch tập trung. Đa phần trong số này là các công trình cấp nước tự chảy, khai thác nguồn từ khe, suối tự nhiên. Về mô hình quản lý, chỉ có 6 công trình do đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp tư nhân quản lý, phần lớn công trình nhỏ còn lại được giao cho các địa phương trực tiếp vận hành.
Đến hết năm 2024, tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh trên toàn tỉnh đạt 96%. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn quốc gia mới chỉ 17%. Năm 2025, Yên Bái phấn đấu nâng tỷ lệ nước hợp vệ sinh lên 98% và nước sạch đạt quy chuẩn đạt 20%.
Trong những năm qua, nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội, thông qua Quyết định số 62 của Thủ tướng Chính phủ, đã trở thành điểm tựa cho nhiều hộ dân tiếp cận với các công trình nước sạch cá nhân. Mỗi hộ dân được vay tối đa 10 triệu đồng cho một công trình, 20 triệu đồng cho 2 công trình nước sạch và vệ sinh.
Công trình nước sạch tại xã Đông An, huyện Văn Yên được quan tâm bảo dưỡng, sửa chữa tốt đáp ứng nhu cầu cung cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho người dân
Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có gần 113.000 công trình cấp nước hộ gia đình, trong đó giếng đào, giếng khoan chiếm khoảng 80%, còn lại là các loại téc, bể chứa. Chương trình này đã góp phần thiết thực bảo đảm sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và là một điểm sáng trong thực hiện tiêu chí môi trường trong thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.
Trong năm 2025, Ngân hàng Chính sách xã hội dự kiến sẽ tiếp tục hỗ trợ khoảng 2.300 hộ dân trong tỉnh vay vốn để xây dựng các công trình nhỏ lẻ và lắp đặt thiết bị lọc nước hộ gia đình. Đây là giải pháp quan trọng góp phần hiện thực hóa mục tiêu tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch đạt quy chuẩn đã đề ra.
Ngoài ra, đặc thù địa hình vùng cao, dân cư không tập trung khiến chi phí lớn khi đầu tư xây dựng các công trình cấp nước phân tán, hiệu quả đầu tư không cao. Công tác quản lý, vận hành và khai thác cũng vì thế mà gặp nhiều trở ngại, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, nhất là lũ quét và sạt lở đất, gây hư hỏng công trình và gián đoạn nguồn cung nước sinh hoạt.
Trong thời gian tới, tỉnh Yên Bái tiếp tục duy trì hoạt động ổn định các công trình cấp nước hiện có; lồng ghép các chương trình, dự án đầu tư xây dựng nâng cấp, sửa chữa, xây mới các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung phù hợp với nguồn nước cấp và quy mô dân số. Đồng thời, vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ, sử dụng nguồn nước an toàn, tiết kiệm và bền vững. Khuyến khích người dân trồng cây, gây rừng tạo nguồn sinh thủy, tránh những tác động làm ô nhiễm và cạn kiệt nguồn nước từ hoạt động sản xuất.
Mạnh Cường