Theo Quyết định 497 nông dân được vay vốn không lãi suất để mua máy móc, thiết bị cơ khí, phương tiện phục vụ sản xuất, chế biến nông nghiệp và mua máy vi tính với thời gian hỗ trợ trong vòng 24 tháng. Đối với nguồn vốn vay để mua vật liệu xây dựng các loại để làm nhà ở, thời gian vay là 12 tháng và được hỗ trợ 4% lãi suất vay. Quyết định 497 không chỉ bảo đảm cho nông nghiệp phát triển mà bảo đảm an sinh xã hội với phần đông dân số là nông dân. Cho đến thời điểm đầu tháng 7, huyện Văn Chấn mới chỉ có một hộ nông dân được vay vốn theo Quyết định 497 với số tiền 15 triệu đồng. Vốn rót cho “tam nông” không phải là nhỏ, nhu cầu vay cũng rất lớn nhưng để vay được nguồn vốn này lại rất phức tạp.

Xã Phù Nham (huyện Văn Chấn) là một trong những xã trọng điểm sản xuất lúa hàng hóa và chăn nuôi nhưng đến nay cũng chỉ có một vài hộ dân biết được thông tin này. Ông Trần Minh - người đã hơn 20 năm làm Chủ tịch Hội Nông dân xã Phù Nham, nhiều năm làm chủ nhiệm HTX cho biết, chủ trương này cũng được biết qua ti vi đài báo, nhưng theo ông thì nhiều hộ nông dân ở vùng sâu không biết được chính sách này. Trong thời gian qua, người chăn nuôi đa số đều “khát vốn” nhưng nhìn chung thủ tục vay vốn còn rườm rà, nên nhiều nông dân khó tiếp cận được với nguồn vốn.

Ông Quách Văn Nguyện, thôn Bản Chanh xã Phù Nham cho biết: “Gia đình rất muốn vay vốn để phát triển chăn nuôi nhưng không thể vay được vốn ngân hàng, còn vay vốn ngoài thì lãi suất quá cao, cố vay làm là lỗ. Nhà tôi có đủ điều kiện như tài sản thế chấp và trình được cả phương án kinh doanh cụ thể, nhưng thủ tục vay cần rất nhiều giấy tờ, lại không có mẫu cụ thể. Tôi đã làm thủ tục hai lần nhưng đều bị trả lại nên đành bỏ cuộc giữa chừng”.

Ông Trần Minh cho biết thêm: cách đây vài tháng ông làm thủ tục vay vốn để phát triển chăn nuôi, nhưng cũng phải 20 ngày sau mới nhận được tiền. Cùng với đó, Ngân hàng cho vay theo chu kỳ sản xuất 4 tháng phải trả lại vốn, nếu không đúng theo hạn thì sẽ không được hỗ trợ lãi suất! Nhưng với chu kỳ sản xuất ngắn như vậy, người chăn nuôi khó hoàn được vốn vay vì 4 tháng không thể xuất được lợn. Người chăn nuôi không thể nuôi lợn cùng một lứa được nên không thể xuất chuồng cùng 1 lúc 80 – 100 con lợn, trong khi đó tiền ngân hàng bắt buộc phải trả. Vì vậy, có những lúc giá lợn hơi xuống rất thấp nhưng người chăn nuôi vẫn phải xuất chuồng để trả vốn cho ngân hàng.

Ông Hoàng Xuân Quang – Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Văn Chấn nói: “Huyện đã triển khai hỗ trợ vốn cho “tam nông” theo Quyết định 497, nhưng do nông dân không có nhu cầu vay vốn nên đành chịu! Bên cạnh đó, hiện có khoảng 80% nông dân đã vay ngân hàng rồi nên lấy đâu ra tiền để trả nợ cũ mà vay mới. Việc cho vay vốn tiêu dùng mua sắm ô tô, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất là việc làm thường xuyên của ngân hàng. Tuy nhiên, đủ điều kiện để vay vốn thì chủ yếu là các doanh nghiệp, các hộ sản xuất kinh doanh quy mô lớn có phương án kinh doanh khả thi có tài sản thế chấp mới tiếp cận được với nguồn vốn.

Ở Văn Chấn 80% là nông dân nghèo, muốn vay vốn nhưng ít đất sản xuất, không tài sản thế chấp nên khó tiếp cận dịch vụ cho vay tiêu dùng chưa nói đến việc mua xe máy hay xây dựng nhà cửa”. Một lý do nữa là nông dân mua máy móc thiết bị phục vụ nông nghiệp phải là hàng nội địa, nhưng có nhiều nông dân muốn mua máy ngoại rẻ tiền hơn, công năng tốt hơn, tiện lợi hơn thì lại không được hỗ trợ. Đây cũng là một hạn chế khiến nông dân chưa mạnh dạn vay vốn.

Việc cho nông dân vay vốn với lãi suất ưu đãi lúc này là cần thiết. Nông dân cũng rất cần vốn, nhất là nguồn vốn hỗ trợ lãi suất của Chính phủ. Tuy nhiên, đối tượng nông dân và thị trường nông thôn sẽ khó tiếp cận với các hợp đồng tín dụng mua sắm vì ngân hàng e ngại rủi ro cao nên ban hành các điều khoản cho vay rất chặt chẽ mà phần lớn nông dân khó đáp ứng được. Vì vậy, ngân hàng cũng cần có những điều chỉnh hợp lý hơn trong thủ tục và các điều kiện vay thì nông dân mới tiếp cận nguồn vốn và chính sách của Chính phủ dành cho nông dân.

Ngoài ra, để tạo điều kiện cho người dân được vay vốn thuận tiện hơn thì Chính phủ nên cho quỹ tín dụng nhân dân cơ sở được cho vay hỗ trợ lãi suất như các ngân hàng thương mại. Một vấn đề nữa là cần tăng cường công tác tuyên truyền để nông dân biết chủ trương này. Bởi thực tế đa số hộ nông dân, nhất là ở vùng xa, vùng cao chưa biết và hiểu về Quyết định 497.

Văn Thông