Đặc biệt, Yên Bái đã xây dựng 2 đề án để triển khai thực hiện theo Nghị định 99 của Chính phủ là: Đề án Giao đất, giao rừng và khoán bảo vệ rừng ổn định lâu dài giai đoạn 2012-2015; Đề án Phân loại, thống kê đối tượng sử dụng, cung cấp DVMTR và cơ chế quản lý, sử dụng tiền chi trả DVMTR. Đây là hai đề án quan trọng góp phần quản lý và bảo vệ rừng bền vững, nâng cao thu nhập cho người trồng, bảo vệ rừng.

Rừng đóng một vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong việc bảo vệ đất, chống xói mòn, bồi lấp sông, hồ, hấp thụ Cacbon và duy trì nguồn sinh thủy.

Như vậy, bảo vệ và phát triển rừng (BV&PTR) cũng là bảo vệ môi trường, cân bằng sinh thái phục vụ sự nghiệp phát triển bền vững của quốc gia. Tuy nhiên, để BV&PTR bền vững cần có sự vào cuộc tích cực của toàn xã hội, đặc biệt các ngành, đơn vị có liên quan phải chi trả DVMTR. Đến nay, tỉnh đã thành lập Quỹ BV&PTR, xác định được các đối tượng sử dụng DVMTR, đối tượng cung ứng DVMTR.

Thống kê cụ thể, Yên Bái có 22 chủ rừng là tổ chức doanh nghiệp; 24.309 chủ rừng là cộng đồng dân cư, các nhóm hộ và gia đình, cá nhân và 8 chủ rừng là UBND huyện đang quản lý những diện tích rừng chưa giao chủ quản lý cụ thể. Tỉnh cũng thống kê, rà soát 250.093 ha rừng (160.580 ha rừng tự nhiên, 89.513 ha rừng trồng) nằm trong lưu vực sông Đà, sông Hồng và sông Chảy. Trong đó: tổ chức doanh nghiệp quản lý 114.528 ha, cộng đồng dân cư, nhóm hộ quản lý 45.477 ha, UBND các huyện quản lý trên 90 ngàn ha.

Tuy mới được thành lập chưa lâu nhưng Quỹ BV&PTR tỉnh đã khẩn trương thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, nhất là việc thương thảo ký kết hợp đồng ủy thác với các đơn vị sử dụng DVMTR. Đã ký hợp đồng ủy thác với Nhà máy Thủy điện Hưng Khánh, Nhà máy Thủy điện Nậm Tục và Công ty TNHH một thành viên Cấp thoát nước Nghĩa Lộ.

Quỹ đang thương thảo với các đơn vị sử dụng DVMTR nhưng vẫn chưa ký kết hợp đồng do các doanh nghiệp thủy điện chưa lấy được ý kiến chấp thuận của hội đồng quản trị. Đối với các đơn vị kinh doanh nước sinh hoạt thì lại cho rằng số tiền phải chi trả cho năm 2011 đã thực hiện xong quyết toán, báo cáo tài chính do vậy không xác định được nguồn chi trả; giá bán nước năm 2011, 2012 chưa được kết cấu tiền DVMTR.

Hiện các đơn vị đang xây dựng giá nước mới theo Thông tư 88/2012/TT-BTC ngày 28/5/2012 của Bộ Tài chính trình HĐND thông qua, trên cơ sở đó mới xác định được tiền chi trả DVMTR trong giá bán nước sinh hoạt làm cơ sở nộp tiền DVMTR...

Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 24, Nghị định 99/2010/NĐ-CP thì chính sách chi trả DVMTR có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2011. Như vậy, các đơn vị thuộc đối tượng sử dụng DVMTR hoạt động sản xuất, kinh doanh trước ngày 1/1/2011 sẽ có trách nhiệm thực hiện theo quy định. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp ngoài tỉnh chưa thực hiện nghiêm túc trong thực hiện chính sách chi trả DVMTR.

Để việc thực hiện tốt chính sách chi trả DVMTR, thiết nghĩ UBND tỉnh cần chỉ đạo các đơn vị sử dụng DVMTR trên địa bàn phối hợp chặt chẽ với Quỹ BV&PTR ký kết hợp đồng ủy thác, kê khai kế hoạch nộp tiền và thực hiện tốt chính sách chi trả DVMTR; các doanh nghiệp điện làm việc với các ngành liên quan để xác định lại giá mua điện nhằm đảm bảo lợi ích doanh nghiệp và thực hiện nghĩa vụ chi trả DVMTR theo quy định; ngành tài chính, công thương, Cục Thuế hướng dẫn các doanh nghiệp nộp tiền và hạch toán tiền DVMTR trong sản xuất, kinh doanh của đơn vị trong năm 2011-2012; Quỹ BV&PTR Việt Nam chuyển trả cho Yên Bái nốt số tiền DVMTR năm 2011, 2012 được sử dụng theo diện tích lưu vực cung ứng DVMTR cho các nhà máy thủy điện Sơn La, Hoà Bình và Thác Bà.

Thanh Phúc