Bảo Hưng là xã nằm trong vùng trọng điểm sản xuất chè của huyện Trấn Yên với tổng diện tích hơn 200 ha, trong đó khoảng 60 ha chè chất lượng cao như Bát Tiên, Phúc Vân Tiên; 40ha chè lai LDP1, LDP2.

Nhiều năm qua được sự quan tâm của các cấp, các ngành, đặc biệt là chính quyền địa phương, người trồng chè ở Bảo Hưng đã luôn chú trọng cải tạo, đầu tư thâm canh và chế biến chè an toàn đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, chất lượng. Đây cũng là địa phương đầu tiên và duy nhất xây dựng vùng sản xuất chè xanh an toàn có uy tín ở Trấn Yên. Tuy nhiên, các sản phẩm chè xanh ở Bảo Hưng mới chỉ được biết đến ở trong khu vực, do đó, người nông dân ở đây đang tạo sự liên kết chặt chẽ để xây dựng thương hiệu cho riêng mình.

Những năm trước, người dân Bảo Hưng chỉ trồng chè cho kín vườn, xanh đồi, thu nhập từ chè chỉ được coi là “thu nhập phụ” thì nay chè đã được xác định là cây công nghiệp chủ lực, xoá đói giảm nghèo và làm giàu của nông dân. Gia đình ông Hoàng Văn Khuyến ở thôn Trực Thanh có 8 sào chè chất lượng cao với 2 loại Bát Tiên và Phúc Vân Tiên.

Trước đây, toàn bộ khu vực này là sườn đồi dốc và ruộng lầy thụt khó cấy lúa; năm 2006, ông đã thuê máy về san tạo mặt bằng để trồng chè. Giờ đây, mỗi năm vườn chè của ông cho thu hái từ 7 đến 8 lứa, thu nhập gần 70 triệu đồng. Với mong muốn sản phẩm của mình có tên tuổi góp phần nâng cao thu nhập cho gia đình, mới đây, gia đình ông đã quyết định đăng ký tham gia vào nhóm hộ sản xuất chè xanh chất lượng cao của xã.

Thực tế hiện nay, Bảo Hưng đang cần có một thương hiệu để sản phẩm của người nông dân được biết đến rộng rãi, từ đó tạo điều kiện nâng cao thu nhập từ những sản phẩm do chính mình làm ra. Do vậy, chính quyền địa phương đang vận động nông dân liên kết trong từng khâu sản xuất để tạo nên một vùng chè có thương hiệu được công nhận.

Chính từ lý do đó, mô hình nhóm hộ sản xuất chè xanh xã Bảo Hưng đã hình thành. Nhóm gồm các hộ dân chuyên sản xuất, chế biến chè xanh chất lượng cao từ các giống chè nhập nội: Bát Tiên, Phúc Vân Tiên và các giống chè lại LDP1, LDP2.

Sản phẩm chè xanh của nhóm hộ này hướng đến chất lượng, đảm bảo vệ sinh thực phẩm do quy trình sản xuất và chế biến thực hiện theo tiêu chuẩn chứng nhận UTZ Certified – đây là  một chứng nhận quốc tế giúp giám sát hoạt động sản xuất, chế biến, kinh doanh chè bền vững và an toàn. Chứng nhận quốc tế này sẽ đem lại lợi ích cho người sản xuất, thị trường và người tiêu dùng.

Để đạt được Chứng nhận UTZ Certified thì các thành viên trong nhóm hộ sản xuất chè xanh chất lượng cao phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt từ trồng, chăm sóc, thu hái đến chế biến, trong đó phải kể đến một số tiêu chuẩn như: chế biến chè từ nguyên liệu tại địa phương; cơ sở sản xuất, chế biến phải đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sản lượng sản phẩm chè ổn định hàng năm, thành phẩm chè sản xuất có chất lượng ổn định...

Các hộ thành viên trong nhóm phải tuân thủ những quy định chung và quy định nội bộ về sản xuất, chế biến chè; phải lưu giữ tất cả các tài liệu ghi chép theo sổ nhật ký nông hộ từ việc thăm vườn chè, bón phân hay sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Trong khâu chế biến, các hộ dân ở đây thực hiện hoàn toàn theo quy trình sạch từ khi thu hái đến khi cho ra sản phẩm chè xanh. Ngay trong việc thu hái chè búp tươi, các hộ vẫn áp dụng phương pháp hái tay truyền thống, chỉ hái khi 30% số lượng búp đạt tiêu chuẩn 1 tôm 2 lá.

Ngoài ra, để thu hái được những búp tươi có chất lượng nhất, bà con chỉ thu hái trong thời gian từ sáng sớm đến trước 10 giờ, là thời gian mà búp chè tích lũy nhựa và có chất lượng ngon nhất trong ngày. Sau khi thu hái về sẽ cho chè búp vào chế biến ngay để chè đạt độ nước thơm ngon và màu chè xanh.

Đặc biệt, hộ thành viên nào vi phạm các quy định của nhóm sẽ bị xử lý ngay, mọi vi phạm liên quan đến sử dụng thuốc BVTV, không tuân thủ theo quy định, sử dụng thuốc BVTV không được phép hoặc không có khuyến cáo kỹ thuật sẽ bị khai trừ khỏi nhóm.

Thêm nữa, nếu hộ thành viên trồng chè mới trên đất rừng mới khai hoang mà không được cấp phép của chính quyền địa phương sẽ bị treo tư cách thành viên cho đến khi khu vực rừng bị phá đó được phục hồi như ban đầu, nếu đó là diện tích rừng nguyên sinh, rừng phòng hộ thì hộ đó sẽ bị loại vĩnh viễn khỏi nhóm…

Hiện nay, nhóm hộ sản xuất chè xanh chất lượng cao xã Bảo Hưng mới chỉ thu hút hơn 20 hộ thanh viên ở thôn Trực Thanh tham gia song những mô hình này đang mang lại những hiệu quả tích cực trong quy trình sản xuất chè xanh chất lượng cao trên địa bàn. Hiểu rõ tầm quan trọng và hiệu quả kinh tế nhờ việc xây dựng được một thương hiệu có tiếng, các cấp chính quyền xã Bảo Hưng đang hướng tới việc nhân rộng mô hình này ra địa bàn toàn xã.

Để tạo dựng được “thương hiệu” cho chè Bảo Hưng có sức chinh phục thị trường trong tỉnh và khu vực, không còn cách nào khác là cần có sự liên kết phối hợp chặt chẽ “4 nhà”, khép kín từ khâu gieo trồng - sản xuất - chế biến đến tiêu thụ đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá sản phẩm. Mô hình nhóm hộ tự liên kết bảo vệ "thương hiệu" chè như cách làm của những người nông dân Bảo Hưng chính  là một cách làm sáng tạo, hiệu quả để nông dân vùng chè các địa phương khác học tập.

Thanh Tiến