Trạm Tấu là địa phương có nhiều tiềm năng phát triển chăn nuôi đại gia súc. Vụ rét đậm, rét hại liên tục 42 ngày năm 2008 - 2009 đã làm chết 1.300 trâu, bò; vụ rét năm 2009 - 2010 cũng làm chết trên 1.000 con trâu, bò trên địa bàn toàn huyện. Tính tại thời điểm ngày 1/10/2012, đàn trâu của Trạm Tấu có 5.839 con, đàn bò là 2.998 con. Đến hết tháng 6 năm 2013, tổng đàn gia súc của huyện có 27.013 con, trong đó có 6.004 con trâu, bò 3.100 con.

Đàn trâu, bò của một hộ người Mông xã Xà Hồ.

Đàn trâu, bò của huyện Trạm Tấu có dấu hiệu tăng khả quan do sinh sản tại chỗ là căn bản, phần còn lại do người dân tự mua trâu, bò về nuôi. Động lực chính để người dân Trạm Tấu tập trung cho chăn nuôi đại gia súc là trong 3 năm gần đây, huyện đã tập trung đẩy mạnh khâu phòng chống dịch bệnh, tuyên truyền, vận động nhân dân không chăn thả rông, tích cực trồng cỏ voi, cỏ VA06, cỏ Guatemala; có những giải pháp hỗ trợ làm chuồng trại, bạt phòng chống rét và hỗ trợ làm cây rơm để chủ động nguồn thức ăn bổ sung trong mùa đông cho trâu, bò.

Điển hình như năm 2012, huyện đã tiêm phòng 2 đợt cho 100% số trâu, bò; hỗ trợ làm mỗi cây rơm từ 500kg trở lên là 300.000 đồng và toàn huyện làm được gần 2.000 cây. Qua 6 tháng đầu năm 2013, công tác tiêm phòng định kỳ cho trâu, bò cũng đã triển khai đủ số liều vắc-xin phòng bệnh tụ huyết trùng và lở mồm long móng. Nhờ có các giải pháp đồng bộ như vậy, từ vụ đông năm 2010 đến nay, Trạm Tấu hầu như không còn trâu, bò chết vì dịch bệnh, đói, rét.

Cùng với những yếu tố đó, hiện nay, tổng đàn trâu, bò ở nhiều địa phương trong tỉnh đang có xu hướng chững lại hoặc giảm trong khi giá trâu, bò lại rất đắt. Ở Trạm Tấu, có những gia đình người Mông bán 1 con trâu đực to giá tới 40 triệu đồng và một con bò nái sinh sản giá khoảng 16 đến 18 triệu đồng. Vì thế, người dân Trạm Tấu mà đa số là đồng bào Mông bước đầu đã nhận thấy chăn nuôi trâu, bò là cơ hội để thoát nghèo. Nhiều bà con cho rằng, chăn nuôi trâu, bò theo kiểu không thả rông cũng không đến nỗi quá vất vả. Bởi vì hiện nay, phong trào trồng cỏ làm thức ăn cho trâu, bò phát triển mạnh.

Ngay cả trong mùa hè, người Mông ở Trạm Tấu vẫn tích trữ rơm làm thức ăn bổ sung cho trâu, bò.

Đi vào các thôn bản, ngoài những nương cỏ trồng với diện tích lớn thì những diện tích khoảng chục mét vuông ven đường, ven khe suối không trồng được loại cây gì thì người dân cũng đều trồng cỏ. Ngoài ra, từ tháng 4 đến tháng 9, nguồn cỏ tự nhiên rất dồi dào lại có thêm cây ngô tỉa thưa và lá chân của cây ngô cũng rất sẵn. Mùa đông, cỏ tự nhiên tuy ít nhưng vẫn có cỏ trồng cộng với rơm khô, thân cây chuối thái mỏng trộn muối và cám ngô. Có một điều khá khác biệt với vùng thấp là ngay cả mùa hè, người dân ở đây cũng tích trữ rơm khô để đề phòng mưa dầm ở miền núi sẽ gây khó khăn cho việc chăn thả tự nhiên.

Chăn nuôi có sự chủ động về mọi mặt nên nếu đi từ Văn Chấn lên trung tâm huyện Trạm Tấu trong mấy năm gần đây đều thấy đàn trâu, bò của các hộ dân ven đường ngày càng đông lên. Đặc biệt, trâu, bò vào mùa đông vẫn béo khỏe, không chỉ bảo đảm sức kéo cho sản xuất mà còn tăng mạnh khả năng sinh sản. Hy vọng với đà chăn nuôi này, trong vài năm tới, việc chăn nuôi trâu, bò ở Trạm Tấu sẽ thực sự trở thành một trong những nguồn lực kinh tế chủ đạo, đưa người dân Trạm Tấu từng bước thoát nghèo.

Hoàng Nhâm