Với mong muốn góp phần xóa bỏ hủ tục lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong thanh niên, giáo dục đoàn viên thanh niên (ĐVTN) thực hiện ý thức pháp luật, đồng thời tích cực hưởng ứng sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn, từ năm 2013, Ban Thường vụ Huyện đoàn Mù Cang Chải đã xây dựng mô hình “Chi đoàn không có thanh niên tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, không sinh con quá quy định và không thách cưới cao” (gọi tắt là mô hình “Ba không, bốn không”) và triển khai tới các Đoàn xã, thị trấn trong toàn huyện.

Để mô hình triển khai có hiệu quả, Ban Thường vụ Huyện đoàn đã hướng dẫn, đôn đốc các cơ sở, khảo sát, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện. Đồng thời, phối hợp với Trung tâm Dân số huyện và các ban, ngành, đoàn thể tổ chức các đợt tuyên truyền về Pháp lệnh Dân số, Luật Hôn nhân và Gia đình tới các cơ sở trọng điểm. Huyện đoàn đã thành lập các tổ công tác, thường xuyên xuống kiểm tra tại cơ sở, định kỳ đánh giá kết quả thực hiện.

Đồng thời, chỉ đạo đoàn các xã, thị trấn khảo sát thực trạng tình hình tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, sinh con quá quy định, thách cưới cao tại các thôn, bản để có định hướng triển khai tuyên truyền phù hợp với đối tượng, điều kiện thực tế tại địa phương.

Bên cạnh đó, tổ chức các buổi tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh tại các xã, thị trấn, lồng ghép trong các buổi sinh hoạt chi đoàn tại thôn, bản, tổ dân phố hay tới tận hộ gia đình để triển khai việc thực hiện Pháp lệnh Dân số, Luật Hôn nhân và Gia đình, các quy định chung của huyện về việc cưới, việc tang và tổ chức cho các cặp vợ chồng trong độ tuổi thanh niên đăng ký cam kết không vi phạm tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và không sinh con quá quy định...

Đến nay, Mù Cang Chải đã ra mắt 5 mô hình chi đoàn bản thực hiện Mô hình “Ba không, bốn không” tại bản Cung 11 xã Mồ Dề, bản Háng Cuốn Rùa xã Dế Xu Phình, bản Sáng Nhù xã Hồ Bốn, bản Ít Thái xã Cao Phạ, bản Lả Khắt xã Nậm Khắt và mô hình “2 không” của Chi đoàn tổ 2, thị trấn Mù Cang Chải.

Điển hình là Chi đoàn bản Cung 11, xã Mồ Dề với 179 nhân khẩu, 33 hộ, trong đó có 40 ĐVTN trong độ tuổi 18 - 30. Năm 2016, bản có 10 thanh niên lập gia đình, song không có ĐVTN nào vi phạm, thực hiện trái với nội dung của Mô hình. Anh Mùa A Kênh, ở bản Cung 11, xã Mồ Dề cho biết: “Mình 27 tuổi, vợ mình 19 tuổi, chúng mình tình cờ quen nhau trong một lần đi chơi, thấy ưng cái bụng thế là tìm hiểu nhau, 1 năm sau thì cưới. Đám cưới mình vui lắm, không có thách cưới đâu và được tổ chức đúng theo nếp sống mới”.

Mô hình “Ba không, bốn không” đang cho thấy được hiệu quả, vai trò, ý nghĩa trong thực tiễn. 5 năm tổ chức triển khai thực hiện, nhận thức của đa số ĐVTN đã thay đổi. Hiện nay, tổng số ĐVTN tại các chi đoàn thực hiện Mô hình “Ba không, bốn không” là 391 người, trong đó có 128 cặp đã kết hôn; số cặp sinh một con là 43 cặp, sinh hai con là 85 cặp, không có cặp nào sinh con thứ ba trở lên.

100% hộ gia đình đại diện cho thanh niên trong thôn, bản, tổ dân phố trên ký cam kết thực hiện Mô hình “Ba không, bốn không” và thực hiện tốt các quy ước, hương ước của bản, tổ dân phố văn hóa; gia đình sống hòa thuận, hạnh phúc....

Với những kết quả bước đầu đã đạt được, trong thời gian tới, các cấp bộ Đoàn huyện Mù Cang Chải sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, đưa Mô hình “Ba không, bốn không” phát triển theo chiều sâu và nhân rộng hơn nữa tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Mô hình đã góp phần xóa bỏ những tập tục lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh, giáo dục ý thức pháp luật trong lực lượng ĐVTN trên địa bàn huyện. Đồng thời, tăng cường hiệu quả Phong trào “Tuổi trẻ Mù Cang Chải chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”...

Anh Giàng A Ly - Phó Bí thư Huyện đoàn Mù Cang Chải cho biết: “Trong thời gian tới, Huyện đoàn Mù Cang Chải tiếp tục chỉ đạo các cơ sở đoàn đã ra mắt mô hình tiếp tục duy trì công tác tuyên truyền để giữ vững mô hình và nhân rộng ra các chi đoàn khác; chỉ đạo đoàn các xã, thị trấn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phấn đấu kết thúc năm 2017 ít nhất mỗi cơ sở đoàn xã, thị trấn cho ra mắt một Mô hình “Ba không, bốn không”; tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến về ảnh hưởng của tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, sinh con quá quy định và thách cưới cao tới đời sống kinh tế xã hội. Từ đó, góp phần giảm thiểu tỷ lệ tăng dân số tự nhiên, nâng cao chất lượng dân số và đời sống của ĐVTN cũng như nhân dân trên địa bàn huyện”.

Thu Hiền