Sử dụng tia bức xạ trong y tế đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán hình ảnh nhưng cũng có phát sinh những rủi ro trong quá trình sử dụng nếu không được kiểm soát và bảo đảm an toàn bức xạ cả trong chiếu xạ nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng.
Bệnh viện Đa khoa khu vực Nghĩa Lộ hiện có 3 máy X-quang (XQ) đang vận hành. Mỗi máy đều có một quyển lý lịch máy để theo dõi tình trạng hoạt động. Máy XQ được kiểm tra chất lượng định kỳ 1 năm/lần theo đúng quy định của Nhà nước.
Trước mỗi ngày làm việc, nhân viên bức xạ sẽ kiểm tra sơ bộ máy trước khi vận hành đảm bảo an toàn khi sử dụng. Bệnh viện có 6 nhân viên bức xạ, được khám và theo dõi sức khỏe 6 tháng/lần. Các nhân viên bức xạ được trang bị bảo hộ và bắt buộc phải đeo liều kế cá nhân để theo dõi liều chiếu xạ cá nhân trong thời gian làm việc, được kiểm soát và theo dõi 3 tháng/lần.
Ông Phan Thanh Tôn - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa khu vực Nghĩa Lộ cho biết, phòng XQ tại Bệnh viện được thiết kế xây dựng theo đúng các tiêu chuẩn về an toàn bức xạ; có nội quy quy định rõ ràng đối với nhân viên, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân. Khu vực đợi xếp hàng của bệnh nhân được quy định cụ thể và bệnh nhân được lần lượt gọi tên để tránh trường hợp có người vô tình mở cửa bước vào trong khi máy đang phát tia. Trước cửa phòng máy đều có biển cảnh báo bức xạ và đèn hiệu cảnh báo khi máy đang phát tia. Bệnh viện cũng đã xây dựng đầy đủ phương án ứng phó sự cố bức xạ từ việc liệt kê các tình huống có thể xảy ra, phân công trách nhiệm xử lý và quy trình xử lý, ứng phó cụ thể.
Thiết bị XQ có tác dụng quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh chính xác, nhanh chóng. Tuy nhiên, tia bức xạ X lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ có hại đối với sức khỏe của những người tiếp xúc với tia X. Vì vậy cần phải tuân thủ tốt các nguyên tắc và quy định của pháp luật trong sử dụng các thiết bị XQ y tế, nhằm đảm bảo sức khỏe cho nhân viên y tế, người bệnh và cả những người tiếp xúc với tia X.
Hiện, tỉnh Yên Bái có 28 đơn vị y tế có hoạt động bức xạ với 54 thiết bị XQ đã được cấp phép còn hiệu lực sử dụng. Mỗi năm đã thực hiện trên 300.000 ca chẩn đoán XQ.
Việc khai báo, cấp phép được tiến hành theo quy định. Hàng năm, Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp tổ chức tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về an toàn bức xạ và tập huấn nghiệp vụ, cấp Giấy chứng nhận an toàn bức xạ. Nhờ đó, đến nay, hầu hết các nhân viên XQ trên địa bàn tỉnh đều đã được cấp Giấy chứng nhận an toàn bức xạ.
Các cơ sở đều bố trí phòng đặt thiết bị bức xạ đảm bảo theo đúng sơ đồ được cấp phép. Phòng đặt thiết bị XQ được che chắn vật liệu chống tia bức xạ ở tường và cửa ra vào. Khu vực điều khiển có lắp kính chì quan sát tư thế bệnh nhân, có treo bảng hướng dẫn vận hành, chế độ chụp, quy trình vận hành thiết bị bức xạ và kế hoạch ứng phó bức xạ sự cố cấp cơ sở.
Khu vực hoạt động thiết bị bức xạ nằm ở những vị trí riêng biệt cách xa các khoa phòng khám và điều trị bệnh khác. Bên ngoài phòng sử dụng thiết bị bức xạ có gắn đèn báo, biển cảnh báo nguy hiểm phóng xạ. Nội quy an toàn bức xạ được treo trước khu vực chụp để bệnh nhân đến khám chữa bệnh dễ dàng quan sát và chấp hành nghiêm túc các quy định của các cơ sở y tế khi đến khám và điều trị bệnh.
Trong năm, Sở cũng đã phối hợp với các ngành có liên quan tiến hành thanh tra các đơn vị sử dụng thiết bị bức xạ trong hoạt động chẩn đoán, khám và chữa bệnh trên địa bàn. Qua công tác thanh kiểm tra, nhìn chung, các cơ sở y tế đã cơ bản chấp hành tốt các quy định về kiểm soát và bảo đảm an toàn trong chiếu xạ nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng. Đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra đo suất liều ở các vị trí ngoài phòng chụp, khe cửa ra vào... kết quả suất liều tại các vị trí đo đều nằm trong giới hạn an toàn cho phép.
Hoài Anh