Phóng viên (PV) Báo Yên Bái đã có cuộc trao đổi với đồng chí Vũ Thị Hiền Hạnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh Yên Bái năm 2025 (Đề án) về nội dung này.
PV: Xin cảm ơn đồng chí đã dành thời gian cho cuộc trao đổi này! Thưa đồng chí, Đề án là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của tỉnh, xin đồng chí cho biết những kết quả đã đạt được của Yên Bái trong thời gian qua?
Đồng chí Vũ Thị Hiền Hạnh: Xuất phát từ một tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, tuy nhiên trong những năm qua, Yên Bái luôn quan tâm triển khai thực hiện hiệu quả công tác người có công với cách mạng, công tác giảm nghèo, đặc biệt là triển khai chính sách hỗ trợ làm nhà ở cho hộ người có công với cách mạng, hộ nghèo, hộ cận nghèo và ưu tiên dành nhiều nguồn lực để triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh.
Từ năm 2016 đến nay, tỉnh Yên Bái đã hỗ trợ làm trên 16.000 căn nhà, trong đó có gần 2.400 căn nhà cho hộ gia đình người có công với cách mạng, trên 13.600 căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo…
Qua đó, đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng nhà ở và đời sống của hộ người có công với cách mạng, hộ nghèo, góp phần quan trọng thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh, là một trong những điểm sáng của khu vực Tây Bắc.
Kết quả xóa nhà tạm, nhà dột nát đã góp phần làm giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh từ 32,21% (năm 2016) xuống còn 7,04% (năm 2020), cải thiện 10 bậc so với đầu nhiệm kỳ. Giai đoạn 2021 - 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm bình quân 4,13%/năm.
Hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 5,68%; tỷ lệ nghèo đa chiều của Yên Bái xếp thứ 15/63 tỉnh, thành phố, cải thiện 5 bậc so với đầu nhiệm kỳ; tỷ lệ nghèo đa chiều của tỉnh thấp thứ 4/14 tỉnh vùng trung du và miền núi phía Bắc (sau Thái Nguyên, Bắc Giang và Phú Thọ).
Đồng chí Vũ Thị Hiền Hạnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh Yên Bái năm 2025.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo tiếp tục tổ chức rà soát, xác định số nhà tạm, nhà dột nát phát sinh năm 2025. Qua rà soát, toàn tỉnh có 2.208 nhà cần hỗ trợ (trong đó làm mới 1.815 nhà, sửa chữa 393 nhà), gồm 272 nhà cho người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ, 1.546 nhà cho hộ nghèo, 390 nhà cho hộ cận nghèo.
Từ đó, tỉnh Yên Bái đã ban hành Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát năm 2025 với mục tiêu hỗ trợ làm 2.208 nhà, mức hỗ trợ 60 triệu đồng/nhà làm mới, 30 triệu đồng/nhà sửa chữa; tổng kinh phí thực hiện Đề án dự kiến 120,690 tỉ đồng từ nguồn ngân sách Nhà nước, nguồn xã hội hóa; phấn đấu hoàn thành trước 30/8/2025.
Đến nay, toàn tỉnh đã khởi công được 1.719/2.208 nhà, đạt 78% kế hoạch. Các địa phương đã huy động được sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, quyết tâm hoàn thành mục tiêu kế hoạch xóa nhà tạm, nhà dột nát trước 30/8 theo chỉ đạo của tỉnh. Trong đó, một số địa phương đã tích cực khởi công làm nhà, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện của toàn tỉnh: huyện Mù Cang Chải đạt 76,4%, thị xã Nghĩa Lộ đạt 63,2%, huyện Văn Chấn đạt 55,9%...
PV: Để đạt được kết quả đó, tỉnh Yên Bái đã có cách làm hay, sáng tạo ra sao, thưa đồng chí?
Đồng chí Vũ Thị Hiền Hạnh: Triển khai thực hiện xóa nhà dột nát thời gian qua và triển khai Đề án năm 2025, chúng tôi đặc biệt quan tâm đến việc thường xuyên rà soát, linh hoạt ban hành các đề án, kế hoạch, chính sách đặc thù của địa phương để triển khai thực hiện: HĐND tỉnh đã ban hành các nghị quyết chuyên đề về hỗ trợ làm nhà ở cho người có công với cách mạng và hộ nghèo trong giai đoạn 2016 - 2020 và giai đoạn 2021 - 2025; UBND tỉnh ban hành các đề án, kế hoạch để triển khai thực hiện.
Quan trọng là đã huy động được sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp, sức mạnh của hệ thống chính trị và nhân dân; Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các nghị quyết, chính sách, đề án, kế hoạch, huy động các nguồn lực xã hội hóa trong triển khai hỗ trợ làm nhà; phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, giám đốc, thủ trưởng các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị phụ trách và giúp đỡ từng địa bàn xã đặc biệt khó khăn.
Các địa phương đã ban hành kế hoạch cụ thể, phân công nhiệm vụ cho từng cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội giúp đỡ đối với từng hộ gia đình triển khai làm nhà; huy động sự vào cuộc tích cực của cả cộng đồng dân cư.
Bên cạnh kinh phí hỗ trợ của Nhà nước, các địa phương chủ động huy động thêm các nguồn lực, nhân công, vật liệu, đất đai... từ gia đình, dòng họ, cộng đồng dân cư để hỗ trợ các gia đình làm nhà; đối với các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, không có khả năng tự làm nhà, đã huy động các tổ chức đoàn thể và cộng đồng dân cư trực tiếp làm nhà cho người dân.
Những năm qua, triển khai thực hiện Đề án hỗ trợ làm nhà ở của tỉnh, mỗi căn nhà sau khi hoàn thành đã có giá trị cao hơn mức hỗ trợ của Nhà nước, bình quân 120 triệu đồng/nhà làm mới, 40 triệu đồng/nhà sửa chữa.
Đặc biệt, trên cơ sở nguồn lực ngân sách Trung ương hỗ trợ, đặc biệt là nguồn lực thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia, căn cứ điều kiện thực tiễn của địa phương, tỉnh Yên Bái đã lồng ghép các nguồn lực hỗ trợ thuộc các chương trình, dự án của Trung ương với nguồn lực từ ngân sách tỉnh và các nguồn xã hội hóa để triển khai thực hiện hiệu quả Đề án; nguồn xã hội hóa chiếm trên 70%.
PV: Thưa đồng chí, những kết quả đạt được là rất lớn tuy nhiên không phải lúc nào cũng thuận lợi. Vậy đâu là những khó khăn, trở ngại và cách giải quyết của Yên Bái trong quá trình triển khai Đề án?
Đồng chí Vũ Thị Hiền Hạnh: Trong quá trình triển khai thực hiện Đề án, ngoài những thuận lợi là cơ bản, chúng tôi cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như: do đặc điểm địa bàn là tỉnh miền núi, điều kiện đi lại, địa hình khó khăn nên phát sinh chi phí làm nhà cao hơn so với các tỉnh khác vùng đồng bằng.
Mặt khác, là địa bàn thường xuyên chịu ảnh hưởng của lũ quét, sạt lở đất nên ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát. Là địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số với tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 54,7% nên quá trình triển khai thực hiện Đề án, đến nay, một số hộ dân còn chưa khởi công làm nhà do còn có tâm lý muốn "chọn tuổi, chọn ngày” do đó ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện Đề án…
Để khắc phục những khó khăn đó, nhằm triển khai kịp thời, hiệu quả Đề án, UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương rà soát, đánh giá kỹ hiện trạng nhà ở của hộ người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ, hộ nghèo, hộ cận nghèo, xác định nhu cầu hỗ trợ làm nhà ở đảm bảo đúng đối tượng; chỉ đạo cấp phát kịp thời kinh phí hỗ trợ cho các địa phương để thực hiện, trong khi Trung ương chưa phân bổ kinh phí, tỉnh đã chủ động bố trí từ nguồn ngân sách tỉnh cấp cho các địa phương ngay từ những tháng đầu năm để thực hiện.
Cùng với đó, tỉnh đã kết nối với các tập đoàn, doanh nghiệp đề xuất hỗ trợ thêm kinh phí cho tỉnh Yên Bái để thực hiện mục tiêu xóa nhà dột nát năm 2025; hỗ trợ kết hợp làm đồng bộ nhà ở với công trình vệ sinh. Chỉ đạo các sở, ngành hướng dẫn về quy trình triển khai hỗ trợ nhà ở; giao Sở Xây dựng ban hành các mẫu thiết kế nhà ở phù hợp với từng địa bàn, tập quán của vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên cơ sở đảm bảo diện tích tối thiểu trên 30 m2, đảm bảo "3 cứng”: "nền - móng cứng, khung - tường cứng, mái cứng”, đảm bảo độ bền chắc của công trình, tuổi thọ công trình từ 20 năm trở lên.
Đồng thời, giao nhiệm vụ cho cấp huyện phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể ở địa phương (hội phụ nữ, hội nông dân, đoàn thanh niên…) hỗ trợ, giúp đỡ các hộ dân làm nhà, tận dụng cao nhất khả năng huy động nguồn lực từ gia đình, dòng họ, cộng đồng dân cư về nhân công, nguyên vật liệu nhằm giảm giá thành xây dựng; chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc để đảm bảo tiến độ, chất lượng nhà ở.
Mặt khác, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức về công tác giảm nghèo, từ đó tạo sự thay đổi trong nhận thức của các cấp chính quyền, người dân, nhất là các hộ nghèo, hộ cận nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số về giảm nghèo, khơi dậy ý chí tự giác, nỗ lực vươn lên thoát nghèo của người nghèo, không trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, cụ thể qua các năm đã có nhiều hộ nghèo làm đơn tự nguyện thoát nghèo; khơi dậy sự đồng lòng, chia sẻ của cộng đồng với tinh thần "tương thân, tương ái” đối với người nghèo…
PV: Để giải quyết dứt điểm những khó khăn, vướng mắc trên, với mục tiêu sớm "về đích” trong thực hiện Đề án, thời gian tới, tỉnh Yên Bái sẽ triển khai những công việc gì, thưa đồng chí?
Đồng chí Vũ Thị Hiền Hạnh: Trong thời gian tới, UBND tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo các địa phương tập trung hỗ trợ các hộ dân khởi công làm nhà đảm bảo tiến độ hoàn thành trong tháng 8/2025, chỉ đạo cấp phát kịp thời kinh phí cho các địa phương theo tiến độ khởi công làm nhà; thành lập các đoàn của tỉnh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện tại các địa phương; đồng thời chỉ đạo các địa phương tiếp tục rà soát, trường hợp phát sinh số hộ cần hỗ trợ thì giao các địa phương chủ động huy động các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ cho các hộ dân làm nhà đảm bảo hết năm 2025, trên địa bàn tỉnh không còn nhà tạm, nhà dột nát; góp phần hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh, đẩy nhanh tiến độ xây dựng tỉnh phát triển theo hướng "Xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc”.
PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!
Thiên Cầm (thực hiện)