“Hiến pháp làng” “xây” nếp sống văn hóa

Xã hội

“Hiến pháp làng” “xây” nếp sống văn hóa

Cập nhật: Thứ tư, 4/6/2025 | 1:48:47 PM

YênBái - Các quy ước, hương ước ở các địa phương không chỉ đơn thuần là văn bản nội bộ của từng thôn, bản, tổ dân phố mà còn là kết tinh của trí tuệ tập thể, thể hiện rõ nét đặc trưng văn hóa của từng cộng đồng dân cư. Đây được xem như “bản hiến pháp” của làng, của bản - nơi mọi người tự nguyện tuân thủ để duy trì kỷ cương, thúc đẩy sự phát triển hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.

Người dân xã Mai Sơn, huyện Lục Yên thực hiện hương ước, tham gia lao động, vệ sinh môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp.

>> Yên Bái xây dựng đời sống văn hóa tạo động lực phát triển

>> Yên Bái: Phát huy hiệu quả hương ước, quy ước xây dựng đời sống văn hóa

Hiện nay, 100% khu dân cư toàn tỉnh đã xây dựng và thực hiện quy ước, hương ước theo đúng hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Các quy ước này được hình thành trên cơ sở dân chủ, công khai, bảo đảm phù hợp với pháp luật và điều kiện thực tế của từng địa phương. Nội dung quy ước bao quát nhiều lĩnh vực: tổ chức lễ cưới, lễ tang, mừng thọ, ứng xử trong cộng đồng, bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự, đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế...

Điển hình như ở xã Mồ Dề, huyện Mù Cang Chải có đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống, các hương ước của thôn, bản được viết bằng cả tiếng phổ thông và tiếng Mông để mọi người đều có thể hiểu rõ và thực hiện. Những quy định như: không tảo hôn, không sinh con thứ ba, không tổ chức ma chay linh đình, không xả rác bừa bãi... đã được cộng đồng dân cư đồng thuận, nghiêm túc thực hiện.

Ông Cứ Su Giàng ở bản Nả Háng, xã Mồ Dề cho biết: "Từ khi có quy ước thôn bản, người dân đoàn kết hơn, các vụ việc tranh chấp nhỏ trong cộng đồng được giải quyết nhanh chóng, không phải đưa lên xã. Việc cưới xin, ma chay trước đây tốn kém lắm, giờ thì mọi người đều làm theo quy định nên tiết kiệm hơn, văn minh hơn mà vẫn giữ được nét truyền thống”. Hiệu quả thực hiện quy ước, hương ước ở các địa phương không chỉ đến từ nội dung sát thực tế mà còn nhờ vào cách xây dựng dân chủ, lấy ý kiến rộng rãi trong cộng đồng. Nhờ đó, các quy định đưa ra đều xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và mong muốn chung của người dân, không mang tính áp đặt hay hình thức.

Chị Nguyễn Thị Thủy là người dân xã An Thịnh, huyện Văn Yên cho biết: "Chúng tôi được họp, được tham gia đóng góp ý kiến về từng điều trong quy ước. Có những chỗ chưa hợp lý, mọi người được đề xuất sửa đổi. Nhờ vậy, khi quy ước được ban hành, mọi người đều đồng tình cao và nghiêm túc thực hiện”.

Không chỉ xây dựng và ban hành một lần rồi để đó, các địa phương còn chủ động rà soát, cập nhật. điều chỉnh nội dung quy ước định kỳ để bảo đảm phù hợp với thực tiễn. Vì vậy, các quy định không còn phù hợp sẽ được loại bỏ, những nội dung mới mang tính thời sự như bảo vệ môi trường, phòng chống tệ nạn xã hội, bảo vệ trẻ em được bổ sung, tạo nên sự linh hoạt và tính ứng dụng cao cho quy ước trong đời sống hằng ngày.

Thực tế cho thấy, ở những nơi thực hiện tốt và hiệu quả quy ước, đời sống văn hóa cộng đồng có sự chuyển biến tích cực. Các hủ tục lạc hậu dần bị loại bỏ. Những mâu thuẫn trong nội bộ cộng đồng được hòa giải bằng tình cảm và lý lẽ, không kéo dài hay phải đưa lên cấp chính quyền. Tình làng nghĩa xóm được thắt chặt, các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường, phòng chống tội phạm... đều nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ người dân.

Quy ước, hương ước không chỉ dừng lại ở điều chỉnh hành vi mà còn góp phần tích cực lan tỏa các giá trị đạo đức, tinh thần đoàn kết, khơi dậy lòng tự hào, ý thức xây dựng cộng đồng trong mỗi người dân. Nhiều quy ước có quy định rõ về khuyến học khuyến tài, biểu dương người tốt - việc tốt, khích lệ tinh thần tương thân tương ái... đã tạo nên sức mạnh nội sinh, giúp cộng đồng tự vận động, tự phát triển một cách bền vững. Xã hội ngày càng phát triển, đời sống người dân càng nâng cao, vai trò của quy ước, hương ước càng trở nên quan trọng.

Trên tinh thần đó, Yên Bái đã và đang tiếp tục chỉ đạo các địa phương chủ động rà soát, bổ sung các nội dung mới gắn với mục tiêu phát triển bền vững như: chuyển đổi số, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn mới kiểu mẫu. Đồng thời, việc tuyên truyền, vận động cũng được đổi mới bằng nhiều hình thức, bảo đảm mọi người đều hiểu, đồng thuận và thực hiện. Bên cạnh đó, việc phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng như già làng, trưởng bản, người đứng đầu các tổ chức đoàn thể... cũng tích cực được triển khai thực hiện nhằm đưa quy ước, hương ước thực sự đi vào đời sống.

Quy ước, hương ước đã và đang trở thành nền tảng vững chắc giúp các địa phương xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư ngày càng phát triển lành mạnh, bền vững. Đây cũng là minh chứng cho sự phát huy hiệu quả tinh thần "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong xây dựng nông thôn mới, góp phần xây dựng tỉnh Yên Bái ngày càng "Xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc”.

Quá trình xây dựng nông thôn mới và phát triển đời sống văn hóa ở cơ sở, các địa phương trong tỉnh đã và đang chú trọng phát huy vai trò của quy ước, hương ước như một công cụ điều chỉnh các quan hệ xã hội, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống. Xây dựng và thực hiện hiệu quả quy ước, hương ước đã góp phần quan trọng nâng cao ý thức cộng đồng, giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng nếp sống văn minh và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Hồng Oanh

Yên Bái quy ước hương ước nông thôn cộng đồng dân cư nếp sống văn hóa

Các tin khác

Yên Bái: Tập huấn nghiệp vụ Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025

Sáng 4/6, Ban chỉ đạo Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025.

Bảo vệ sức khỏe mùa nắng nóng

Cán bộ Trung tâm Y tế thành phố Yên Bái tiêm phòng cho trẻ.

Hơn một tuần trở lại đây, thời tiết mưa nắng thất thường khiến cho sức khỏe của mọi người bị ảnh hưởng không nhỏ, nhất là người già, trẻ nhỏ; đặc biệt 3 ngày nay là nắng nóng cực độ. Người già, trẻ nhỏ là hai đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất do thời tiết nên cần có chế độ chăm sóc, dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý để nâng cao sức đề kháng với những dịch bệnh mùa nắng nóng.

Nỗ lực mở rộng mạng lưới an sinh

Cán bộ BHXH liên huyện Văn Chấn - Trạm Tấu tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện, BHYT tự nguyện cho người dân trên địa bàn.

Tại các huyện vùng cao đặc biệt khó khăn như Văn Chấn, Trạm Tấu, việc người dân không còn thuộc diện được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí sau khi xã đạt chuẩn nông thôn mới đã đặt ra một thách thức lớn cho công tác an sinh xã hội. Tuy nhiên, bằng những nỗ lực không ngừng nghỉ và các giải pháp sáng tạo, Bảo hiểm xã hội (BHXH) liên huyện Văn Chấn - Trạm Tấu đang từng bước đưa chính sách BHXH, BHYT đến gần hơn với đồng bào.

Khánh Thiện phát triển kinh tế theo hướng hàng hóa

Mô hình chăn nuôi lợn hàng hóa theo NQ69, giúp gia đình ông Lương Ngọc Liên thôn Nà Bó, xã Khánh Thiện vươn lên khá giả.

Xã Khánh Thiện, huyện Lục Yên, ngoài được thiên nhiên ban tặng cho vùng khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng tơi xốp, phù hợp để phát triển các loại cây trồng, vật nuôi chất lượng thì những năm gần đây xã còn tập trung tuyên truyền, định hướng nhân dân mạnh dạn chuyển đổi phát triển sản xuất, chăn nuôi theo hướng hàng hóa tập trung, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Xã hội