Những mô hình cha mẹ ''chữa lành'' cùng con trẻ
- Cập nhật: Chủ nhật, 29/6/2025 | 7:46:21 AM
Là một trong những đối tượng dễ bị tổn thương, trẻ em luôn cần được chăm sóc toàn diện, không chỉ thể chất mà cả tinh thần. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy ngày càng nhiều trẻ em phải đối mặt với những vết thương tâm lý. Từ thực tế đó, nhiều mô hình cha mẹ 'chữa lành' cùng con trẻ đã ra đời, như một cách để người lớn hàn gắn thế giới cảm xúc vốn mong manh của trẻ.
|
|
Hoạt động ý nghĩa để gắn kết sự tham gia của cha mẹ và con trẻ trong Ngày hội “Lan tỏa yêu thương”.
|
Vết thương tâm lý đến từ nhiều yếu tố
Mỗi năm, cứ đến mùa thi, các cơ sở y tế lại ghi nhận sự gia tăng đáng kể số học sinh đến khám vì các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần. Phần lớn các ca bệnh bắt nguồn từ áp lực thi cử kéo dài, cường độ ôn luyện quá sức hoặc cảm giác thất vọng, chán nản khi kết quả thi không đạt như kỳ vọng. Không ít trường hợp học sinh phải bỏ thi, nghỉ học để nhập viện điều trị chuyên khoa tâm thần.
Đáng lo ngại, dù năm nào cũng có những cảnh báo, những câu chuyện đau lòng về hệ lụy của áp lực thi cử đối với sức khỏe tâm thần của trẻ em, song nhiều phụ huynh vẫn xem đó là "tâm lý bình thường”, thậm chí cho rằng con trẻ đang "làm quá lên”. Thực tế, áp lực thi cử không hề là vấn đề nhỏ, hoàn toàn có thể trở thành tác nhân dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến tương lai các em.
Đơn cử, những dấu hiệu ban đầu như căng thẳng, lo âu, mất ngủ, suy nhược thần kinh… nếu không được nhận diện và can thiệp kịp thời, rất dễ tiến triển thành các rối loạn tâm lý nghiêm trọng như trầm cảm, hành vi tự gây thương tích, thậm chí dẫn đến ý nghĩ hoặc hành động tự sát. Những hệ lụy này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập ở hiện tại, mà còn có thể để lại những tổn thương sâu sắc và kéo dài đối với sức khỏe tâm thần của trẻ em trong suốt quá trình trưởng thành.
Có thể thấy, sức khỏe tâm thần đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ em. Khi tâm thần ổn định, trẻ mới có thể học tập hiệu quả, phát triển nhân cách lành mạnh và xây dựng những mối quan hệ tích cực với gia đình, bạn bè cũng như môi trường xung quanh. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy sức khỏe tâm thần của trẻ đang chịu tác động từ nhiều yếu tố, không chỉ gói gọn trong áp lực học tập hay thi cử.
Theo các chuyên gia tâm lý, nguyên nhân của các vấn đề sức khỏe tâm thần là sự phối hợp của các yếu tố: sinh học, tâm lý và xã hội. Có thể kể đến như tiền sử gia đình có người mắc rối loạn tâm lý, bản thân trẻ có rối loạn phát triển thần kinh, hoàn cảnh gia đình, môi trường sống thiếu an toàn, nghiện thiết bị điện tử, bạo lực học đường, bạo lực qua mạng, trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu…
Những yếu tố này thường không xuất hiện riêng lẻ mà đan xen, tương tác lẫn nhau, trong khi trẻ em vẫn đang trong quá trình phát triển tâm, sinh lý chưa hoàn thiện, khiến nguy cơ tổn thương sức khỏe tâm thần càng gia tăng. Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng, bên cạnh những trường hợp trẻ em có rối loạn phát triển bẩm sinh như rối loạn phổ tự kỷ, tăng động giảm chú ý... không ít trẻ sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh, nhưng theo thời gian, dưới tác động âm thầm và kéo dài của các yếu tố tiêu cực cũng dần xuất hiện những vết xước tâm lý.
Không để con đơn độc trong "cuộc chiến” cảm xúc
Trước thực trạng trên, bên cạnh việc chủ động ngăn chặn các yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của trẻ em, điều quan trọng không kém là cần hỗ trợ các em vượt qua những rối loạn tâm lý mà mình đang đối mặt. Nhất là khi nhiều trẻ em vẫn đang vật lộn với các vết thương tâm lý trong khi lại thiếu kỹ năng ứng phó, thiếu sự đồng hành đúng cách từ người lớn, cũng như chưa được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ hỗ trợ cần thiết liên quan đến sức khỏe tâm thần.
Trong hành trình đó, điều những đứa trẻ cần nhất chính là sự đồng hành trong "cuộc chiến” cảm xúc. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, sự quan tâm và tình yêu thương chính là "liều thuốc” hiệu quả nhất đối với quá trình phát triển và hồi phục tâm lý ở trẻ. Điều này càng đặc biệt quan trọng đối với trẻ em gặp sang chấn.
TS.BS Bruce D. Perry Perry - chuyên gia lâm sàng, nhà nghiên cứu về khoa học thần kinh, sức khỏe tâm thần của trẻ em và là tác giả cuốn sách "Đứa trẻ được nuôi trong chuồng chó” cũng đồng tình với quan điểm trên. Trao đổi với truyền thông, TS.BS Perry nhận định, càng có nhiều mối quan hệ lành mạnh đồng hành thì một đứa trẻ càng có nhiều khả năng hồi phục sau sang chấn. Các mối quan hệ chính là tác nhân của sự thay đổi và liệu pháp hiệu quả nhất chính là tình yêu thương của con người.
"Những đứa trẻ thường phải chịu đựng một nỗi đau nào đó. Không hề có phương pháp chữa lành ngắn hạn thần kỳ nào cả, mà chỉ có sự chăm sóc một cách kiên nhẫn, yêu thương và nhất quán mới mang lại hiệu quả. Điều này đúng với một đứa trẻ ba, bốn tuổi và cũng đúng với một thiếu niên”, TS.BS Perry nhấn mạnh.
Như vậy, hành trình vượt qua vấn đề sức khỏe tâm thần không nhất thiết lúc nào cũng diễn ra ở phòng khám mà bắt đầu từ chính những mối quan hệ trong cuộc sống. Nếu thiếu đi sự kết nối này, mọi nỗ lực khác đều trở nên vô nghĩa. Đương nhiên mối quan hệ gần gũi nhất với trẻ em chính là cha mẹ. Thế nhưng, sự quan tâm, tình yêu thương đôi khi là chưa đủ, để thật sự hiểu và đồng hành cùng con trẻ, cha mẹ cần trang bị thêm kiến thức, kỹ năng và sự thấu cảm. Từ nhu cầu đó, nhiều mô hình cha mẹ "chữa lành” cùng con trẻ đã ra đời, như một cách để người lớn hàn gắn thế giới cảm xúc vốn mong manh của trẻ em.
Nhận thức rõ vai trò then chốt của cha mẹ trong quá trình chăm sóc, can thiệp cho trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ, hàng năm, Khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương tổ chức các buổi gặp mặt thường niên để chia sẻ chuyên môn, cung cấp kiến thức về hội chứng tự kỷ trong cộng đồng. Đây cũng là dịp để các y, bác sĩ lắng nghe, thấu hiểu những tâm tư, trăn trở và đồng hành cùng những khó khăn mà các cha mẹ đang đối mặt khi chăm sóc con mắc chứng tự kỷ. Đặc biệt, mỗi năm, Bệnh viện đều cập nhật những kiến thức mới về chăm sóc trẻ tự kỷ trên thế giới và Việt Nam nhằm hỗ trợ cho cha mẹ có con tự kỷ sớm hòa nhập với cuộc sống.
Tại buổi gặp mặt năm nay, các y, bác sĩ đã trình bày 4 bài báo cáo chuyên sâu với những nội dung thực tiễn và hữu ích, cung cấp kiến thức chuyên môn và hướng dẫn cha mẹ phương pháp chăm sóc trẻ tự kỷ tại nhà sao cho hiệu quả nhất. Cụ thể như: hoạt động chơi tại gia đình, các kỹ năng tự phục vụ tại gia đình, hoạt động trị liệu vận động cho trẻ... Đồng thời, tạo không gian kết nối để cha mẹ trẻ tự kỷ gặp gỡ, chia sẻ và động viên lẫn nhau. Bệnh viện thấu hiểu rằng chăm sóc, can thiệp cho trẻ tự kỷ là một quá trình dài, đòi hỏi không chỉ kiến thức chuyên môn mà cả sự bền bỉ, yêu thương và niềm tin. Và để có thể kiên trì với hành trình ấy, cha mẹ rất cần được tiếp thêm động lực từ những người cùng hoàn cảnh.
Một hoạt động ý nghĩa khác với mục tiêu lan tỏa những giá trị tốt đẹp của việc giáo dục trong gia đình là chiến dịch thường niên "Lan tỏa yêu thương” do Thành Đoàn - Hội đồng Đội TP HCM phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển Bền vững (MSD) và Tổ chức Cứu trợ Trẻ em Quốc tế (Save the Children) thực hiện từ năm 2018. Chiến dịch không chỉ khơi dậy tình yêu thương trong mỗi gia đình, mà còn góp phần tuyên truyền rộng rãi về Luật Trẻ em 2016, đồng thời kêu gọi toàn xã hội chung tay vì một môi trường sống tích cực, an toàn cho trẻ nhỏ.
Năm 2024, chiến dịch được tổ chức với chủ đề "Giáo dục bằng yêu thương - yêu thương đẩy lùi bạo lực”. Ngày hội diễn ra trong khuôn khổ chiến dịch đã tạo ra một không gian vui tươi, gần gũi cho các em nhỏ và phụ huynh, nơi cả gia đình cùng nhau tìm hiểu về quyền trẻ em, cùng nói không với trừng phạt thân thể và tinh thần, đặc biệt ở gia đình và trường học. Một số các hoạt động vui chơi, gắn kết sự tham gia của cha mẹ và con trẻ đã diễn ra sôi nổi, như: gia đình vui khỏe, gia đình cùng hát, gia đình sống xanh... Thông qua ngày hội, chiến dịch gửi đi thông điệp hãy là những cha mẹ trách nhiệm, tích cực, cùng xoa dịu, vỗ về và tặng cho nhau nhiều cái ôm, nhiều lời động viên hơn mỗi ngày.
| Theo báo cáo của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), tỷ lệ mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần chung ở Việt Nam từ 8% đến 29% đối với trẻ em và vị thành niên. Các loại hình vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến nhất trong trẻ em Việt Nam là các vấn đề hướng nội (ví dụ như lo âu, trầm cảm, cô đơn) và các vấn đề hướng ngoại (ví dụ như tăng động và giảm chú ý). |
(Theo PLVN)
Các tin khác
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 29/6, khu vực Bắc Bộ tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến từ 70–140mm, một số nơi có thể vượt 250mm. Đặc biệt, cảnh báo nguy cơ xuất hiện mưa cường suất lớn trên 100mm chỉ trong vòng 3 giờ.
Cận kề thời điểm công bố tỉnh Lào Cai (mới) cùng bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp chính thức vận hành, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ở Lào Cai mỗi người một hoàn cảnh riêng, nhưng đều chung tâm thế sẵn sàng hành trang di chuyển.
Hôm nay (28-6) là Ngày Gia đình Việt Nam, dịp để mỗi người nhìn lại chặng đường gắn bó, lan tỏa tình yêu thương và trách nhiệm xây dựng gia đình, kiến tạo một mái ấm bền vững.
Trong 2 ngày từ 26 - 27/6, Trung tâm Hoạt động thanh thiếu nhi tỉnh phối hợp với Viện Nghiên cứu Thanh niên và Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá tổ chức Cuộc thi tuyên truyền măng non về phòng, chống tác hại của thuốc lá dành cho thiếu nhi tỉnh Yên Bái năm 2025.
TIN MEDIA
