Đây là một thuận lợi nhưng cũng hàm chứa không ít những khó khăn phức tạp, nhất là trong lĩnh vực tư tưởng văn hóa bởi phải làm sao vừa lựa chọn phát huy các giá trị truyền thống tiêu biểu của từng tộc người, lại vừa phải tuyên truyền vận động để từng bước khắc phục, bài trừ những tập tục lạc hậu, tâm lý tự ti, mặc cảm... Ý thức sâu sắc vấn đề đó, ngành văn hóa - thông tin luôn tích cực tham mưu với tỉnh và bộ nhiều giải pháp trong công tác quản lý Nhà nước cũng như phát triển sự nghiệp văn hóa thông tin cơ sở nhằm chuyển tải các chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời tích cực, chủ động trong tổ chức họat động cũng như phối hợp tổ chức các hoạt động văn hóa nhằm làm sao tạo ra nhiều sản phẩm văn hóa và đưa nhanh các sản phẩm văn hóa đó tới đồng bào các dân tộc trong tỉnh.

Để làm tốt nhiệm vụ đó, trong những năm qua, ngành luôn tuyên truyền và quán triệt sâu rộng tới mọi cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh thấm nhuần quan điểm Nghị quyết TƯ (khóa VIII) và Kết luận luận Hội nghị TƯ 10 (khóa IX) về “Xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Đồng thời đẩy mạnh cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, thông qua hàng loạt các chương trình hưởng ứng mà ngành đã tổ chức từ tỉnh đến cơ sở. Nhờ đó, công tác tuyên truyền, công tác tư tưởng đã tới sâu rộng trong nhân dân các dân tộc từ vùng núi cao nơi cư trú của tộc người Mông như Trạm Tấu, Mù Cang Chải cho tới các huyện thị vùng thấp với các dân tộc khác như Tày, Thái, Dao, Cao Lan, Xa Phó, Khơ Mú...

Tuy là một tỉnh nghèo, tốc độ tăng trưởng kinh tế ít khi đạt hai con số nhưng tỉnh Yên Bái luôn đi đầu trong nhiều phong trào vận động lớn như: phong trào bỏ trồng cây thuốc phiện ở vùng đồng bào Mông với hàng trăm ha được nhân dân tự nguyện phá bỏ; Phong trào không nuôi gia súc dưới gầm sàn ở vùng đồng bào Tày, Thái trong cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông – một phong trào, một chủ trương khởi đầu từ Yên Bái; Cuộc vận động chống truyền đạo trái phép... được nhân dân tích cực hưởng ứng thực hiện. Đặc biệt, huyện vùng cao Mù Cang Chải có tới trên 90% đồng bào dân tộc Mông nhưng đến nay không có một đạo nào xâm nhập vào được.

Bên cạnh việc làm tốt công tác tuyên truyền, trong những năm qua, ngành văn hóa - thông tin luôn chú trọng công tác sưu tầm, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa đã đạt được kết quả đáng khích lệ, nhiều lễ hội đặc sắc truyền thống các dân tộc được quay phim bảo tồn, được phục dựng trước nguy cơ tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường làm mai một biến mất bản sắc văn hóa đó như các lễ hội: Xên bản xên mường, Lễ hội Lồng Tồng, Tăm Khẩu Mảu của người Tày, Thái, Lễ mừng cơm mới của người Xa Phó; Lễ cưới truyền thống của người Thái đen, người Dao quần trắng, người Mông Suối Giàng, Lễ hội Gầu tào, Roăng mạl Hẻo Pưn, Tết Síp Xí… Việc phục dựng bảo tồn các lễ hội truyền thống đó đã tạo ra không khí vui tươi phấn khởi cho đồng bào các dân tộc, tăng cường tinh thần đoàn kết và có tính cố kết cộng đồng rất cao trong nhân dân.

Bên cạnh các hoạt động tuyên truyền, sưu tầm và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc, ngành thường xuyên tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan giao lưu văn hóa văn nghệ như hội thi thông tin lưu động, hội diễn về văn hóa dân gian dân tộc, thi trình diễn trang phục dân tộc và nghệ thuật dân gian truyền thống tạo ra các “sân chơi” cho đồng bào các dân tộc được thể hiện mình, được thể hiện và giới thiệu nền văn hóa của dân tộc mình và tạo điều kiện giao lưu với các dân tộc khác.

Đặc biệt trong tháng 10/2007, ngành Văn hóa – thông tin đã làm tốt công tác tham mưu cho tỉnh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thành công Ngày hội Văn hóa - thể thao các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ X, hội tụ trên 500 diễn viên là các nghệ nhân dân gian các tộc người thiểu số đến từ 6 tỉnh Tây Bắc giao lưu và giới thiệu những tinh hoa văn hóa của các dân tộc ở mỗi địa phương; tạo ra khí thế sôi động bừng sáng khắp vùng Tây Bắc, giới thiệu ra khắp cả nước và quốc tế qua chương trình truyền hình và phát thanh trực tiếp. Cùng với sự thành công của lễ phát động Chương trình Du lịch về cội nguồn năm 2005 liên kết ba tỉnh Yên Bái - Phú Thọ - Lào Cai.

Hiện tại, tỉnh Yên Bái đang tích cực chuẩn bị lễ khai mạc Chương trình Du lịch về cội nguồn năm 2008 tại thành phố Yên Bái. Đây là những cơ hội tốt cho việc giới thiệu và quảng bá hình ảnh về một vùng đất tươi đẹp, giàu truyền thống văn hóa, nơi hội tụ nhiều di sản đặc sắc của quốc gia hứa hẹn sẽ giới thiệu cho du khách bốn phương những “đặc sản” văn hóa độc đáo nhất từ trước tới nay, tại khu vực Tây Bắc.

Đến với Yên Bái, ngoài việc thưởng ngoạn các giá trị văn hóa tộc người, chúng ta còn được tham quan nhiều khu danh thắng khác như: hồ Thác Bà; Khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia Nà Hẩu; vùng chè Tuyết Suối Giàng và đặc biệt mới đây nhất là di sản ruộng bậc thang Mù Cang Chải vừa được công nhận là Di tích danh thắng quốc gia đã tạo sự phấn khởi và vui mừng trong đồng bào dân tộc Mông ở Mù Cang Chải nói riêng và nhân dân các dân tộc tỉnh Yên Bái nói chung.

Đây là một sự khẳng định những giá trị văn hóa đặc sắc của Yên Bái, những tiềm năng này đang từng bước được khai thác và phát huy trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần làm cho chính trị được ổn định, an ninh được giữ vững, đời sống kinh tế - xã hội ngày càng được bảo đảm, củng cố lòng tin của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, đời sống văn hóa tinh thần nhân dân các dân tộc trong tỉnh Yên Bái luôn được nâng cao.

Tạ Xuân Hiếu
Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở VHTT Yên Bái